EvrimTeorisi indd

Tanrı İnancı, Dinler ve Evrim Teorisi

349

da zorlama olacaktır. Çünkü Kur’an gerek suya

624

 gerek top-

rağa

625

 gerek ise çamur

626

 ifadesi ile bu iki unsurun karışımına 

atıflar yaparak insanın yaratıldığı hammaddeye dikkat çeker. 

Türlerin birbirlerinden bağımsız yaratılışını kabul edenler de 

bu hammaddelerden insanın oluştuğunu kabul ederler. İnsan 

vücudunun mikroskop altında incelenmesi, insanın maddi be-

deninin, toprağın ihtiva ettiği maddeler ve sudan oluştuğunu 

göstermektedir. Bu yüzden, insanın sudan yaratıldığını söyle-

yen ayetleri ‘işaret’ kabul ederek Evrim Teorisi’ne Kur’an’dan 

destek aramak; Kur’an’a, Evrim Teorisi’ne bir destek bulma 

koşullanmasıyla yaklaşmanın bir ürünü gibi gözükmektedir.

İnsan Suresi 1. ayette geçen ifadeden; ‘insanın anılan bir 

şey olmadığı’ dönem olarak tek hücreli ilk canlıyı, geçen ‘süre’ 

olarak da dünyadaki ilk tek hücreliden bu yana geçen birkaç 

milyar yıllık süreyi anlayanlar olmuştur. Oysa ‘insanın anılan 

bir şey olmadığı’ dönemden bu yana geçen ‘süre’yi, Evren’in 

yaratılışının başından veya Dünya’nın yaratılışının başından 

insanın yaratılışına kadar geçen süre olarak anlamamak için 

hiçbir sebep yoktur. Evren’in 13,7 milyar yıl ve Dünya’nın 4,5 

milyar civarındaki ömrüne karşılık insanın ortaya çıkışı ger-

çekten de çok kısa bir dönemdir ve ‘insanın anılan bir şey ol-

madığı’ dönem uzun olan dönemdir. Bu ayetle insanın, varlık 

alanına çıkmadan önceki hiçliği hatırlatılarak bundan ibret al-

ması ve ders çıkarması istenir.

627

 Ayrıca Kur’an’ın şu ayetlerinin de Evrim Teorisi’ne işaret 

ettiğini düşünenler olmuştur:

65- Sizden Cumartesi yasağını çiğneyenleri elbette biliyorsu-

nuzdur. Onlara ‘Aşağılık maymunlar olun’ dedik.

624  Kur’an-ı Kerim, Furkan Suresi, 25/54.

625  Kur’an-ı Kerim, Rum Suresi, 30/20.

626  Kur’an-ı Kerim, Muminun Suresi, 23/12.

627  Hayrettin Karaman ve diğerleri, Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir, 5. cilt, Diya-

net İşleri Başkanlığı, Ankara, 2004, s. 441.

---

Evrim Teorisi, Felsefe ve Tanrı

350

66- Bunu hem çağdaşlarına, hem de sonra gelecek olanlara 

ibret verici bir ceza ve sakınanlara bir öğüt kıldık.

Kur’an-ı Kerim, Bakara Suresi, 2/65-66.

De ki ‘Allah katında ceza olarak bundan daha kötüsünü size 

haber vereyim mi? Allah’ın lanetlediği, gazaplandığı ve onlar-

dan maymunlar, domuzlar ve tağuta tapanlar kıldığıdır onlar. 

İşte bunlardır yer bakımından daha kötü ve dosdoğru yoldan 

daha çok sapmış olanlar.’

Kur’an-ı Kerim, Maide Suresi, 5/60.

