Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin
Yüklə 3,67 Kb. Pdf görüntüsü
|
197 Yanır kirpiklərdə yaş. Yanır arzu, murad, təlaş Ömrün yoludur yanan qarşımızda 1 . Görkəmli şair Əli Kərimin “Xirosimada məktəbsiz qız” şeirində həmin faciədən ağır xəsarət aldığı üçün məktəbə gedə bilməyən qızın nisgili ifadə olunmuşdur. Şair xəstə- lik ucbatından məktəbdən uzaq düşən, lakin oxumaq ar- zusunda olan qızın həyəcanlarını çox təbii şəkildə dilə gə- tirmişdir. Heç vaxt Yaponiyada olmayan, Xirosima faciəsi haqqında qəzetlərdən, kitablardan oxuyan Əli Kərim “Xi- rosimada məktəbli qız” şeirində sanki həmin ölkədə olub, qələmə aldığı məktəb şagirdlərinin iztirablarını yaxından müşahidə etmiş şair kimi təqdim edilən motivi bütün tə- biiliyi ilə canlandıra bilmişdir: ...Eşidir zəngi birdən Yenə uçur məktəbə. ...Ağlağan könlün adı Jurnalda yoxdur yenə. Neçə il bir sinifdə qalır Qızın ürəyi, Ürəklərin kövrəyi, ...Nə danışar, nə dinər. ...Gah da ümidsizliyin, Qəmin təkinə yenər. Ona dərman verərlər, Dərman xəstələnər. Sənin loğmanın ollam, Mənim məktəbsiz balam. 2 1 Fikrət Qoca. Seçilmiş əsərləri, Bakı, “Şərq-Qərb”, 2004, səh.15 2 Əli Kərim. Seçilmiş əsərləri. Bakı, “Lider” nəşriyyatı, 2004, səh.125-126 198 Tarix elmləri doktoru, professor Şahin Fazilin «Yaponi- ya səfərnaməsi» əsəri tanınmış alimin Gündoğar ölkəyə zəngin səfər təəssüratlarına həsr olunmuşdur. Bu, Azər- baycan ədəbiyyatında Yaponiya haqqında ilk səfərnamə- dir. Bundan əvvəl 2007-ci ildə Şahin Fazilin Yapon şeir ənənəsi üstündə köklənmiş «Azərbaycan haykıları» kita- bı oxuculara çatdırılmışdır. Yapon ədəbiyyatına və Gün- doğar ölkənin tarixinə, adət-ənənələrinə dair geniş elmi təsəvvürü olan Şahin Fazilin «Yaponiya səfərnaməsi» janr baxımından şeirlə nəsrin növbələşməsi əsasında yazılmış dastan təəəssüratı yaradır. Şahin Fazil 15 dekabr 2008-ci ildən 18 fevral 2009-cu ilədək Yaponiyanın Senday şəhə- rindəki Tohoku Universitetində Azərbaycan tarixinə dair mühazirələr oxumuş, ölkənin müxtəlif şəhərlərində gö- rüşlərdə olmuş, zəngin təəssüratlar yaşamışdır. «Yaponi- ya səfərnaməsi» Gündoğar ölkəyə həsr olunmuş qiymətli mənbədir. Kitabda Yaponiya haqqında şeirlər də öz əksi- ni tapmışdır. «Gündoğar ölkə» şeirində Yaponiya günə- şin övladı kimi dünyaya gələn işıqlı ölkə kimi tərənnüm olunmuşdur. «Yaponlar» rədifli qəzəlində «Aləmlə girib bəhsə fərasətli yaponlar, Heyrətdə qoyur aləmi heyrətli yaponlar» kimi misralarda Yapon xalqı özünəməxsuslu- ğu məharətlə vəsf edilmişdir. «Samuraylar» qəzəlində isə Şahin Fazil yapon xalqının milli-mənəvi dəyərlərini şeirlə canlandırmışdır: Mərd adlarını tarixə salmış samuraylar, Bir çox xəzərin üstünü almış samuraylar. …Onlarda «Busido» deyilən ruh yaşamaqda, Ruh ilə coşub ərşə ucalmış samuraylar. 