19 gün öncə Təbriz-də “Türk dilində mədrəsə” dedigi üçün tutulub və İttilaat məmurları tərəfindən bəlli olmayan yerə götürülən bilgisayar uzmanı Əlirza Fərşi dünən anası ilə telefon görüşməsi yapıb.
BayBak-ə gələn bilgilərə görə cənab Fərşi-nin vəkili Abbas Camali isə cənab Fərşinin sorqulamasının sürdügünü bildirib və ona görüş icazəsini, hətta vəkili ilə verilməməsini bildirib.
http://azr.baybak.com/il_2009_say_4932.azr
İLƏTİŞMƏ 1: FƏRŞİ BƏYİN İNSAN HAQLARINI QORUMAQ ÜÇÜN KAMPANİYA
BayBək, Azərbaycan | Saturday, 6th June , 2009 , 05:20 [am] | İç Xəbərlər
|
.
|
Cənab Əlirza Fərşı Dizəc Yekən-in insan haqlarını qorumaq üçün İlətişmə 1-i hüzurlarınıza sunuruq ki, o Güney Azərbaycanın mədəni fəalıdır və bu anda İran yetgililəri tərəfindən 22 May 2009-dan bəri sərbəstlikdən yoxsun edilmiş. O universitet müəllimidir və Bilgi və Texnologia üzrə uzmandır. O təbrizdə tərtib olunmuş bir yürüşdə ana dili uğrunda kampaniya aparanda tutuqlanmışdır və bu olayın detayları Cədvəl 1-də təqdim olunmuşdur.
|
Say: 517/2009
İlaygun: 5 June 2009
BMT, İnsan Haqları üzrə Ali Komissarlıq, Cenevrə
Lütfən bu ilətişməni Öz-xoşuna Tutuqlular üzrə Çalışan Qrupa çatdırın, habelə aşağıdakı qruplara da dəxli var:
• Qazıların və Vəkillərin bağımsızlığı üzrə Özəl Raportər
• Bəyan və Fikir Sərbəstliyinin İrəliləyişi və Qorunması üzrə Özəl Raporter
• Çağdaş irqçilik, İrqi Ayrı-səçkilik və Yadellilərə Qarşı Qatlaşmazlıq üzrə Özəl Raportər
• Milli Azlıqlar üzrə Müstəqil Mütəxəssis
Üzü: Dyke bəy, Xanım Harrison, Amnesty International, London
Habelə: İnsan Haqlarını Gözətən və İnsan Haqlarına Qulluqçu
Güney Azərbaycanlı vicdan dustağı
Sayın cənablar;
İLƏTİŞMƏ 1: FƏRŞİ BƏYİN İNSAN HAQLARINI QORUMAQ ÜÇÜN KAMPANİYA
Cənab Əlirza Fərşı Dizəc Yekən-in insan haqlarını qorumaq üçün İlətişmə 1-i hüzurlarınıza sunuruq ki, o Güney Azərbaycanın mədəni fəalıdır və bu anda İran yetgililəri tərəfindən 22 May 2009-dan bəri sərbəstlikdən yoxsun edilmiş. O universitet müəllimidir və Bilgi və Texnologia üzrə uzmandır. O təbrizdə tərtib olunmuş bir yürüşdə ana dili uğrunda kampaniya aparanda tutuqlanmışdır və bu olayın detayları Cədvəl 1-də təqdim olunmuşdur.
Təkid etmək istəyirik ki, bu İlətişmənin tərtibində biz Fərşi bəyin ailəsi ilə əlaqə qurmamışıq. Bu məsuliyyəti biz öz boynumuza almaq ilə onun boynundan məsuliyyəti götürmək istəyirik.
Əlirza bəy Fərşinin yaxalanması ilə bağlı 03.06.2009 tarixində 516/2009 sayılı ilətişmə 4-də huzurlarıza bilgi vermişdik. Bu haqda əlavə məlumatları aşağıda qeyd etməyi zəruri görürük.
Bildiyiniz kimi Güney Azərbaycanda 22 May 2006-ci ildəki dirçəlişdən sonra, hər il o günün xatirəsi yad edilir və gənclər təzahüratlarda iştirak edir. O dirçəlişin səbəbi, İran dövlət qazetinin azərbaycanlıları alçaltıcı karikatoru ilə birgə milli haqların tələbi olmuşdur. Bu il bu il dönümü İranın geçmiş prezident Xatəminin azərbaycanlılara qarşı çirkin sözlərinin videosunun yayılmasıda əlavə olmuşdu.
