| materializm
və
idealizm.
Materialistlər hesab
edirlər ki, ilk başlanğıc - maddi varlıq bütün mövcudatın əsasıdır
və insan şüurundan asılı olmayaraq, yəni obyektiv olaraq
yaşayır. İdealistlər isə əks mövqedə dururlar və“belə hesab
edirlər ki, mənəvi amillər (ideya, ruh və s.) bütün mövcudatın
varlığını müəyyən edir. Hərn materialistlər, həm də idealistlər
monizm
(yun. «monos» - bir, tək) fikrinə əsaslanırlar. Monizm
bütün varlığın bir başlanğıcı olduğunu təsdiq edən fəlsəfi
təlimdir. Materialistlərdə bu başlanğıc - materiya, idealistlərdə
isə şüur, ruh hesab edilir.
Fəlsəfə tarixində elə filosoflar olmuşdur ki, hər iki başlanğıcı
(maddi və ideal) eyni dərəcədə əhəmiyyətli hesab etmişlər.
Onları
dualist
(lat. «duo» - iki) adlandınrlar. Elə filosoflar da var
ki, daha çox başlanğıc olduğunu göstərirlər. Onlara
plüralist
(lat.
- çox) deyirlər.
Fəlsəfədə ən əhəmiyyətli məsələlərdən biri də dünyanın dərk
edilməsi problemidir. Dünyanı, xüsusən onun bir çox tərəflərinin
prinsip etibarilə dərkedilməzliyini irəli sürənlərə fəlsəfədə
aqnostik (yun. «qnosis» - bilik) deyilir.
Fəlsəfədəki idealizm və materializm istiqamətlərinin özləri də
yekcins, bütöv deyil.
'^«Aqnostisizm» sözü clmdo ilk dofə ingilis bioloqu T.N.Heksli (1825-1895) torə- fındən istifado
Dostları ilə paylaş: | 
