XX əsrdə korparasiyanın yüksəlişi ilə bağlıdır.
XIX əsr kapit
qabaq adlandırılır.
alist cəmiyyəti isə industrialdan
ndən formal olaraq qəbul edilmiş yeni normalar.
kil edir.
təhsil və mədəniyyət ölçülü sosial qat.
liyə gətirən
ən etmək
in iqtisadiyyatda yerləşdirilməsi.
ət, korporasiya, həmkarlar təşkilatı və həm də rəqabət, inhisar,
i qərarların qəbulunda institutlar, dövlət, qanunçuluq, ictimai təşkilatlar,
eyri-iqtisadi xarakterli təsisatlar mühüm rol oynadıqı sfera.
tomatik
tənzimlənməsi
ını tənqid edir.
amanı əmələ gələn işsizlik.
İnstitusiya /
norma/
- əhalinin münasibət bəsləməsindən asılı olmayaraq parlamentlər və digər
qanunverici orqanlar tərəfi
İnteraksiya
- qarşılıqlı hərəkət.
İndividualizm
- latın mənşəli bölünməzlik mənasını ifadə edərək Azərbaycan dilinə tərcümədə
fərdiyəçilik anlamını verir. Mahiyyətcə son hesabda cəmiyyətə qarşı qoyulmuş ayrıca fərd
mövqeyini şərtləndirən dünyagörüşüdür. Onun nəzəri əsasını şəxsiyyətin muxtariyyəti və
ının tanınması təş
hüquqlar
İndustrial cəmiyyət paradiqması
- ənənəvi ictimai quruluşu əvəz etmiş, əl əməyini sıxışdıran
maşın mexanizmlərin əmələ gəlməsi, genişlənən
və çoxçeşidli emal prosesi, texnoloji inqilablar
və kapital dünyasının hakim kəsildiyi cəmiyyət tipi.
İntelliqensiya
- ziyalı, yüksək
İmmiqrasiya
- başqa ölkəyə daimi yaşayış və ya uzunmüddətli yaşayış üçün gediş.
İndunsiya
- xüsüsi mülahizələrdən ümumi nəticə çıxarmaq.
İndeks metodu
- indekslərin köməyi ilə sosial-iqtisadi hadisələri ölçüləndirərək vahid
ədqiqat usulu. Öyrənilən hadisənin dinamikasının təsir edən faktorları müəyy
statistik t
üçün tətbiq edilir. Əsas analitik tələbləri: xarakterlilik, transiztlilik və daxili anlaşma.
İnhisar /
monopoliya/
- /
yunanca monos - vahid, + poleo - satıram/ rəqabət meydanında tək
hakimiyyətlik.
İndeksasiya
-
inflyasiya şəraitində pul tələblərinin və müxtəlif gəlirlərin real miqdarını saxlama
xüsusiyyətdir.
İnnavasiya
-
/
latınca innovare yeniləşmə/ texnika və texnologiyanın
yeni növlərini təmin edəcək
bir proses kimi vəsaitlər
İnsan kapitalı
- insanın gələcək əmək gəlirlərinin çıxılmış dəyəri. Bilik, ixtisas, səriştə, təhsil
insan kapitalının indikatorlarıdır.
İnstitutsional
-
/
latınca institut» cəmiyyətdə qəbul olunmuş, həmçinin qanun formasında
məhkəmləndirilmiş müəyyən adətlər, qaydalar və təsisatlar sistemi/. müasir institut anlayışı
olduqca genişdir, o həm dövl
vergi,
sabit təfəkkür tərzi, hüquqi normalar kimi şərh edilir.
İnstitusionalizm
-
iqtisad
strukturlar, ənənə və sair iqtisadi, q
İqtisadi münasibətlərin subyektlərini, şəxsi maraqlarını öyrənməyə etiraz edən institusionalizm
ictimai motivlərə, insanların davranışlarına üz tutur və bazarın av
konsepsiyas
nstitutsional işsizlik
-
əmək bazarının qeyri-səmərəli fəaliyyəti z
İ
asiya qurğusu.
