2.
Sxolastika fəlsəfəsinin meydana gəlməsi və inkişafı
Orta əsr Avropasında fəlsəfənin inkişafında əsas cərəyan
sxolastika (lat. «schola» - məktəb) olmuşdur. Sonralar
«sxolastika» sözü həyatdan ayrılan, praktiki cəhətdən məhsuldar
olmayan elmin sinonimi kimi işlədilmişdir.
Sxolastikanın məşğul olduğu əsas məsələ biliyin inama olan
münasibətidir. Bu cərəyanın tərəfdarları belə bir tezisdən çıxış
edirdilər ki, inam ağıldan üstündür. Sxolastikada başqa mühüm
məsələ ümuminin təkə olan münasibətidir. Sxolastlar bu
məsələnin bir sıra həlli yollarını göstərmişdilər. Lakin onların
içərisində ikisi daha əsas yer tutur. Birincidə deyilirdi ki,
«universalis» (lat. «universalis» - ümumi) - ümumi anlayışlar
insan şüurundan və dilindən asılı olmayaraq müstəqil yaşayırlar.
Bu görüş
realizm
adlanırdı. İkinci yol tərəfdarları isə təsdiq
edirdilər ki, «universalis» real olaraq, insandan asılı olmayaraq
mövcud deyil. Onlar yalnız ümumi adlardır. Bu təlimə görə
ümumi qəbilə birliyi k i m i «ümumiyyətlə insan» yoxdur.
95
real olaraq yalnız ayrı-ayn adamlar mövcuddur. «İnsan» yalnız
ümumi addır və hər bir ayn adam bu adla adlanır. Belə görüşə
nominalizm
deyirdilər (lat. «nomina» - ad deməkdir).
XII
əsr Avropa fəlsəfəsində
mistika
müəyyən yer tutur.
Mistika insanın Allah ilə bilavasitə ünsiyyətə girmək, öz
şəxsiyyətini Allahın şəxsiyyətində «əritmək» qabiliyyətinə
deyilir.
Dostları ilə paylaş: | 
