Doğu karadeniz bölgesi

 

26 

Bu projelerden 

Muratlı Barajı ve HES Tesisleri İnşaatı tamamlanarak hizmete girmiş

 olup, Borçka 

ve Deriner Barajlarının inşaatlarına devam edilmektedir. Yusufeli, Bayram ve Bağlık Barajları 2005 Yılı 

yatırım programı ve uygulama planında yer almaktadır. 

 

Çoruh oluğunun yukarı ve orta kesimlerinde karasal bir iklim hâkim iken; Yusufeli civarından Borçka 

ve Muratlı (Maraditi) köyüne kadar olan  aşağı kesimlerde Çoruh oluğu içinde Akdeniz iklimi hüküm sürmek-

tedir. Mikroklima niteliğinde görülen ılıman Akdeniz iklimi sayesinde bu alanlarda zeytin, nar, incir gibi ürün-

ler  yetiştirlmektedir.  Zeytinin  yerleşme  adı  (Zeytinlik  köyü)  olacak  kadar  önemli  bir  ürün  olması  özellikle 

dikkat çekicidir. Bağcılık da bu alanda önemli faaliyet olarak sürdürülmektedir. Çoruh oluğunun yukarı ve orta 

kesimlerinde daha yayvan bir manzara görülmektedir. Bu kesimlerde Çoruh ırmağı fazlaca derin olmayan bir 

yatak için sakin sakin akmaktadır. Ancak Yusufeli civarından itibaren oluk dar ve derin bir görünüm kazan-

makta, eğim artmakta, akarsu daha derine gömülmekte ve kanyon niteliğinde bir ortama dönüşmektedir. Bu 

ortamda çok hızlı bir akış  kazanan  Çoruh, rafting sporu için ideal bir ortama haline gelmektedir.  Ancak ne 

yazık ki, bu akarsu üzerine inşa edilecek barajlar söz konusu güzellikleri yok edecektir. 

Rize-Hopa Yöresi’nin güneyinde Çoruh Oluğu içinde kalan başlıca yerleşmeler: Pazaryolu, İs-

pir,  Yusufeli,  Artvin,    Ardanuç  ve  Borçka’dır.  Pazaryolu  ve  İspir  Erzurum  iline,  diğerleri  ise  Artvin 

iline bağlıdırlar.

 

 

PAZARYOLU 

Çoruh oluğu içinde yer alan Pazaryolu, idari bölünüşte Erzurum il sınırları içinde bulunmaktadır. 

Erzurum’a 121 km mesafededir. Doğuda İspir, Batıda Bayburt, güneyde Aşkale ve kuzeyde ise Rize'yle 

çevrilidir. Doğu Anadolu'ya özgü karasal iklime hakimdir. 2000 yılı genel nüfus sayımına göre kasabanın 

nüfusu 4.826 ‘dır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Pazaryolu 

 

Çok eski bir tarihe sahip olan Pazaryolu'nun eski adı 

Norgah 

olup kuruluş tarihi kesin olarak bi-

linmemektedir.  Pazaryolu  Selçuklu  Türklerinin  himayesine  girmiş  bilahare  Anadolu  Selçuklu  Beylikle-

rinden Saltukoğullarının Fatih' in Trabzon'un fethi ile Osmanlı topraklarını intikal etmiştir.Bugün Selçuk-

lulara ve Cenevizlilere ait kale ve hamamlara rastlanmaktadır.  

---

DİKKAT!!!

 BU DERS NOTLARININ TÜM HAKKI PROF.DR. ALİ ÖZÇAĞLAR’A AİT OLUP, BAŞKA AMAÇLARLA  

KULLANILAMAZ VE YAYINLANAMAZ. 

 

 

27 

 

 

 

Pazaryolu ve Çoruh ırmağı 

 

Kilometrekareye 17 kişinin düştüğü bu yörede sanayi kuruluşu yoktur. İlçe halkı geçimini gurbetçilik, 

tarım, hayvancılık  ve  meyvecilikle sağlamaktadır. Meyvecilik,  özellikle  Çoruh  vadisinde ve Çoruh  Nehrine 

inen dere yataklarında yapılmaktadır. Tarımda kullanılan tahmini sulanan arazi 18.500 dekar, susuz arazi ise 

133.300 dekardır. Ekim alanına göre bu arazilerde en çok 

hububat, yonca, korunga 

ekilmektedir. Hayvancı-

lık açısından ise ilçe genelinde 21.350 adet büyükbaş, 57.650 adet de küçükbaş hayvan mevcuttur. Bunların 

yanında ilçe merkezinde küçük sanayi sektöründe son yıllarda az da olsa belli gelişmeler kaydedilmiş, yine ilçe 

merkezi ve köylerde 

son iki yılda el halıcılığı konusunda hayli mesafe alınmıştır.

