Diyanet iŞleri başkanliği yayinlari 1273 Halk Kitapları : 279 Yayın Yönetmeni Dr. Yüksel salman
Yüklə 6,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İslam ilim anlayışında da merkezinde camiinin olduğu külliyeler her dönem çok önemli bir yer tutmuştur. İslam tarihinde bu faaliyetin
- Peygamber (s.a.s.) Medine’ye hicretinin hemen akabinde bir mescit inşa ettirmiş; bu mescidin ilave odalarından birisini de sadece ilimle
- Yrd. Doç. Dr. Ergin ÖGCEM
KİTAP VE CAMİ EKSENİNDE BİR MEDENİYET TASAVVURU 41 bir mahalle bir abide eser inşa edilmiştir. Mescid-i Nebevi’nin dâhilinde Hz. Peygamber tarafından başlatılan ve devam etti- rilen faaliyetler bu cuma camilerinde de aynen sürdürülmüş, cemaat kalabalıklaştıkça cami merkezli olmak üzere etrafında inşa edilen diğer binalarla bu model günümüze kadar gelmiş- tir. Mescid-i Nebevi sadece mekân olarak insanlara iki temel özelliği hatırlatıyor. Bunlardan birisi taharet, diğeri yönelmedir. İnsanın yaşamak için mutlaka bir mekâna ihtiyacı vardır. Pey- gamber mescidi, yaşamayı yani hayatı maddi ve manevi yönleri ile bir bütün olarak ele alan bir mekândır. Bütün insanlara ve özellikle Müslümanlara yukarıda işaret ettiğimiz iki hususu hem maddi hem manevi manada ihtar etmektedir. Taharet ve yönelme bu iki özellikle birbiri ile yakından ilişkilidir. Tam bir yönelme olabilmesi için taharet ön şarttır. Lügat manası ile kir- lerden azade olmak anlamına gelen taharet, hem bedensel kiri hem görsel ve işitsel kirlenmeyi hem zihni kirlenmeyi hem de kalp kirliliğini kapsayan şümulü ve muhtevası çok geniş ve de- rin olan bir kavramdır. Hakkıyla yönelme yani ilahi varlığa olan tevci ancak böyle bir taharet sayesinde mümkün olur. İslam medeniyetinin peygamber mescidini örnek alarak daha sonra inşa ettiği cuma camileri, ulu camiler ve külliyelerde bu iki şart özellikle ve öncelikle aranmış ve yerine getirilmiştir. Yukarıda sözü edilen zengin kültürel miras öyle bir yoğunluğa erişmiştir ki bugün böyle bir mahalle giren insan dünyevi endişelerle ne mertebede dolu olursa olsun kendisini temiz ve yönelmiş bir ortamda hissetme ve bu doğrultuda bir gayret içinde bulunma ihtiyacını duymaktadır. Yukarıdaki satırlarda Mescid-i Nebevi’nin anlamını ve işle- vini elimizden geldiğince dile getirmeye çalıştık. Zamanımızda onun izdüşümü olarak inşa ettiğimiz camilerdeki mihrap hiç unutulmamalıdır ki Hz. Peygamberin bize emaneti ve maka- mıdır. Bu makamda ilahi kelamı cemaate tebliğ eden imamlar ise onun vekilleridir. Toplumsal ölçekte mekânı ve mihrabın- daki imamı bu boyutta algıladığımız zaman camilerimiz ve CAMİ VE KİTAP.indd 41 29.09.2016 15:34:16 CAMİ VE KİTAP 42 imamlarımız bize İslam’ın büyük muştusunu sunacaklardır. Bugün modern ve post modernin karışık yaşandığı dünyamız- da caminin içerisindeki öğreti caminin dışındaki hayata yansı- mamaktadır. Yukarıdaki gerçekliği bir kez daha hatırlatmakta fayda görüyoruz. Mescid-i Nebevi şehrin merkezindeydi ve içinde oluşan öğreti dışarıdaki hayatın eylemlerini bütünüyle