Bu il, bu iki hadisə ilə bağlı olacaq geniş təzahüratı kölgədə buraxmaq üçün hakimiyət, 22 May günü başqa bir hiləyə baş vuraraq, xalqı, idman bəhanəsi ilə yürüşə dəvət etmişdi. Onun üçün dövlətin idman bəhanəsi ilə yola saldığı bu yürüşdə, Azərbaycanın cavanları qoşularaq, ana dili istəyini irəli sürdülər. Ama, təəssüflə bu, insan haqlarını tələb edən cavanlarımızın bir çoxunun, o cümlədən Əlirza bəy Fərşi-nin yaxalanmasına səbəb oldu.
Adətən, İranın təhlükəsizlik məmurları ürkək yaranmışdırlar ki, səciyyələrinə görə qurbanlarını daldalarda pusqulayarlar yaxud şəxsi mənzillərə gecə yarısı tökülərlər ki, qeyri qanuni güclərini qəfildən emal etsinlər. Nə isə, cənab Fərşini basmarlama olayı 24 May 2009-da film-aparatı qarşısında, göz qabağında, günün işıq çağında və qomaralayan el ortasında baş verdi ki, məmurlar onun üzərinə cumub onu kəsginliklə yaxalamaq istəyirdilər. Filmi burada verilən linkdən də görünür ki, ([1] www.youtube.co…) İran yetgililəri cənab Fərşinin insan haqlarını pozmaq üzərədirlər və bu da bir nadir görüntüdür. Yaxşı olardı ki, bu filmə tamaşa edəsiniz. Burada, cənab Fərşi ömür-boyu ürək nisgili olan “Türk dilində mədrəsə” sözlərini tərənnüm edir. Film açıqca göstərir ki, basmarlayıcı məmurların yaratdıqları gərginlikdən o fiziksəl olaraq nəfəsdən düşməkdə; lakin onun ürəyinin dərinliyindən çıxan səs bir mənəvi aləmin püsgürməsini təsmil edir. Bu Azərbaycan millətinin 30 milyonluq Güeny Azərbaycanda körüklənən hissiyyatın simfonisidir. Bu nəğmə sadəcə 30 milyon Azərbaycanlının ilkin insan haqlarının dirçəlməsidir.
Bəşəriyyətin qüruru 20 İyul 1969-da Amerikalı fəzaçı Neil Armstrong-ın bu sözləri ilə körükləndi: “birisi üçün kiçik bir addım bəşəriyyət üçün nəhəng addım.” Bu məyər cənab Fərşinin “ana dilində mədrəsə” sözlərində sığan həmən qürura tay deyilmi? Bu iki fərdlərdə olan inam başqa önçülərdə olan fitrət ilə üst-üstə düşür ki, insan mədəniyyətinin dəyərlərinin cəbhəsini daha genişlətsinlər. Bizcə cənab Fərşi kimilər cəbhə xətlərindədirlər ki, insanlığın mənəvi dəyərlərini zənginlətsinlər; biz bilirik ki, siz Azərbaycan millətinin Güney Azərbaycanda İran irqçiliyinin törətdiyi zülümatda parıldamasını qiymətləndirirsiniz; biz olduqca məmnun olduq ki, siz xanım Faxtə Zamaniyə platform verdiniz ki, İrqçiliyə Qarşı Cenevrə Qurultayında (20-24 Aprel 2009) Güney Azərbaycan haqqında çıxış etsin. Sizin bu təmiz jestinizə görə minnətdarıq və eləcə də cənab Fərşinin insan haqlarının dirçəldilməsi üçün sizin həmən kampaniya paramağınız üçün müraciətinizdə bulunmaqdayıq.
Qabaqcadan qayğınız üçün minnətdarıq.
Hörmət ilə;
Əli Taşkənd
Dünya Azərbaycanlılarının Haqlarını Müdafiə Komitəsinin sədri
* Bilgilər üçün lütfən [2] bura tıklayın
http://azr.baybak.com/il_2009_say_4885.azr
Sima Didar tutulmayıb
BayBək, Azərbaycan | Thursday, 28th May , 2009 , 21:39 [pm] | İç Xəbərlər
|
.
|
Son zamanlarda tutulduğu söylənilən xanım Sima Didar-ın tutulmadığı ortaya çıxıb. Təbriz səsindən BayBak-ə gələn bilgilərə görə, Əlirza Fərşi-nin yaşamdaşı barədə tutulma xəbərlər doğru dəiyldirlər.