 İlçenin köylerle olan yol 

bağlantıları tamamlanmış ancak genellikle toprak yol niteliğinde olan bu yollar sürekli bakım gerektirmektedir. 

Ayrıca bütün köylerde elektrik ve telefon mevcuttur.  

 

 

---

 

28 

Pazaryolu civarında Çoruh 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Pazaryolu civarında Çoruh Oluğu yayvan bir manzara göstermektedir. 

İSPİR 

İspir ilçesi Erzurum ilinin en eski yerleşmelerinden biridir. Ulaşım yönünden Erzurum iline 146 

km uzaklıktadır. Komşu illere olan uzaklığı ise Rize'ye 119 km, Artvin'e 170 km ve Bayburt iline uzaklığı 

ise 70 km mesafede bulunmaktadır. 2700 Yıllık Türklük bölgesi olan İspir 2100 km2 alana yerleşmiş 89 

köy ve 106 muhtarlığı bulunmaktadır. İlçe alanı Doğu Anadolu ile Karadeniz Bölgesi arasında bir geçit 

noktasıdır.  Ayrıca  Anadolu'nun  Kafkaslara  bağlanmasını  da  sağlayan  bir  köprü vazifesi  görüp  denizden 

yüksekliği 1050 m dir. Son Genel Nüfus sayımına göre 11.188 nüfusu vardır.  

Yeraltı zenginlik kaynakları bakımından işletilmeyi bekleyen Kömür, Bakır ve Altın maden ya-

taklarının  bulunduğu  ve  bu  maden  yataklarının  işletilmesiyle  ülke  ekonomisine  kazandırılacağı  açıktır. 

Yöre halkı çoğunlukla Tarım ve Hayvancılıkla geçimini sağlamaktadır. Halkın en önemli geçim kaynak-

larından  Arıcılık,  Büyük  ve Küçük  baş  hayvancılığı, Alabalık  yetiştiriciliği,  yurdumuzun  her  köşesinde 

beğeni kazanan İspir dutu, dut pekmezi, dut pestili, ceviz ve 

kuru fasulyesi

 çoğunlukla yer tutmakta-

dır. Tarım arazilerinin kısıtlı olması nedeniyle son zamanlarda seracılığa da önem vererek, sebze yetiştiri-

ciliği ve bunun yanında çeşitlilik gösteren elma, armut, kiraz, vişne, üzüm, erik, kızılcık ve kaysı yetiştiri-

ciliği nede 1965 yılından bu güne kadar önem verilmiştir. İspir’i çevreleyen tabii ve doğal güzellikleriyle 

Dağ Turizmine müsait KAÇKAR DAĞLARI, Mescit Dağları, Dilek Dağı, Dap Dağı, Nevse Dağı, Ansi-

yor Dağı, Bozan Dağı, Hasan Dağı, Deve Dağı, Kazancık Dağı, Yassı Dağ ve iğne yapraklı ormanlarla 

kaplı Korga Dağı dağ turizmin önemli bir parkurunu oluşturmaktadır. Ayrıca bu yüksek dağların etekleri-

ne  ve  zirvelerine  tarihimizden  bu  güne  kadar  önemle  değer  verilmiş  yaylacılık  turizm  açısında  ayrı  bir 

önem arz etmektedir. Tabi ki bu yüksek dağların vadi ve dere yataklarında soğuk Alabalık yetiştiriciliğine 

müsait çağlayanlar bulunmaktadır. 

İklimi Akdeniz iklimine benzeyen Karasal Doğu Anadolu İklim kuşağı ile nemli ılıman Karade-

niz iklimi arasında bir geçiş iklim kuşağı arasında bulunmaktadır. İlçemizin Bitki Örtüsü Meşe ve Ardıç 

türlerinden meydana gelen geniş alanlara dağılmış bir bitki örtüsüne sahiptir. Bölge yüzölçümünün yakla-

şık %19'nu Ormanlar oluşturmaktadır. Bölge ormanlarının yarısından fazlasını çalılık ve fundalık, diğer 

alanları  ise  Sarı  Çam,  Ladin  ve  Köknar  ağaçları  oluşturmaktadır.  İlçede  genel  olarak  kapalı  ekonomik 

yapının hakim olduğu ve ticaretin esasını bölgede gerçekleştirilen tarım ve hayvan ürünleri, son zaman-

larda önem verilen 

Seracılık, Fasulye yetiştirciliği, Besicilik, Alabalık yetiştiriciliği, Arıcılık ve İspir 

Balı, Dut Pekmezi ve Kuşburnu Marmelatları

 

ticari ürünlerinin çoğunluğunu oluşturmaktadır. Turizm 

eski çağlardan beri önemli yerleşme yeri olan İspir doğal ve beşeri turistik değerleri bakımından oldukça 

zengin bir potansiyele sahiptir. RAFTİNG sporunun en iyi yapıla bildiği dünyanın en hızlı akan nehirle-

---