mir; 2) fəlsəfi nəzəriyyələri təcrübə və eksperiment ilə
yoxlamaq olmaz; 3) fəlsəfi təlimlər elə qurulur ki, onlan prinsip
etibarilə təkzib etmək olmur, elmi müddəalar isə prinsip
etibarilə təkzib edilə bilər.
XX əsrdə fəlsəfənin ən kəskin tənqidçilərindən biri Avstriya
filosofu Lüdviq Vitgenşteyn (1889-1951) olmuşdur. O,
göstərirdi ki, fəlsəfə müstəqil elm deyil, onun əsas vəzifəsi
cavab
verməkdən
daha
çox
sualın
qoyuluşunu
müəyyənləşdirməkdir. Düzgün sual verə bilən adam filosofdur.
Qədim yunan filosofu
Sokrat
fəlsəfəni insanın özünü
dərketmə prosesi hesab edir və göstərirdi ki, burada məqsəd -
mühakimə yürütməyin, seçmə qabiliyyətinin və fəaliyyət
göstərməyin düzgün prinsiplərinə nail olmaqdır. Sokratm
dediklərinə əsaslanaraq fəlsəfəyə belə tərif vermək olar;
«Fəlsəfə - rəhbər prinsipi ağıl olan və məqsədi özünütənqid yolu
ilə başa düşmək olan fəaliyyətdir»."
Qeyd etmək lazımdır ki, hər bir müstəqil mütəfəkkir özünün
xüsusi fəlsəfi sistemini yaradır.
Ekzistensializm təmsilçilərinin bu barədə fikirləri də
maraqlıdır. Fransız filosofu və yazıçısı A.Kamyü (1913-1960)
hesab edir ki, fəlsəfənin əsas məsələsi - insana yaşamaq
lazımdırmı? - sualına cavab verməkdir. Onun alman həmkan
K.Yaspersin yazdığına görə «elmi idrak ayn-ayn əşyalara doğru
getdiyi halda, fəlsəfədə söhbət varlığın bütövlüyü haqqında
gedİD>.
Müasir marksistlər isə göstərirlər ki, fəlsəfə - ictimai şüurun
xüsusi formasıdır, varlıq və təfəkkürün ümumi prinsipləri
haqqında təlimdir, təbiətin, cəmiyyətin və təfəkkürün ən ümumi
qanunlan haqqında elmdir.
İndiki zamanda bir çoxları belə hesab edirlər ki, fəlsəfə öz
dövrünü başa vurub, ömrünü bitirib. Başqaları isə bu fikirlə
ümumiyyətlə razılaşmaqla bərabər eyni zamanda göstərirlər ki,
fəlsəfənin nə isə başqa bir şeyə - yəni dar mənada başa düşülən,
tamamilə keçmişə yönəlmiş fəlsəfə tarixinə yaxud təfəkkür
haqqında təmiz təlimə (təmiz fikrin hökmranlığına).
Dostları ilə paylaş: 
