26
Bu
projelerden
Muratlı Barajı ve HES Tesisleri İnşaatı tamamlanarak hizmete girmiş
olup, Borçka
ve Deriner Barajlarının inşaatlarına devam edilmektedir. Yusufeli, Bayram ve Bağlık Barajları 2005 Yılı
yatırım programı ve uygulama planında yer almaktadır.
Çoruh oluğunun yukarı ve orta kesimlerinde karasal bir iklim hâkim iken; Yusufeli civarından Borçka
ve Muratlı (Maraditi) köyüne kadar olan aşağı kesimlerde Çoruh oluğu içinde Akdeniz iklimi hüküm sürmek-
tedir. Mikroklima niteliğinde görülen ılıman Akdeniz iklimi sayesinde bu alanlarda zeytin, nar, incir gibi ürün-
ler yetiştirlmektedir. Zeytinin yerleşme adı (Zeytinlik köyü) olacak kadar önemli bir ürün olması özellikle
dikkat çekicidir. Bağcılık da bu alanda önemli faaliyet olarak sürdürülmektedir. Çoruh oluğunun yukarı ve orta
kesimlerinde daha yayvan bir manzara görülmektedir. Bu kesimlerde Çoruh ırmağı fazlaca derin olmayan bir
yatak için sakin sakin akmaktadır. Ancak Yusufeli civarından itibaren oluk dar ve derin bir görünüm kazan-
makta, eğim artmakta, akarsu daha derine gömülmekte ve kanyon niteliğinde bir ortama dönüşmektedir. Bu
ortamda çok hızlı bir akış kazanan Çoruh, rafting sporu için ideal bir ortama haline gelmektedir. Ancak ne
yazık ki, bu akarsu üzerine inşa edilecek barajlar söz konusu güzellikleri yok edecektir.
Rize-Hopa Yöresi’nin güneyinde Çoruh Oluğu içinde kalan başlıca yerleşmeler: Pazaryolu, İs-
pir, Yusufeli, Artvin, Ardanuç ve Borçka’dır. Pazaryolu ve İspir Erzurum iline, diğerleri ise Artvin
iline bağlıdırlar.
PAZARYOLU
Çoruh oluğu içinde yer alan Pazaryolu, idari bölünüşte Erzurum il sınırları içinde bulunmaktadır.
Erzurum’a 121 km mesafededir. Doğuda İspir, Batıda Bayburt, güneyde Aşkale ve kuzeyde ise Rize'yle
çevrilidir. Doğu Anadolu'ya özgü karasal iklime hakimdir. 2000 yılı genel nüfus sayımına göre kasabanın
nüfusu 4.826 ‘dır.
Pazaryolu
Çok eski bir tarihe sahip olan Pazaryolu'nun eski adı
Norgah
olup kuruluş tarihi kesin olarak bi-
linmemektedir. Pazaryolu Selçuklu Türklerinin himayesine girmiş bilahare Anadolu Selçuklu Beylikle-
rinden Saltukoğullarının Fatih' in Trabzon'un fethi ile Osmanlı topraklarını intikal etmiştir.Bugün Selçuk-
lulara ve Cenevizlilere ait kale ve hamamlara rastlanmaktadır.
DİKKAT!!!
BU DERS NOTLARININ TÜM HAKKI PROF.DR. ALİ ÖZÇAĞLAR’A AİT OLUP, BAŞKA AMAÇLARLA
KULLANILAMAZ VE YAYINLANAMAZ.
27
Pazaryolu ve Çoruh ırmağı
Kilometrekareye 17 kişinin düştüğü bu yörede sanayi kuruluşu yoktur. İlçe halkı geçimini gurbetçilik,
tarım, hayvancılık ve meyvecilikle sağlamaktadır. Meyvecilik, özellikle Çoruh vadisinde ve Çoruh Nehrine
inen dere yataklarında yapılmaktadır. Tarımda kullanılan tahmini sulanan arazi 18.500 dekar, susuz arazi ise
133.300 dekardır. Ekim alanına göre bu arazilerde en çok
hububat, yonca, korunga
ekilmektedir. Hayvancı-
lık açısından ise ilçe genelinde 21.350 adet büyükbaş, 57.650 adet de küçükbaş hayvan mevcuttur. Bunların
yanında ilçe merkezinde küçük sanayi sektöründe son yıllarda az da olsa belli gelişmeler kaydedilmiş, yine ilçe
merkezi ve köylerde
son iki yılda el halıcılığı konusunda hayli mesafe alınmıştır.