|
Son zamanlarda tutulduğu söylənilən xanım Sima Didar-ın tutulmadığı ortaya çıxıb. Təbriz səsindən BayBak-ə gələn bilgilərə görə, Əlirza Fərşi-nin yaşamdaşı barədə tutulma xəbərlər doğru dəiyldirlər.
http://azr.baybak.com/il_2009_say_4877.azr
Təbriz-də Fars irqçılığına, Musəvi və Xatəmi-yə etiraz edərkən tutulanların neçəsinin adı
BayBək, Azərbaycan | Wednesday, 27th May , 2009 , 20:14 [pm] | İç Xəbərlər
|
.
|
Təbriz-də Fars irqçılığına, Musəvi və Xatəmi-yə etiraz edərkən tutulanların adı aşağıda yazılıbdır, ancaq bu listə təkmil dəiyldir və tutulanların çoxunun bilgiləri hələlik əldə olunmayıbdır.
|
Təbriz-də Fars irqçılığına, Musəvi və Xatəmi-yə etiraz edərkən tutulanların adı aşağıda yazılıbdır, ancaq bu listə təkmil dəiyldir və tutulanların çoxunun bilgiləri hələlik əldə olunmayıbdır.
1- Əlirza Fərşi Yekənli (cənab Fərşi-nin hayat yoldaşı Sima Didar isə neçə gündür yoxa çıxıb, tutulma ehtimali verilir)
2- Vəhid Aqacani
3- Səhər Fəthi
4- Halə Fəthi
5- Səccda Qarabaği
6- Fərdin Muradpur
7- Murtuza Muradpur
8- Behzad Sadiqiyan
9- Əsğər Çəməniبای بک
10- Bayram Xalıqzadə
11- Əli İslami
12- Əli Bədəli
13- Rəsul Bədəli
14- İrəc Bədəli
15- Nasir Bədəli
16- Ğulam Bədəli
17- Əli İmani
18- Mehdi İmani
19- Əsgər QƏdimi
20- Murtuza Muradzadə
21- Cahanbəxş Bəxtavər
22- Nadir Bəxtavərبای بک
23- Fərid Baqirzadə
24- Əli Sadiqi
25- Babək Minəqi
26- Hamid Həsən Zare
27- Armin Şakeran Vahi
http://azr.baybak.com/il_2009_say_4829.azr
Fars rejiminin nəqşəsi pozuldu, “aiyləcə yürüş”u milli göstəriyə çevrildi, Təbriz genə hakimiyəti şaşırtdı!
BayBək, Azərbaycan | Friday, 22nd May , 2009 , 19:36 [pm] | İç Xəbərlər
|
.
|
Yürüş Təbrizin məşhur parkı Şahgölüdə milli göstəriyə çevrilib. Minlərcə Azərbaycanlı bir səslə “Türk dilində mədrəsə olmalıdır hərkəsə”, “Xatəmiyə ar olsun, Türk düşməni xar olsun”, “Haray haray mən Türkəm”, “Azərbaycan ouaqdı, kimliginə dayaqdı” və hər azman söyləndigi şuarlarla yürüşə qatılan xəbərsiz soydaşlarımızı bilgilərndiriblər.
|
Ötən illərdən modaya çevrilən “aiyləcə yürüş” idman çağrışları önəmli zamanlara tuş gətirilir. Bu il isə Azərbaycanın 2006 May 22 tarixində Fars şovonisminə qarşı ayağ qalxmasınin ildönümü günündə Təbriz şəhərində əhalini “aiyləcə yürüş”ə dəvət ediblər.
BayBak-ə gələn bilgilərə görə, “aiyləcə yürüş” proqramına azı 300 min nəfə qatılmışdır. Əhali dinc şəkildə yürüşə balamışlar ama milli fəallarda həmişə olduğu kimi hazırlıqlı iştirak etmişlər. Tanınmış milli fəallar, öyrəncilər və milli hisli genclər bez yazısı, bildirilər və CD-lər ilə yürüşə getmişlər.
Yürüş Təbrizin məşhur parkı Şahgölüdə milli göstəriyə çevrilib. Minlərcə Azərbaycanlı bir səslə “Türk dilində mədrəsə olmalıdır hərkəsə”, “Xatəmiyə ar olsun, Türk düşməni xar olsun”, “Haray haray mən Türkəm”, “Azərbaycan ouaqdı, kimliginə dayaqdı” və hər azman söyləndigi şuarlarla yürüşə qatılan xəbərsiz soydaşlarımızı bilgilərndiriblər.