 Bu ayetlerdeki ‘maymuna dönüştürme’ ile ilgili ifadenin, 

Evrim Teorisi’ne delil olduğunu söyleyenler olmuştur. Oysa 

Maide Suresi 60. ayette görüldüğü gibi sadece maymuna de-

ğil, domuza dönüştürmeden de bahsedilmektedir ve Evrim 

Teorisi’nin soy ağacı açısından domuz, insana yakınlığı açı-

sından özel bir yere sahip değildir. Bazı Kur’an yorumcuları, 

Allah’ın emrine karşı gelen bahsedilen kişilerin, dış görünüş 

olarak bu hayvanlara dönüştüklerini söylerken; bazıları ise iç 

dünyaları ve huyları açısından bu hayvanlara dönüştüklerini 

söylemişlerdir.

628

 Kur’an’da bu iki hayvana dönüşümden bah-

sedilmesinin, domuzun Kur’an’da ‘pis’ olarak nitelenmesi

629

 

ve maymunun dış görüntüsüyle insana benzemesine rağmen 

temel insani birçok niteliğe sahip olmaması gibi sebeplerden 

dolayı olduğu kanaatindeyim. Bu konuda, ayetlerde bahsedilen 

hayvanlara dönüştürülme (mesh) olayından manevi dönüştür-

menin anlaşılmasının daha doğru olduğunu söyleyen Kur’an 

yorumcuları gibi düşünüyorum.

Bazı araştırmacılar söz konusu ayetlerden Arapça’nın dil 

kuralları açısından gerçek maymuna dönüşmeyi anlamamamız 

gerektiğini şöyle anlatmaktadırlar: “Ayetteki ‘hasiin’ ifadesinin 

628  Elmalılı M. Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, 1.cilt, s. 317.

629  Kur’an-ı Kerim, Enam Suresi, 6/145.

---

Tanrı İnancı, Dinler ve Evrim Teorisi

351

çoğul olarak kullanılması da onların gerçek anlamda maymun 

olmadıklarına işaret etmektedir. Çünkü onlar gerçek anlamda 

maymun olsalardı ‘kıredeten hasieten’ şeklinde sıfat mevsuf 

uyuşmasının olması gerekirdi.”

630

 

Bu ayetlerde gerçek bir dönüştürmeden bahsedildiğini bir 

an için düşünsek bile; yeni bir tür oluşumu için dönüştürme-

den değil, cezalandırma için dönüştürmeden bahsedilmekte-

dir. Ayetlerden hayvanlara dönüşmenin imkânı anlaşıldığı için, 

Evrim Teorisi’ne işaret bulunduğu söylenebilir. Fakat Tanrı’ya 

inanan her Müslüman, isterse Tanrı’nın türleri birbirlerine dö-

nüştürebileceğini zaten kabul eder, çünkü ‘Tanrı’nın her şeye 

kadir olduğu’ İslam’ın en temel inançlarındandır. Bu yüzden 

türlerin birbirlerine dönüşmesinin imkânına dair bir ifadeden, 

Evrim Teorisi’ne Kur’an’da yer verildiğine veya işaret edildi-

ğine dair bir sonuca varmak zorlamadır. Üstelik Evrim Teo-

risi ile insanın diğer hayvanlardan türediğini söylenirken, hiç-

bir hayvanın insandan türediği ileri sürülmez.

Diğer yandan türlerin kendi içinde değişime uğradıkları 

fikrinin dinlere yabancı olmaması gerekir. Çünkü beyazı, pig-

mesi, zencisi, kızılderilisi ile tüm insanların akraba oldukları 

inancında tektanrılı dinler arasında bir fark yoktur. Bu da tür-

lerin sabitliğine dair görüşün dinler ile özdeşleştirilmesinin 

hatalı olduğunun bir delilidir. Hz. Nuh’tan sonraki insanların 

‘daha gelişmiş’ bir şekilde yaratıldıklarını söyleyen ayet de in-

san türünün belli bir değişim geçirdiğini ortaya koymaktadır:

Nuh kavminden sonra sizi halifeler kıldığını ve daha gelişmiş 

bir yaratılış verdiğini hatırlayın.

Kur’an-ı Kerim, Araf Suresi, 7/69

630  Erkan Yar, Ruh-Beden İlişkisi Açısından İnsanın Bütünlüğü Sorunu, Ankara 

Okulu Yayınları, Ankara (2000), s. 154.

---