178
agahlıqla hökm edər, helmlə bağışlayıb göz yumar».
(«Nəhcül-bəlağə»); «Allahın mərhəməti haramdan
uzaqlaşan şəxsə tərəf tələsər».
250
Bir ərəb Həzrət Peyğəmbərdən (s) soruşur ki, qiyamət
günü insanları hesaba kim çəkəcək? Həzrət (s) buyurur
ki, Allah-Taala. Ərəb deyir: «And olsun kəbənin
Allahına, nicat tapdıq. Çünki Kərim qüdrətə çatanda
bağışlayar».
251
Bəli, savab, behişt, rəhmət, əfv kimi həqiqətlər yalnız
Allaha məxsus olduğundan möhtac aşiqlər Onun
dərgahına üz tuturlar: «və əzumə fima indəkə
rəğbətuhu».
«Allahummə əzumə sultanukə»
(«Pərvərdigara, sultanlığın əzəmətə çatmış.»)
Allah-Taalanın səltənəti zati və həqiqi, başqa
səltənətlər isə e’tibari və müvəqqətidir. Digər
səltənətlər zaman və məkanca məhdud olduğu halda,
ilahi səltənət əbədi və sonsuzdur.
İlahi səltənət qeybi və aşkarı tam əhatə edir. Digər
bütün səltənətlər hər biri ilahi səltənətə möhtacdır.
Onun dəlilləri qüvvətlidir və Onun qarşısında heç bir
dəlil yoxdur. Əql, peyğəmbərlik, Qur’an, imamət
qiyamət günü bütün yaranmışlara şahidlik edəcək
dəlillərdir. Bu dəlillər vasitəsi ilə bütün bəhanələr
kəsiləcəkdir.
250
«Biharul-ənvar», 75-ci cild, səh-90.
251
«Məcmueye-vərram», 1-ci cild, səh-9.
179
«Və əla məkanukə»
(«Və Sənin məqamın ucadır.»)
«Şura» surəsinin 11-ci ayəsində buyurulur: «Ona
bənzər heç bir şey yoxdur». Bəli, Həzrət Haqq bütün
eyiblərdən pakdır, bütün kamal, camal və cəlal
sifətlərinə malikdir. Bu sifətlər Onun zatının eynidir.
Bütün qeybi və aşkar mövcudlar Onun qəyyumluğu ilə
qiyam edir. Kainat Onun elm və iradəsinin, qüdrət və
rəhmətinin təzahürüdür. O, vəsfə sığılmazdır. Onun
qüdrət və qüvvəsi bütün qüdrət və qüvvələrin
fövqündədir. Şə’ni və məqamı isə hər şeydən üstündür.
«Və xəfiyə məkrukə»
(«Və Sənin məkrin gizlidir.»)
Adi halda «məkr» dedikdə hiyləgərlik, aldatma başa
düşülür. Əlbəttə ki, Allaha münasibətdə işlədilən məkr
sözü cahil insanlara məxsus məkr mə’nasını daşımır.
Elm, qüdrət, rəhmət, səxavət sahibi olan Allahın öz
yaratdığı mövcudlardan ehtiyacsızlığı aşkar bir
həqiqətdir.
Allah haqqında işlədilən məkr kəlməsi «cəza»
mə’nasını verir. Allah-Taala bu cəzaya layiq bildiyi kəsi
qurtuluş yolu qoymadan əzaba düçar edər. Allahın
qəflət içində günaha qərq olmuş insanlara cəzası
müxtəlif formalarda gerçəkləşə bilər. Məsələn, azğın
günahkarı ne’mətlərə qərq etməklə onun başını qatar
və o şəxs qarşıdakı günahlardan xəbərsiz qalar. «Məkr»
180
günahkar insanı bu sayaq qəfildən yaxalayan məxfi
əzabdır.
Həzrət Sadiq (ə) buyurur: «Allah xeyirini istədiyi
bəndə günaha batdığı vaxt ona qulaqburması verər və
bu qulaqburması vasitəsi ilə ona tövbəni xatırladar.
Amma şərə layiq bilinmiş adam günaha batdığı vaxt
Allah ona ne’mət verməklə başını qatar və tövbəni
onun yadından çıxarar...»
«Və zəhərə əmrukə»
(«Və Sənin əmrin aşkardır.»)
Allahın əmri ilkin mərhələdə təkvinidir, yə’ni bu əmr
vasitəsi ilə varlıq aləmi vücuda gəlmişdir. Təkvini
əmrdən sonra təşrii əmr gəlir. Yə’ni yaradılmış şüurlu
insana peyğəmbərlər vasitəsi ilə göstərişlər verilir,
doğru yol göstərilir.
«Və ğələbə cəhrukə və cərət qudrətukə»
(«Sənin qəhrin hər şeyə qalib və qüdrətin hər şeyə
hakimdir.»)
Əvvəlki söhbətlərdə «qəhr» və «qüdrət» haqqında
kifayət qədər danışıldığı üçün təkrar izahata ehtiyac
görmürük.
«Və la yumkinul-firaru min hukumətikə»
(«Hökumətindən qaçmaq mümkünsüzdür.»)
181
Hər bir varlıq Onun hökuməti daxilindədir və heç
kim bu mühitdən xaric ola bilməz.
Bütün mövcudlar Onun iradəsi ilə yaranmışdır.
Demək, o hər şeydən əvvəldir, hər şey Onun qüdrət və
rəhməti sayəsində həyatını davam etdirir. O, bütün
yaranmışlarladır və hər şey nəhayətdə, Ona tərəf
qayıdasıdır. Demək, O hər şeyin axırıdır. Belə bir halda
hansı mövcud Onun hakimiyyətindən qaça bilər?!
Bir rəvayətdə nəql olunur ki, bir kişi İmam Hüseynə
(ə) dedi: «Mən günahkar bir adamam və günah
qarşısında səbrim yoxdur. Məni nəsihət et». Həzrət
İmam (ə) buyurdu: «Deyəcəyim beş işi gör, sonra hansı
günaha istəyirsən, bat. Əvvəla, Allahın ruzisini yemə.
İkincisi, Onun vilayətindən və hökumətindən çıx.
Üçüncüsü, elə bir yer tap ki, Allah səni görməsin.
Dördüncüsü, ölüm mələyi canını almağa gələndə onu
qov. Beşinci, cəhənnəm mələyi səni cəhənnəmə atanda
sən cəhənnəmə girmə».
252
Bəli, qaçmaq istəyən insan yaxşı olar ki, cəhalətdən
mə’rifətə eşitdiyindən gördüyünə və nəhayət, xalqdan
Xaliqə doğru qaçsın. Bu qaçışda dünya və axirət səadəti
və Allah razılığı vardır.
Aşiqə dünyanı versən də əgər
Gözlərini yumub ruhunu dinlər.
Mə’şuqla görüşü olan bir insan
Dünya sevgisinə uymaz heç zaman.
Bu hicran çölündə göz yaşlarından
Çiçəklər açılır dərdlərə dərman.
252
«Biharul-ənvar», 75-ci cild, səh-126.
Dostları ilə paylaş: |