Dərslik Azərbaycan Respublikası təhsil nazirinin
Qeyri-şəxsi rabitə kanalları
Yüklə 2,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Qeyri-şəxsi rabitə kanalları
. Şəxsi olmayan bu rabitə kanalları – şəxsi əlaqə və əks - əlaqə olmadığı şəraitdə müraciət ötürən informasiya yayımı vasitələrindən ibarətdir. Onlara kütləvi və seçmə təsir vasitələri, özünəxas mühit, hadisə xarakterli tədbirlər aid edilir. Kütləvi və seçmə təsir vasitələri özündə çap reklamı vasitələrini (qəzetlər, jurnallar, poçtla birbaşa reklam göndərilməsi), radio və televiziya reklamı vasitələrini, şəkiltəsviri reklam vasitələrini (lövhələr, plakatlar) birləşdirir. Kütləvi informasiya vasitələri iri həcmli, fərqləndirilməmiş auditoriyalara, seçmə təsir vasitələri isə ixtisaslaşmış auditoriyalara yönəldilir. Özünəxas mühit alıcının əmtəəni almaq və ya istifadə etmək mey- linin yaranmasına, yaxud möhkəmlənməsinə xidmət göstərən, xüsusi for- malaşmış mühitdir. Məsələn, hüquq müəssisələri və banklar müştərilərin nöqteyi-nəzərindən qiymətli sayıla bilən etimad hissi və digər təsəvvürlər yaradırlar. Hadisə xarakterli tədbirlər – məqsədli auditoriyaya konkret müra- ciətlərin çatdırılması üzrə həyata keçirilən tədbirləri nəzərdə tutur. Au- ditoriyaya bu və ya digər formada təsir etmək üçün ictimai rəyin öy- rənilməsi üzrə şöbələr müvafiq mətbuat konfransları, təntənəli açılış, buraxılış mərasimləri və s. keçirir. Şəxsi rabitə kanalları kütləvi yayım vasitələrindən təsirli olsa da, kütləvi informasiya vasitələrindən istifadə olunması şəxsi əlaqələrin sti- mullaşdırılmasına ciddi təsir göstərməklə bu prosesin əsas üsuluna çevrilə bilər. Kütləvi əlaqə vasitəsinin şəxsi münasibətlərə təsiri informasiya axınının ikipilləli prosesi sayəsində baş verir. Çox zaman radioda səs- lənən və mətbuatda yayılan ideyalar axını rəy liderlərinə, onlardan isə potensial alıcılara doğru yönəldilir. 19 Qeyd olunan ikipilləli informasiya axını bir sıra nəticələr əldə etməyə imkan verir. Kütləvi informasiya vasitələrinin ictimai rəyə təsiri, adətən düşünüldüyü qədər də birbaşa, güclü təsirə malik olmur. Əslində, kütləyə müraciətin təsirini rəy liderləri, yəni ilkin auditoriyaya mənsub olan, başqalarının bir və ya bir neçə əmtəə barəsində rəyi ilə hesablaşan, təsir göstərə bilən şəxslər formalaşdırırlar. J.J.Lamben şəxsi və qeyri - şəxsi kommunikasiyaların cədvəl şəklində qarşılıqlı müqayisəsini vermiş və müvafiq nəticələr çıxarmışdır (8. s. 885). Aparılmış müqayisədən aşağıdakı nəticələri çıxarmaq mümkündür: - şəxsi kommunikasiyanın qeyri - şəxsi kommunikasiyaya nisbətən daha effektli və təsirli olmasına baxmayaraq, eyni zamanda daha çox xərc tutumludur və baha başa gəlir. - qeyri-şəxsi kommunikasiya müəyyən müddət ərzində daha çox istehlakçını və daha geniş auditoriyanı əhatə edir. - məhsul mürəkkəb xarakterə malik olduqda və onun istifadəsi üçün xüsusi qayda tələb olunduqda, həmçinin, alıcıların sayı məhdud olduqda şəxsi kommunikasiyanın tətbiqi səmərəli hesab olunur. Cədvəl 1.1 Şəxsi və qeyri - şəxsi kommunikasiyaların müqayisəsi Kommunikasiya prosesinin elementləri Şəxsi kommunikasiya Qeyri- şəxsi kommunikasiya Məqsəd auditoriyası • Dəqiq müəyyən edilmişdir •Orta xarakteristikalardan istifadə edilir Məlumat • Fərdidir •Arqumentlərin sayı çoxdur • Forması və məzmunu üzərində nəzarət zəifdir • Standartdır •Arqumentlərin sayı azdır • Forma və məzmuna nəzarət güclüdür Mediya •Fərdiləşdirilmişdir. şəxsi kontakt mövcuddur • Kontaktlar azdır • Kontaktlar qeyri - şəxsi xarakterlidir • Bir neçə kontakt olur Qəbul edən •Uzunmüddətli diqqət yetirilir •Kodun açılmasında yol verilən səhvlərin təsiri zəifdir •Diqqət yetirilmə qeyri - sabitdir • Kodun açılmasında yol verilən səhvlərin təsiri güclüdür Cavab reaksiyası •Davranış reaksiyasının dərhal göstərilməsi mümkündür. • Davranış reaksiyasının dərhal göstərilməsi çətindir |