BayBak-in özəl bilgilərinə görə, bir çoxlu bildiri iştirakçılar tərəfindən dağıtılıbdır ki onda 22 May 2006 qiyamı barədə, habelə AMAT, Milli Party və başqa təşkilatların bu barədə bəyanatları yazılmışdır. Yayılan CD-lərdə isə Seyyed Məhəmməd Xatəmi-nin Türkləri təhqir edən, habelə Həzrəti Məhəmmədin sülzləsinə zinakar dedigi video yer almışdır. CD-lərdə GünAZ TV nin May qaiymı barədə verilişlərindən parçalar, habelə xaricdə və özəlliklədə Quzeydə keçirilən anım mərasimləridə yerləşdirilmişdir.
Göstəriçilərə göz yaşadan qaz və batum ilə saldıran intizami quvəələri bir çoxlu soydaşımızı yaralayıblar. BayBak-ə gələn bilgilərə görə, Şahgölünün ətrafından həmən göstərinin ortasına yetişən hərbi güclərin necə oralarda gizləndikləri hamını şaşırtmışdır. Deiyşlərə görə, Fars hakimiyəti bu olayın baş verəcəgini düşünərək bir çoxlu gizli məmur və hərbi güc ətrafa yerləşdirmişdir.
Artıraq ki “aiyləcə yürüş” İran adlanan ölkənin 3-cu televiziya kanalından canlı olaraq yayınlanırmış. Göstəri zamani isə video çəkənlər çalışıblar ki o səhnələr yayına girməsin. Ancaq iştirakçılar çeşitli vasitələrlə video çəkiblər və əks salıblar. Hər dəfə olduğu kimi, İttilaat gücləri hər yerdən video çəkiblər.
Bilgilərə görə, ən azı 15 nəfər tutulmuşdur və 20-dən çox yaralı var. Yaralıların bir neçəsinin durumu ağır bildirilir.
Əlirza Fərşi Yekənli, Səccad Qarabağı, Bayram Xaleqzadeh, Vəhid Aqacanı, Səhər Fəthi, Halə Fəthi, Əli İslami və Əsgər Çəməni kimi milli fəalların tutulduğu barədə xəbərlər gəlib.
http://azr.baybak.com/il_2009_say_4826.azr
Fars quldurları göstəri yapan Təbrizli fəalları yaralayıb və tutublar
BayBək, Azərbaycan | Friday, 22nd May , 2009 , 12:47 [pm] | İç Xəbərlər
|
.
|
Şahgölüdə yapılan göstəri əmniyəti güclər tərəfindən dağıtılıbdır. Bu olayda ağır yaralananlar var. Bildirilir ki adı gedən olay Şahgölüdən rapor hazırlayan İran adlanan ölkənin 3-cu telekanalının yayımına daxil olmuşdur
|
Bu gün 2006-ci ilin May ayının 22-nin ildönümü olaraq, Təbrizdə milli fəallar göstəri yapmağa başlayıblar. Göstəri üçün çoxu bez yazısı hazırlanmışdır.
BayBak-ə Təbrizdən gələn xəbərə görə, Şahgölüdə yapılan göstəri əmniyəti güclər tərəfindən dağıtılıbdır. Bu olayda ağır yaralananlar var. Bildirilir ki adı gedən olay Şahgölüdən rapor hazırlayan İran adlanan ölkənin 3-cu telekanalının yayımına daxil olmuşdur.
Çeşitli yerlərində aksiyalar hazırlayan milli fəallar şəhərin mərkəzində buluşacaqlarını planlamışlar. Tutulanların dəqiq say və adlarından bilgi yoxdur, biliyurdu öyrətməni olan Əlirza Fərşi Yekənli, Paşa Qarabağlı (Səccad)? Vəhid Ağacani, cənab Ağacanının yaşamdaşı və baldızı kimi fəalların tutulması bildirilir.
http://azr.baybak.com/il_2008_say_3515.azr
Məhəndəs Əmanının ölüm (şəhadət) xəbərin eşidən bir türk millətəçisinin rapuru! - Əlırza Fərşi
BayBək, Azərbaycan | Sunday, 26th October , 2008 , 16:39 [pm] | Məqalə-Yazi, İç Xəbərlər
|
.
|
Neçə mın adam tuplanmaqdaydı. Yağışda ki əman vermirdi, səhərdən yağırdı. Tehran, Qum, Qəzüin, Miyana, Hhəmdan, Ərdəbil, Rəşət, Urmiə, Sulduz, Quşaçay, Tikantpə, Mərnəd, Salmas, Xoy, Əhər, Maki, Bıcar və … Azərbaycanın təmam yerlərindən millətçilər gəlirdilər və çuxdan görməhdiğim millətçiləri görürdük. Hamı “başın sağ ulsun”, “allah rəhəmət eləsın”, “vətən sağ ulsun”, və … Deyirdilər.
|
(Yazi AzConvert vasitəsilə köçürülüb, yazılımda səhvlər ola bilər. BayBak)
Cümə günü nahara yaxın, dustların biri zəng açıb, nıgran və huzunlu səslə dedi:
- səlam, əlırza! Məhəndəs əmanının tanıırsan!
