Ekologik omillar va ularning klassifikatsiyasi Tayyorladi: Tekshirdi

Ekologik omillar va ularning klassifikatsiyasi

• Har qanday organizm boshqa tirik mavjudodlarni bilvosta yoki bevosta tasirida bo’ladi, ya’ni o’z turiga mansub bo’lgan va boshqa tur individlari Bilan aloqada bo’li(o’simliklar va hayvonlar, mikroorganizmlar bilan) , ulardan bog’liq bo’lishi va ularga ta’sir qilishi. Bunday xolat biotik omillarni quyidagicha ajratishimizga asos bo’la oladi:
• 1.fitogen omil-o’simliklarning ta’siri (bevosita va bilvosita). O’simliklarning bir-biriga bunday ta’siri ularning hamjihat yashovchanligiga katta ahamyatga ega, ya’ni boshqa tur o’simliklarni o’sishiga stimul yoki ingibitorlanuvchi xarakterli ta’sir o’tkazishi mumkin;
• 2. zoogen omil hayvonlarning ta’siri (oziqlanish, poymol qilish va boshqa xil mexanik ta’sirlar, changlanish va urug’raning tarqalish va muhitga ta’sir o’tkazish). Shu jumladan, bunday omillar ochiq yerda o’simliklarning biolgik himoya qilish rolini ham o’taydilar. Misol uchun parazit hasharotlar(trixogramma, xabrabrakon, zolotoglazka va boshqalar) O’simlik zararkunanda hasharotlarni nazorat qilib turadi, bu esa o’simliklarni normal o’sishiga katta ahamyatga ega;
• 3. mikrobogen va linosogen- mikroorganizm va zamburug’larning ta’siri (parazitlanish, muhitining o’zgartirish). Mikroorganizmlar (bakteriyalar va zamburug’lar) rizosfera va patogen mikoorganizmlarga ta’sir qilishadi. 

Foydalanilgan adabiyotlar

• 1. Abdullaev O., Toshmatov Z., Uzbekiston ekologiyasi bugun va ertaga. T. Fan, 1992 y.
• 2. Rafikov A.A., Geoekologik muammolar. T.Ukituvchi, 1997, .
• 3. Otaboev Sh., Nabiev M. Inson va biosfera. T.Ukituvchi, 1995,.