biçimlendirmekteydi. Bugün çağdaş insan caminin içinde bir öğreti ile karşılaşıyor, ona inanıyor ama dışarıda bir başka ey- lemler bütününün çarkında yuvarlanıp gidiyor. Bu eylemler bütünü modernite dediğimiz yaşama biçiminin tüm dünyaya dayattığı bir olgudur. Her yaşama biçiminin ardında bir dü- şünce ve duygu tercihi olduğu için modernitenin ardında da rasyonel ve seküler bir felsefi sistem diğer bir deyişle inanılan benimsenen ve bir din gibi algılanan bir düşünce sistemi vardır. Çağdaş Müslümanın sıkıntısı cami içinde peygamber öğretisi ile mutmain olduğu halde dışarıda rasyonel ve seküler bir di- nin eylemlerine katılmaktan ileri geliyor. İslam dünyası cami içindeki öğretiyi cami dışına taşıyıp eylemlerine merkez yapma başarısını gösterebilirse yeni bir medeniyet açılımına öncülük edecektir. Şurası muhakkaktır ki bütün insanlığın böyle bir açılıma şiddetle ihtiyacı vardır. CAMİ VE KİTAP.indd 42 29.09.2016 15:34:16 CAMİ VE KİTAP.indd 43 29.09.2016 15:34:16 İslam ilim anlayışında da merkezinde camiinin olduğu külliyeler her dönem çok önemli bir yer tutmuştur. İslam tarihinde bu faaliyetin ilk nüveleri İslam’ın müesses bir yapıya dönüşmeye başladığı Medine safahatının daha ilk yıllarında kendisini göstermiştir. Zira Peygamber (s.a.s.) Medine’ye hicretinin hemen akabinde bir mescit inşa ettirmiş; bu mescidin ilave odalarından birisini de sadece ilimle meşgul olan talebelere tahsis etmiştir. CAMİ VE KİTAP.indd 44 29.09.2016 15:34:16 45 Bir Kitap ve Müessese Medeniyeti Olarak İslam Yrd. Doç. Dr. Ergin ÖGCEM D.P.Ü. İlahiyat Fakültesi, Felsefe ve Din Bilimleri Öğretim Üyesi V ahiy geleneği çerçevesinde düşünüldüğünde ilim veya hikmet sahibi olmak, bir bakıma insanın ilahi merkez vasıtasıyla bilmediği hakkında malumatlandırılması hadisesi olarak da anlaşılır. İlim, ilahi kaynaktan gelen hik- met olması münasebetiyle, modern dönemin sığ ve sınırlı pozitif bilgi anlayışını aşan bir karaktere sahiptir. Gelene- ğimizde ilme ve hikmete tanınan yüksek mertebe; âlimle- re gösterilen hürmet de aslında ilmin aşkın olan bu yönü itibariyledir. Teistik ulûhiyet anlayışını benimsemiş inanç sistemlerine göre varlığı vücuda getiren, düzenini, devamını ve kaderini belirleyen nihai mercii Allah’tır. Yarattığı ve akıl vermek sure- tiyle kendisine muhatap kıldığı insanı; varlık (eşya) hakkında bilgilendiren de yine O’dur. Allah (c.c.), vahiy dediğimiz ilahi mekanizma vasıtasıyla, hemcinsleri arasından seçtiği müstesna kişiler (peygamberler) aracılığıyla bilgi ve hikmeti insanlara ulaştırmıştır. Dolayısıyla peygamberler Allah’tan gelen mesaj- ları insanlara iletme, izah ve tatbikini ifa etme noktasında ilk öğretmenlerdir. Her peygamber aynı zamanda bir muallimdir. Tarihin hiç- bir döneminde insanlık kâinatın ve yaşamın hikmetini anlama noktasında bu elçilerden mahrum bırakılmamıştır. Allah (c.c.), elçileri vasıtasıyla hayatın gerçek mahiyeti noktasında insanla- CAMİ VE KİTAP.indd 45 29.09.2016 15:34:16 Yüklə 6,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|