- Necə bəhiə! Kim tanımaz ki!
- Deyyrlər ahər yolunda təsaduf elhəyyb, və ikı qardaşı ulay yerində canların allaha tapışırıblar!
- Ya əbualfzl!
- Əmanı, ama dırıdı, və indı imam rıza bımarıstanında (xəstə xanasında) əməl altındadır!
- Allaha mın şukur! Hardan sən bıldın!
- Mənə m. F. Deyyb! Ama, deyyrlər, elə bil … (Ağlamaq əman vermə dı!)
- Ya əbualfzl!
Tılfun dəstə yin yerə quyvb, geyynib, və sıma (xanım) ilə bımarıstana yola düşədük! Neçə dəqiqəhiə bımarıstana yetərib, heç kimi görə bilmədik! Dustlara zəng açdıq, ama ağlamaq əman vermirdi danışmağa! Dedilər:
- mühəndisin qardaşı gilə gəlmişik, ama sız gəlmə yin! Bura çux şülüxədü!
- Məhəndisin qardaşının evəy hardadır؟
Ama bağlantımız kəsildi! Bımarıstanın qapısı çux şulux və izdıhamlı idı! Bızım danışığımızı bir neçə nəfər eşidib, və dedilər:
- qardaşı gılın evləri məfətətəhin axırındadır!
Dustların biri ilə tapışıb və unun maşını ilə məfətətəh (şaə abada) yola düşədük. Bir az axtarandan sonra, mənbə (mənbeə) tərfində bir evın önundə izdıhamı görüncə ura sarı gedib, və ağlar xalqın xeyəlinə qarışdıq! Hıdayt bey zakrdən başqasına sarıla bilməhdim! Ağlarkən dedi: “axı! Deyyrlər «qara günün əməri az ular», əlırza! Biziməki nədən uzuna çəkib!”
Xanım, xanımlar yiğıncağına getədi, və bir neçə dəqiqə dən sonra aşağı gəldi!
- Gunş sap, saralıb! Susub, uzaqlara baxır, yaxınları görmür! Kürpə balası utağın bucağında gulr-ağlar ulub! Məlik balası tanrısız qalıb, deyəhsn!
- Sarıldınmı günşəh؟! Bağrı çatlamadan, ağlatdın dəniz gözlərin!
- Göz yaşlarım aman verməhdi artıq görmə iə, yeriyib qucağına düşəməhiə! Pillə lərdən daha çıxa bilməhdim! Qapı önundə gözəlrim yvlumu aldı! Yvrüəyə bilməhdim!
- Əmanımızın bacıları nə halda dır؟
- Deyyrlər, Azərbaycan xansız qaldı! Başsız qaldı! Bizdə qardaşsız qaldıq! Fəlkə, dulanma! Dayan! –deyyrlər!
- Bacı qızları nə haldadır؟
- Çuxu bılmır hələ nə ulub! Deyyrlər: “nə yə ağlayırsız! Sən allaə deyin! Dayilarımıza bir şey ulübədür؟!”
- Anasıda urdaydı؟
- Nə gözəl Azərbaycan türk dılındə uxşayir balalarına!…
Ama ağlamaq, daha unada əman verməhdi! Bir az durub və necə uldu bu ulay sürüşədüq:
- deyyrlər məhəndəsin qardaşı kərim pıkan maşınların sürüəyədü! Ama, kərimin fərmanda əli yvx idı! İstə yir küməpərsidən sibəqət alsın ki görür qabaxdan xavr maşını gəlir, və yerinə qayitmaq istə yir. Ancaq, kəməpərsinin dal tərfinin suluna dəhyib, başqa tərfin vəstinə atılır, və xavr yük maşını peyəkanın qabaq qapısı ilə tüqəqüşür! Kərim və cəəfər urda canların əldən verirlər, və əmanı dırı qalır! Urjans maşını ura çatıb, məhəndəsin yarım can bədənin imam rıza bımarıstanına gətirncə, 4 saat yarım keçir, və sat birdə əməl utağına aparırlar! Bir neçə dəqiqəhdən sonra, ətlaat məmurları gəlib, və icazhsız əməl utağına gırırlər! Bir neçə dəqiqəhdən sonra, əmanı qurtardı və əməldən çıxmadı eşidilir!