İnteqrator
- inteqr
İnteqrasiya
- /
latınca integratio - bərpa olunma, integrationis - tam, vahid/ müasir dünyada
ölkələrini təsərrüfatlarının obyektiv birləşmə prosesi. Məqsədini iqtisadi artım teplərin
202
davamlılığına rəğmən əldə olan resusurslardan maksimal dərəcədə effektli istifadəni təminatı
təşkil edir. Beynəlxalq iqtisadi inteqrasiya əsas beş mərhələdən keçir: azad ticarət zonası,
tre - qarışmaq/ təsərrüfat və iqtisadi həyata məqsədyönlü təsir,
ormada pulların daha böyük
və xidmətlər
ə edilməsi və
lərə bir başa nəzarət etməyə imkan
sında sərt
iş SSRİ və Şərqi Avropa ölkələrində, hazırda isə Kubada və bir sıra Asiya
ın, yəni torpağın, evlərin və digər tikililərin girov qoyulması olub
borc pul üçün
yət. İqtisadi, ictimai institutların və
miyyətdə üstün hakimiyyəti.
ri.
/ və gələcək dörün xərclərinin /
yeni
əhsul istehsalı üçün xərclər-bu xərclər gələcəkdə istehsal olunacaq məhsul xərclərinə aid
/ cəmində ehtiva olunur.
stehlak minimumu
- elmi nöqteyi-nəzərdən fərdin və ailənin minimal insani tələbdərini ödəyən
mək yaşlı olub ictimai istehsalda iştirak etməyən əhali qrupu.
ş əmlak mənasını ifadələndirir.
gömrük ittifaqı, ümumi bazar, iqtisadi ittifaq və iqtisadi və valyuta ittifaqı. Müvafiq
inteqrasiyanın beş pilləsini hələlik AB keçmişdir.
İntervensiya
- /
latınca interven
dövləti müdaxilə.
İnflyasiya
- /
latınca inflatio - şişirtmə/ dövriyyədə olan kağız pul kütləsinin artımı nəticəsində
pulların dəyərinin kəskin aşağı düşməsi prosesi. Hiperinfilyasiya inflyasiyanın son kəskin
tuğyanıdır.
İnsayder
- maliyyə və digər bu kimi informasiyalara girişi olan fərd.
İnteraktiv lider
- konsensus şəraitində işləməyə meylli olan interaktiv rəhbərlər əsasən qadınları
əhatə edir.
İnvestisiya
- /
latınca investment geyindirmək mənasında/ ən ümumi f
pullar əldə edilməsinin məqsədili istifadəsi. Pulların daşınmaz əmlaka, sənaye
sferasına qoyuluşu birbaşa investisiya adlanır. Belə hal investora müəssisənin idar
nəzarətinə imkan verir. Portfel investisiyalar isə müəssisə
vermir. Belə halda investor səhm sahibi olmaqla mənfəət dividenti əldə edir.
İnvariant
- dəyişməz kəmiyyət, miqdar.
İnzibati-amirlik sistemi
- iqtisadiyyatın idarə edilməsində və planlaşdırılma
inzibatçılığa üstünlük verilən, təsərrüfat subyektlərinin hüquqları məhdudlaşdırılılan
iqtisadi
sistem. Əvvələr keçm
dövlətlərində fəaliyyət göstərir.
İpoteka
-
əmlak
təminat rolunu oynayır.
İsteblişment
- cəmiyyətdə dayanaqlı, möhkəm vəziy
təşkilatların cə
İstehsal faktorları
- istehsal xərclə
İstehsal xərcləri
-
məhsul /
iş, xidmət/ hazırlanmasına çəkilən canlı və maddiləşmiş əmək
məsrəflərinin məcmusu. Əmtəə-pul münasibətləri şəraitində dəyər formasında çıxış edir.
İstehsal dövriyyə fondları
- istehsal ehtiyatları, bitməmiş istehsal, özü ehtiyacları üçün istehsal
edilmiş yarımfabrikatlar /
detal, yığma, konstruksiya və sair
m
edilir
İ
real alış qiymətlərində əmtəə və xidmətlər çeşidi.
İstehlak səbəti
- orta statistik vətəndaşın fiziki qüvvəsini bərpa etmək üçün zəruri ərzaq çeşidi.
Buraya həm də ərzaq çeşidi ilə yanaşı qiymətləri əhəmiyyətli olmayan qeyri-ərzaq məhsulları və
xidmətlər də daxildir.
İşsiz
- əmək qabiliyyətli və ə
Kampaniya
- hər hansı bir aksiya keçirməyin tədbirlər kompleksi.
Kapital
- latın
və alman dilində ba
Kapitalizm
- /
latınca capitalis - baş, əsas, başçı/ şəxsi mülkiyyət və azad rəqabətin hökm
203