İlçenin köylerle olan yol
bağlantıları tamamlanmış ancak genellikle toprak yol niteliğinde olan bu yollar sürekli bakım gerektirmektedir.
Ayrıca bütün köylerde elektrik ve telefon mevcuttur.
28
Pazaryolu civarında Çoruh
Pazaryolu civarında Çoruh Oluğu yayvan bir manzara göstermektedir.
İSPİR
İspir ilçesi Erzurum ilinin en eski yerleşmelerinden biridir. Ulaşım yönünden Erzurum iline 146
km uzaklıktadır. Komşu illere olan uzaklığı ise Rize'ye 119 km, Artvin'e 170 km ve Bayburt iline uzaklığı
ise 70 km mesafede bulunmaktadır. 2700 Yıllık Türklük bölgesi olan İspir 2100 km2 alana yerleşmiş 89
köy ve 106 muhtarlığı bulunmaktadır. İlçe alanı Doğu Anadolu ile Karadeniz Bölgesi arasında bir geçit
noktasıdır. Ayrıca Anadolu'nun Kafkaslara bağlanmasını da sağlayan bir köprü vazifesi görüp denizden
yüksekliği 1050 m dir. Son Genel Nüfus sayımına göre 11.188 nüfusu vardır.
Yeraltı zenginlik kaynakları bakımından işletilmeyi bekleyen Kömür, Bakır ve Altın maden ya-
taklarının bulunduğu ve bu maden yataklarının işletilmesiyle ülke ekonomisine kazandırılacağı açıktır.
Yöre halkı çoğunlukla Tarım ve Hayvancılıkla geçimini sağlamaktadır. Halkın en önemli geçim kaynak-
larından Arıcılık, Büyük ve Küçük baş hayvancılığı, Alabalık yetiştiriciliği, yurdumuzun her köşesinde
beğeni kazanan İspir dutu, dut pekmezi, dut pestili, ceviz ve
kuru fasulyesi
çoğunlukla yer tutmakta-
dır. Tarım arazilerinin kısıtlı olması nedeniyle son zamanlarda seracılığa da önem vererek, sebze yetiştiri-
ciliği ve bunun yanında çeşitlilik gösteren elma, armut, kiraz, vişne, üzüm, erik, kızılcık ve kaysı yetiştiri-
ciliği nede 1965 yılından bu güne kadar önem verilmiştir. İspir’i çevreleyen tabii ve doğal güzellikleriyle
Dağ Turizmine müsait KAÇKAR DAĞLARI, Mescit Dağları, Dilek Dağı, Dap Dağı, Nevse Dağı, Ansi-
yor Dağı, Bozan Dağı, Hasan Dağı, Deve Dağı, Kazancık Dağı, Yassı Dağ ve iğne yapraklı ormanlarla
kaplı Korga Dağı dağ turizmin önemli bir parkurunu oluşturmaktadır. Ayrıca bu yüksek dağların etekleri-
ne ve zirvelerine tarihimizden bu güne kadar önemle değer verilmiş yaylacılık turizm açısında ayrı bir
önem arz etmektedir. Tabi ki bu yüksek dağların vadi ve dere yataklarında soğuk Alabalık yetiştiriciliğine
müsait çağlayanlar bulunmaktadır.
İklimi Akdeniz iklimine benzeyen Karasal Doğu Anadolu İklim kuşağı ile nemli ılıman Karade-
niz iklimi arasında bir geçiş iklim kuşağı arasında bulunmaktadır. İlçemizin Bitki Örtüsü Meşe ve Ardıç
türlerinden meydana gelen geniş alanlara dağılmış bir bitki örtüsüne sahiptir. Bölge yüzölçümünün yakla-
şık %19'nu Ormanlar oluşturmaktadır. Bölge ormanlarının yarısından fazlasını çalılık ve fundalık, diğer
alanları ise Sarı Çam, Ladin ve Köknar ağaçları oluşturmaktadır. İlçede genel olarak kapalı ekonomik
yapının hakim olduğu ve ticaretin esasını bölgede gerçekleştirilen tarım ve hayvan ürünleri, son zaman-
larda önem verilen
Seracılık, Fasulye yetiştirciliği, Besicilik, Alabalık yetiştiriciliği, Arıcılık ve İspir
Balı, Dut Pekmezi ve Kuşburnu Marmelatları
ticari ürünlerinin çoğunluğunu oluşturmaktadır. Turizm
eski çağlardan beri önemli yerleşme yeri olan İspir doğal ve beşeri turistik değerleri bakımından oldukça
zengin bir potansiyele sahiptir. RAFTİNG sporunun en iyi yapıla bildiği dünyanın en hızlı akan nehirle-