- Yanı deyirsiz məhəndəsi öldürübəlr؟!
- Yvx! Bılmirik! Ama şək elhəməhiə adt elhəmişik! Təbərizəlilər deyyrlər: inanma, utanma, allanma! Bizdə bu bir ildə ulan ulayları diqəqət önünə çəkəndən sonra, əmanının başına da gələ bilrədi deyirik!
- Bu şək elhmək bızım içimizə qurxu sala bılr axı! Ucur deyyl؟ Sız deyirsiz məhəndəs şəhid ulübədür؟!
- Deyyrlər, məhəndis içırdən qan tökürdü və qulaqlarından da qan gəlmişədi! Ola bılr məğəzi zərbə yesin! Ama, axı dunyanın harasında urjans 4 sat yarım təxir edər! Hardan bılk bu ۴ sat təxir və gecişəmə əmədi deyyldi؟ Hardan bılk əməl utağına bununda canın da alın deməhyybəlr؟ Hardan bılk, bu tırafık qəzasını öldürndən sonra bənzətəməhyiblr؟ Hardan bılk öz yaxın əqrbası qurxutma nəticəhsində yalan deməyyrlər!…
- Hər zada şək etəməhiə haqqımız var. Ama, hər zaddan öncə sənd tüplamalyiq! Hankınız gedib tuqquşma yerindən fılım götürmüsüz؟! Hankınız xavr maşının surucusu ilə danışmısız؟!
- Deyyrlər xavr maşının surucusunun yalnız qıçları sınıb və başqa bir şey ulmayıb! Ama, biz quhumları və qardaşı məhəməd, və gunş xanım ulan yerdə nə iş görə bılrık! Qanunsuz da iş ular axı؟!
- Gunş xanımın halın görürsüz da! Qardaşı məhəməd də uç qardaşın birdən əldən verib, beli sınıb! İntızarız var u qabağa duşub, işlərin hammısını özü görsün؟ Kalbd şəkafı elhəyyblərəmi؟
- Bılmirik!
- Səhənhəni görn kimədi؟
- Bılmırık؟
- Bu sözləri kimdən eşitəmisiz؟
- Qaynağı bəlli deyyl! Fikər elhiirik məhəndisin qardaşı məhəməd belə deyyb؟
- …
Hər halda nıgran, huzunlu halda evə gəldik. Gecə eşitədik ki sabah sat 10:30-da maralanda ulan bəqaeyə qəbrıstanlığa sarı məfətətəhdən təşyi cənazə olacaq. Bir az narahat ulduq, və nəhiə “vadı rəhəmət”ə aparmırlar dedik. Maralan tütəqün bir yerdir və ehtimalı var gəlcəkdə uranı aradan aparıb, məsküni yer elhsınlər və şayə var ki 20 ildən sonra uranı dağıldacaqlar! Birdə ura tuplanmaq çətindir və cəmat ura sığışmaz! Ancaq, sabahısı təşi cənazə üçün sat 9:00-da məfətətəh xyiabanının axırına sarı dustların maşını ilə yola düşədük!
Evın qabağında cəmat tuplanmışdı və neçə ətübüs cəmatı maralanda bəqaeyə qəbrıstanlığa sarı aparmağa hazıraydılər. Evın qabağında heç bir iş görülməhdi! Hammı utubuslara mınıb, qəbrıstanlığa sarı yola düşədük. Qəbrıstanlığın qapısının qabağında “gard vijə” və “rahnmayi ranndgı” maşınlarından saxlamışdılar. Maşından ənib, içəhrəyyə gırdık. Cəmatdə yavaş-yavaş gəlirdilər. Ətlaat məmurları, və … İçımızdə uyan-buyana getəməkədəhayədilər.
Neçə mın adam tuplanmaqdaydı. Yağışda ki əman vermirdi, səhərdən yağırdı. Tehran, Qum, Qəzüin, Miyana, Hhəmdan, Ərdəbil, Rəşət, Urmiə, Sulduz, Quşaçay, Tikantpə, Mərnəd, Salmas, Xoy, Əhər, Maki, Bıcar və … Azərbaycanın təmam yerlərindən millətçilər gəlirdilər və çuxdan görməhdiğim millətçiləri görürdük. Hamı “başın sağ ulsun”, “allah rəhəmət eləsın”, “vətən sağ ulsun”, və … Deyirdilər.