199 …Hifz eyləyərək «mərd», «igid» ismini, Şahin, Tarix kitabında belə qalmış samuraylar. 1 Şahin Fazilin «Yaponiya səfərnaməsi» əsəri Azərbay- can xalqının Gündoğar ölkəyə hörmət və ehtiramının ifa- dəsidir. Artıq Azərbaycanda Yapon ədəbiyyatının tədqiqi sahə- sində də addımlar atılmaqdadır. Bu barədə ilkin araşdır- malara dair məqalələrlə yanaşı, geniş həcmə malik elmi əsərlər də nəşr olunaraq ictimaiyyətə çatdırılıb. Naxçı- van Dövlət Universitetinin dosenti, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Xumar Məmmədovanın «Yapon ədəbiyyatının inkişaf yolu» kitabı bu istiqamətdə meydana çıxmış bi- rinci monoqrafik əsərdir. Kitabda Yapon ədəbiyyatının qədim dövrdən müasir mərhələyə qədərki inkişaf yolu bu ədəbiyyatın görkəmli yaradıcılarının xidmətləri geniş təhlil olunmuşdur. Xumar Məmmədovanın kitabı Yapon ədəbiyyatını öyrənənlər üçün əhəmiyyətli bir bələdçidir. 2 Beləliklə, Azərbaycan-Yaponiya ədəbi əlaqələri ölkənin genişlənən əlaqələri ilə birlikdə inkişaf edir. Göründüyü kimi, Azərbaycan-Yaponiya ədəbi əlaqələri geniş imkan- lara malik olan əhəmiyyətli bir problemdir. Fikrimizcə, bu mövzuda müstəqil bir elmi-tədqiqat işi yazmaq müm- kündür. Azərbaycan ədəbiyyatında Yaponiya mövzusu ilə yanaşı, yapon bədii fikrində Azərbaycan mövzusuna mü- raciət məsələsi də araşdırılıb öyrənilməlidir. Yapon ədə- biyyatından Azərbaycan dilinə, yaxud əksinə, Azərbay- can ədəbiyyatından yapon dilinə edilmiş tərcümə əsərləri 1 Şahin Fazil, Yaponiya səyahətnaməsi. Bakı, Elm və təhsil», 2001.səh.184 2 Bax: Xumar Məmmədova. Yapon ədəbiyyatının inkişaf yolu. Naxçıvan, «Əcəmi», 2014 200 də ölkələrarası ədəbi əlaqələrin xüsusi bir istiqaməti kimi mühüm əhəmiyyətə malikdir. Bütövlükdə Azərbaycan-Yaponiya əlaqələri cəmiyyət həyatının bütün sahələrini əhatə edən və daim inkişafda olan real bir prosesə çevrilmişdir. Bu əlaqələr yeni epoxa- da hər iki ölkə üçün, geniş mənada, beynəlxalq aləm üçün faydalı olan əhəmiyyətli hadisədir. ƏSAS MƏNBƏLƏR 1. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əli- yevin Yaponiyaya səfəri. «Azərbaycan» qəzeti, 27 fevral 1998-ci il 2. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliye- vin Yaponiyaya səfəri. «Azərbaycan» qəzeti, 8 mart 2006-cı il 3. Abbasbəyli Ağalar. Dünya siyasəti. Bakı, “Nurlar”, 2011 4. Abbasov C.M. Azərbaycanın dünya inteqrasiya yol- ları. Bakı, «Elm», 2014 5. Arif Abdullazadə. Od nə çəkdi. Bakı, «Azərnəşr», 1960 6. Budaq Budaqov. Nəbi Xəzri kəhkəşanı. Bakı, «Li- der», 2004 7. Fikrət Qoca. Seçilmiş əsərləri. Bakı, «Şərq-Qərb», 2004 8. Əli Kərim. Seçilmiş əsərləri. Bakı, «Lider», 2004 9. Kaori Shoji. Tokio görüntüləri (ingilis dilində). Ya- poniya, Tokio. 2007 Yüklə 3,67 Kb. Dostları ilə paylaş:
|