Dərslik azərbaycan Dövlət Neft vəSənaye Universiteti tərəfindən təsdiq olunmuşdur. Pr.№ Bakı 2017
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
“POWERDRIVE ”- sistemi yığım şəklində. İdarə blokuna daxildir: elektronika bloku, stabilləşdirici giroskop, enerji turbininin generatoru; idarə edici klapan. İnhirafetdirici blokda inhirafetdirici dayaqları hərəkətə gətirən mərkəzi klapan vasitəsilə elektronika ilə idarə olunan mürəkkəb hidravliki sistem qurulmuşdur. Alətin fırlanması ilə sinxronlaşdırılmış inhirafedirici dayaqlar gövdədən çıxır, bununlada sistemin gövdəsini həmçinində baltanı əks tərəfə yönəldir və növbəti dayaq hərəkətə gələn zaman geri gövdəyə qayıdır (şəkil 9.8). Qazıma zamanı konkret şərait üçün xüsusi layihələndirilmiş və ATP lövhələrlə təchiz olunmuş baltalardan istifadə edirlər. “Rid Xaykaloq” baltasının diametri 114-dən 464 mm-ə qədər olur, intensiv surətdə əyriliyi yığan kiçik hündürlüklü aqressiv təchizatlı lövhələrə malikdir. 261 Şəkil 9.8. Trayektoriyanı idarə edən ünsürlər. Şəkil 9.9-də kavernaölçənin üç ölçülü qrafiki göstərir ki, sadə quyudibi mühərriklə azıma zamanı dəyişən diametrli qeyri-bərabər, “Powerdrive” sistemindən istifadə edən zaman isə hamar səlis quyu lüləsi alınır. Şəkil 9.9. Quyu lüləsinin vəziyyəti. 262 9.2. Baltanın pozisionlaşdırılması “Point the bit” İRS. Bu tip sistemə aiddir: “Geopilot”-Halliburton Sperry-Sun, AQS (Autemeyted Qaydans Sistem)-KDAL (Kembridj Drilling Avto Ltd.), Smartsliv – “Rotari Strabl Tulz”, “Anderdrill” və “Dart”- Anderqeydj”. Baltanın pozisionlaşdırılması texnologiyası alətə nisbətən ötürücü valın yerdəyişməsi və onun əyriliyinin dəyişməsi balta dişlərinin süxurla təmas bucağının dəyişməsinə gətirib çıxarır. Geopilot”- Sperry-Sun. Sperry-Sun şirkəti Yaponiya Milli Neft Korporasiyası ilə birlikdə baltanı pozisionlaşdırılması “Geopilot” İRS-ni işlədirlər. “Geopilot” qurğusu şəkil 9.10-da göstərilmişdir. Şəkil 9.10. “Geopilot” – sisteminin xarici görünüşü və ölçüləri Fırlanmayan gövdədə 3 bilavasitə balta üstündə inklinometrik datçiklər yerləşdirilir; ötürücü vala balta 1 bağlanır. Gövdənin 3 vəziyyəti diyircəkli stabilləşdirici 4 vasitəsilə qeyd edilir. Yuxarı hissədə telemtriya datçikləri 5, elastiki keçirici 6 və telemetriya aləti 7 yerləşir. Ötürücü val 1 (şəkil 9.11) yuxarı və aşağı şarikli dayaqlarda (podşipniklərdə) yerləşdirilir. Yuxarı şarikli dayaq 2 silindr formasında, aşağı şarikli dayaq 4 kürə formasında olub, baltanı pzisionlaşdrımaq üçün işlədilir. Ekssentrik halqa 3 263 ötürücü valı ortadan əyir və nəticədə balta 5 əks istiqamətə inhiraf edir. Baltanın 5 pozisionlaşma intervalı mürəkkəb üç ölçülü profilin yerinə yetirilməsinə imkan verir. Şəkil 9.12a-da ekssentriklər diametr üzrə əks istiqamətlidir, bu halda ötürücü val düz qalır. Şəkil 9.12 b-də ötürücü valın maksimum əyilməsi üçün halqa eyni istiqamətə yönəlir. Ekssentriklərin vəziyyəti istənilən istiqamətə dəyişə bilər (şəkil 9.12 c) iş diapazonunda balta uyğun olaraq istənilən bucaqla pozisionlaşa bilər. Şəkil 9.11. İnhirafetdirici qurğunun prinsipial sxemi Şəkil 9.12-də ekssentrik halqanın hərəkət sxemi verilir. 264 “Geopilot”un əsas xüsusiyyətlərindən biri – xüsusi layihələndirilmiş böyük yan səthli “Sekyuriti-DBS” baltasının istifadısidir (şəkil 9.13). Uzun pərlər quyu lüləsinin keyfiyyətini yaxşılaşdırır və trayektoriyanı stabilləşdirir, xüsusən də yumuşaq süxurların qazılmasında. “Geopilot” sistemi uzun düzxətli intervalın qazılmasında daha yaxşı hesab edilir. Bu sistemin idarə olunması iki rejimdə yerinə yetirilir. Əl ilə idarə rejimində sistemin vəziyyətinə operator vasitəsilə nəzarət olunur. Avtomatik rejimdə “Geopilot” trayektoriyanı düzəltmək və saxlamaq alqoritmasından istifadə etməklə proqramlaşdırılmış trayektoriya üzrə aparır. Məlumatların yer üzərinə qaldırılması müsbət impulsu hidravliki əlaqə kanallı telemetriya ilə yerinə yetirilir, idarə asan başa düşülən xüsusi komanda vasitəsilə, rotorun fırlanma tezliyi qazıma məhlulu selinin dəyişməsi yolu ilə yerinə yetirilir. Geopilot-Halliburton Sperry-Sun sistemində “Sekyuriti- DBS” baltası ilə istənilən şəraitdə maili və üfüqi quyuların qazılmasında çox effektli nəticələr verir. Şəkil 9.13. “Sekyuriti-DBS” baltası 265 “Pauerdrayv” – Şlümberje bazasında baltanın pozisionlaşdırılması əsasında “Direkt” idarə olunan rotor sistemi işlənib hazırlanıb. (şəkil 9.14). Burada alət yuxarı intiqal (ötürücü) sistemi və ya quyudibi mühərriklə fırladılır. Bu sistemin qurğusunun gövdəsində aşağıdakılar yerləşdirilir: elektroenerji turbin generatoru, geonaviqasiya və stabilləşdirici datçikləri saxlayan elektronika bloku, elektrik mühərriki, universal keçiricidə yastıq (podşibnik) və hermtikləşdirici uzel yerləşdirilmişdir, baltanın intiqal valı (ötürücü0 valı). Şəkil 9.14. ”Direkt” sistemi yığım şəklində. Bu sistemdə dinamiki stabilləşdirici tədbiq edilir, belə ki, quyu oxundan intiqal (ötürücü) valın inhirafı qazıma kəmərinin ilə sinxronlaşdırılır (şəkil 9.15). Yastıq (podşibnik) üzərində yerləşən intiqal valı, quyu oxundan elektrik mühərriki vasitəsilə baltanı inhiraf etdirir. Baltaüstü keçiricidə baltanın dinamiki pozisionlaşmasına imkan verən inklinometriya datçiki yerləşir. |