Cəmatın içındə ətlaat məmurları cəmələrə qarışıb və ağızların dadların bilmək üçün bəhsə gırırdılər. Bir nəfər cəmat içındə deyirdi:
- ilham əli əf istəhiirdi çehərhəqanlının yerinə birin tapıb, unu gamuhun rəhbəri elhsın. Ama, iran məmurları bılıb, və məhəndəsi öldürüblər.
Bu sözlərə, və satqınların gulunc tərpənişlərinə gülməkdən başqa heç iş görmək ulmazdı!!! Ancaq, məhəndəsin cənazhsı bımarıstandan gəlməhmişdir. Deyirdilər şınasnamhsını (kimlik bəlgəhsini) uğurlayıblar! Neçə gün uncə (keçən şəməbə) bir məzda maşının şəhrdarıdan burc almışdı ki təbərizin yaşıllığın qurusun. Uzunun və aelhsinin kimlik bəlgəhləri maşının daşburdunda idı. Həm maşını və həm kimlik bəlgəhlərin uğurlayıblar. Bir həfətəhdi hələ maşın tapılmayıb. Məhəndəs keçən günlərdə dadgaha şıkayt üçün gedmişdi, və urda neçə il bundan öncə öz qazısını ki una beş il zındana hükəmü vermişdi görümüşədi. Qazı məhəndisə demişədi ki:
- hələ işlərindən əl çəkəməhmisin؟
- Sən də ki hələ əl çəməkəhmisin, qazı!
- Duzun de görüm, xanımyvı sən bu yola çəkədinmi؟
- Yvx! U oldən Azərbaycan balası idı! U özü düşüncəhli idı!
- …
Məhəndəs belə inanırdı ki ətlaat məmurları unun maşının uğurlayıblar ta millətçilik çalışmalarına və gızlı işlərindən baş çaxartsınlar. Məhəndəs deyirdi ki yaxçı yadımı gəlmir ki kıfımın içındə özəl bir bəlgə çalışmalarımdan varmı yvxsa yvx؟! Və qürxəvəyədi ki özəl bir şey unların əlinə çatsın!
Neçə sat yağış altında, və çətirlərin gözə görünməz külgəhsində millətçilər bəhs utaqları və paltaklar açdılar və sat ۹:۳۰-dan ۱۲-ə dək bu cəlsəhlər surdur. Sonunda dedilər məhəndəs əmanının kimlik bəlgəhsinin kupısını şəhrdarı idarhsındən tapıb, və cənazhiə dəfən etəməhiə icazə alıblar.
Sat ۱۲:۰۰-də uç cənazhnı bərankart ustundə gətirdilər və “la ələ əla allah!” Deyyə, deyyə cəmatın önünə apardılar və ölü namazı qılandan sonra, torpağa tapışırmağa apardıq! Yolda “la ələ əla allah” və “Azərbaycan sənin başın sağ ulsun / igıdlərin uğulların var əlsun” şəarları verilirdi. Məhəndəsin qardaşı məhəməd hər zadı kəntərl altına çəkəməhiə çalışırdı və Azərbaycan adı gəlndə, çığır-bağır salıb, “la ələ əla allah” deyin haraylayırdı.
Qəbir başında, cənazhlərin qəbirə quyandan sonra, qardaşı çalışırdı mikərüfündan Azərbaycan səsi çıxmasın və uca səslə çığır bağır salıb, “quıun mənim nühə xanlarım oxusunlar” deyirdi. Kərim dadaş özü nühə xan idı və nühə xan dustları da qəbir ustünə gəlmişədilər. Ama, cəmatın ۸۰ fayizi məhəndəsin millətçi dustları idılar. Hammıdan ol “çəngiz bəxtavr” cənabları hammıya baş sağlığı dedi. Sonra “pərüəyəz məhəmədi” sulduz millətəçilərin vərindən hammya baş sağlığı dedi. Sonra, əsmaıl təbərizli aparıcılik edib, “həsn dəmirçi” cınabların baş sağlığı demək üçün çağırdı. Həsn dəmirçi gözəl bir şəər uxudu, və sonra mikərüfünü veri gunş xanıma! Gunş xanım atasız qalmış “araz”yəna baxıb, milləhtə uz tütədü! Gunş bayramdan sonra atasının ölümünü və unu əldən verməhiini xatırlayıb, arazı düşünməhiə çalışırdı. Gunşın ilk səsi yağmurlu havada duyvlunca, hammı ağlamağa başladı. Gunş səlabtlı səsi ilə, atıla kışıavğlunun şəərini uxudu! Bu şəəri ilk dəfəə sətarxan törhənində gunş xanımdan aparıcılıq surhsındə eşitmişdim:
kamanın guturub gedən uvçu
amandı ala guz ceyərana dimə
yaltaqca yaluaran tulkunu oldur
qeyər tək bağıran aslana dimə
vətənim hukurur ağlayir yaman
kükəsündə yara var başında duman
tutaydım gülə nı deyə yədim dayan
bat sinə mə Azərbaycana dimə!…
Bu şəəri uxuyanda, təmam Azərbaycan ağladı. Gunş xanım şəəri uxuyandan sonra, dedi:
- qul qanadım sınb, icazə verməhiin dizəlrim də sınsın! Məhəndisə layiq ulaq bir yas törən sızdən istəhiirəm!
