Diqqat konsentratsiyasini


Obrazli xotira bizga nima beradi?



Yüklə 450,5 Kb.
səhifə4/33
tarix21.10.2023
ölçüsü450,5 Kb.
#130168
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   33
Umumiy MA\'RUZA 4-KURS PSIXOLOGYA

Obrazli xotira bizga nima beradi?
Hech kimga sir emaski, uy mavzusidagi har qanday suhbat cheksiz davom etishi mumkin. Har qanday ilmiy odam - o'n besh daqiqadan so'ng, charchagan e'tiborning boshi berk ko'chaga kiradi. Shuning uchun, birinchilari har qanday joyda, istalgan vaqtda, hamma narsada o'tkaziladi. Ikkinchisi uchun maxsus seminarlar, simpoziumlar va kongresslar tashkil etiladi. Ma'lum bir so'zlar va tushunchalar doirasi kasbiy faoliyatning ma'lum bir sohasi - haqiqiy dunyoning nisbatan yopiq qismi atrofida birlashtirilgan. Bolalarni idrok va o'qishga tayyorlash uchun, maktab tomonidan vayron qilingan dunyo haqidagi bolalarning yaxlit, yorqin, xayoliy tasavvurini tiklash kerak. Uning o'rnini zerikarli, chaynalgan qiziqish yo'qolgan, his qilinmagan boshqa birovning tajribasi, baland ovoz bilan "Hayotga tayyorlashning pedagogik dasturi" deb atashadi. Shaxsiyat bostirilgan, xotirani to'ldiradigan keraksiz axlat qulligida. Qobiliyatlar oshkor etilmasdan bo'g'ilib ketadi. Agar bolada biron bir faoliyatga qiziqish paydo bo'lsa yaxshi bo'ladi: bolaning idroki qaytadi.
Nega bunday? Biroz nazariya. Inson miyasi ikkita yarim shardan iborat. O'ng - majoziy yarim shar, chap - og'zaki. O'ngda - his -tuyg'ular, chapda - aql. Miya hamma narsani eslab qolishga odatlangan - har xil ranglar, tovushlar, hidlar va boshqa fazilatlarda. Biror narsani anglab, u tasvirni - o'ng yarim sharda, chapda - unga mos keladigan so'zlarni tuzadi. Shu tarzda qabul qilingan narsa o'chirilmaydi. Bu daho she'rlar, kitoblar, rasmlar, kashfiyotlarni keltirib chiqaradi. Bu uning uchun tabiiy va tabiiydir.
Ammo bizning tsivilizatsiya bu erga ham bostirib kirdi. Ma'lumotlarning 90 foizi qisqartirilgan shaklda - diktorning ovozi, kitobning matni, televizorning parchalangan rasmlari va boshqalar. U bitta yarim sharda bosilgan. Boshqa tomondan, shaklsiz nuqta bor. Shunday qilib, nazoratsiz unutish. Diqqat nuqsonlari, xotira bo'shliqlari. Ma'lumotlarning qisqarishi tufayli bolalarning idroki buziladi.
Obrazli xotira sun'iy ravishda etishmayotgan hislarni keltirib chiqaradi va to’liq bo’lmagan ma'lumotni unga sabab bo'lgan to'liq tasvirga to'ldiradi. Barcha idrok kanallarining kiritilishi "Takrorlash - ta'limning onasi" tamoyilini bekor qiladi. Takrorlash odam yodlagan narsani buzadi. Tabiat ikkinchi marta takrorlanmaydi. Tezkor yodlash nima? Bu etarli javob. Stresssiz, o'ziga ishonch, aqliy mehnat ijodiy bo'ladi. Sog'lik yaxshi ruhiyatga ham bog'liq.
Siz siqilishga vaqt sarflamaysiz - u yanada samarali mashg'ulotlar uchun bo'shatiladi. Men tasavvur qila oldim - keyin eslaysiz. O'rganish endi tushunish bilan bog'liq. Tushundim - tanishtirdim. Taqdim etilgan - siz allaqachon bilasiz. Ammo bu - obrazli xotiraning foydali xususiyatlarini tugatmaydi. Istalgan vaqt oralig'ida ko'paytirish, buyurtma bo'yicha unutish, sifatni yo'qotmasdan bir vaqtning o'zida bir nechta ishni bajarish, har qanday rasmni bir qarashdan keyin tiklash va boshqalar.
Ya'ni, obrazli xotira
bolaning dunyo haqidagi tasavvurini qaytaradi,
tabiiy xotirani tiklaydi,
ijodiy fikrlashga o'rgatadi.
Bu xotiraning ancha turg'un shakli, uni yo'q qilish deyarli imkonsiz, chunki bu insonning qiziqishi va kasbiy bilimidan kelib chiqadi va uning shaxsiyatidan ajralmaydi. U qilayotgan har bir ishi, tabiiy dahosiga ega bo'lgandan keyin, aniqrog'i qaytganidan so'ng, o'z hayoti bilan tizimni ham, o'zini ham doimiy ravishda takomillashtiradigan usullar bilan qiladi.

Yüklə 450,5 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   33




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə