sində iqtisadi-coğrafi yanaşmanın böyük elmi-praktiki əhəmiyyəti vardır.
Onun inkişafı, iqtisadi və sosial coğrafiya ilə qarşılıqlı əlaqəsi, onun
iqtisadi coğrafiyanın elmi-tədqiqat metodlarının qəbul edilməsinə və
onlann 1) məkan-zaman metodu; 2) sistem-struktur yanaşma metodu; 3)
müqayisəli coğrafi metodu; 4) sahələrarası balans metodu; 5)
iqtisadi-ekoloji rayonlaşdırma metodu; 6) iqtisadi- ekoloji planlaşdırma və
proqnozlaşdırma metodu; 7) riyazi modelləşdirmə metodu və s. istifadəsinə
imkan yaradır.
İqtisadi-ekoloji coğrafi sistemin tərkib hissəsinin məkan-zaman
münasibətlərini və neqativ amillərin ona təsirinin öyrənilməsini və
dayanıqlı ərazi təşkili proseslərini məhz iqtisadi-coğrafi metodlann tətbiqi
ilə yerinə yetirmək daha effektli olar.
İqtisadi-ekoloji coğrafiyanın formalaşmasında bir çox elmi tədqiqat
metodlan ilə yanaşı, coğrafi sistem-struktur yanaşma metodu cəmiyyət və
təbiət arasında qarşılıqlı təsirin optimallaşdırılması im- kanlannı açır.
Beləliklə, iqtisadi-ekoloji coğrafiya istehsalın dayanıqlı ərazi təşkili və
ətraf təbii mühitin ekoloji problemlərinin uzlaşması proseslərinin kompleks
istiqamətləridir; ölkənin iqtisadi-coğrafi sistemini-təbii ekoloji və
iqtisadi-ekoloji
komplekslərini
əhatə
edir
və
onların
ərazi
qanunauyğunluqlannı özündə əks etdirir.
Ümumi sistem nəzəriyyəsində iqtisadi-coğrafi sistem anlayışı
mürəkkəb sistemlərə (təsərrüfat) aid edilir. Onun elmi-praktiki həlli on illər
boyu öyrənilmişdir [162].
Bəzi tədqiqatçılar prinsip etibarilə yeni ekoloji situasiyanın
yaranmasını ayn-ayn
neqativ proseslərlə, məsələn,
mühitin çirklənməsi ilə,
nə qədər mühüm olsa belə onlan eyniləşdirməyin düzgün olmadığını haqlı
olaraq qeyd edirlər. Buna görə də problemlərin həllində sistem yanaşma
bütün ekoloji faktorlann məcmuyunun-atmosferin, hidrosferin və torpağın
çirklənməsi, şirin sulann və şumlanan torpa- qlann balansı, ərzaq
məhsullannm istehsalı, bərpa olunmayan təbii resurslann istehlakı, qlobal
və regional ekoloji sistemin stabilləşdi- rilməsinin hesaba alınmasının
zəruriliyinə şərait yaradır.
Bummia bərabər keyfiyyətcə müxtəlif proseslərin-iqtisadi, təbii
18