Gunş xanımdan sonra aparıcı “hüşəng cəəfəri”nı şəər oxumaq üçün çağırdı. Hüşəng cəəfəridə çux gözəl şəəri ilə hammını duığulandırdı. Ancaq, məhəndisin qardaşı məhəməd daha aman verməhdi, və “quıun mənim nühə xanlarım nühə oxusunlar” dedi. Uç nəfər nühəh uxuyan dalbadala imam həsindən, əbualfzldən, və … Dedilər! Ancaq, məhəndəs əmanıdən heç sözdən danışmadılar. Məhəməd özü də mikərüfünü əlinə alıb, dedi:
- keşəki yağış yağmazıdı, və mən imam hüseyn kimi qardaşlarımın qanlı gözlərin qucağıma alıb, unlara uxşayardım.
Məhəmədin bağrı çatlamaqdaydı və cəmat “qardaşdıda, dözə bılmır!” Deyirdilər. Nühə uxuyanlar çalışırdılar milləhti sinə vvrmağa da başlatsınlar ki neçə nəfər məhəmədi qucaqlarına alıb, icazə ver qunaqlarımız istəhin kimi yas törən qabağa gedəsin! Bunlar yvzlər kilometr yol gəliblər məhəndəs əmanıdan eşitəsinlər. Sinə vvrmağı quıun qalsın ayrı zamana!
Yağış bir tərfdən və məhəmədin dözüməsül halı birtərfdən, milləti incıdırdı. Hammı törhnin bitəməhyynə qərar veri və Azərbaycan marşını uxumağa başladılar. Azərbaycan sən sən mənim … Marşını uxuyar kən uç rəng gülləri göyə sarı və qəbərə sarı atdılar. Sonra cəmat yola duşub, ayrılıq mahnısını, çırpınırdı qara dəniz mahnısını, və … Uxumağa başladılar. Sonra, bir necə şəar “yaşasın Azərbaycan”, “Azərbaycan var ulsun, düşəmənləri xar ulsun!”, Və … Deyyldi və yas törən bitədi.
Axşam çağı sat ۱۸:۳۰-dan ۲۱:۳۰-a dək şam ğərıban idı. Məfətətəh xyiabanında bir kıçık məçiddə (talqanı məçidində) yas törən qürülmüşədü. Hammı naraht idı ki nədən burda! Nədən tuba məçidində yvx! Nədən bu gızlı və yolu çətin ulan yerdə! Və … Və bu nədənlərə cavab tapa bılmırdı. Məçid dulub buşalırdı və elə bil millət tuaf halındə məçidin bir qapısında gırıb, uturmağa yer tapmayıb, və u birisi qapıdan çıxırdılar. Hammı çıxış qapyiya yetirndə məhəmdə və məhəndəsin başqa quhumlarına “başın sağ ulsun” deyyb, eşigə çıxırdılar və danışmağa başlayırdılar. Bəəziləri deyirdi: “nədən özumuz məhəndsə layiq ulan bir yas tözəni tutmayaq! Və nədən biz gunş xanımın sözünə əməl etəməhik!”
Hər nə idı, ancaq dunn gecəhni də sona ərdik, və indı nahardan sonra, sat ۳:۰۰-dı! Və mən, dustlar ilə birlikdə məfətətəhin axrına, talqanı məçidinə sarı yola duşurm ki məhəndisin üçünün yas törhəninə qatılam!
Məhəndəs٫ ruhun şad ulsun!
Əlırza Fərşi
26/10/2008
Dostları ilə paylaş: |