edilar. Nazariyani bilish zarurligi haqidagi hech qanday tashviqot foyda
bermadi va quvchilar uchish nazariyasiga doir kitoblarni qib turib
ham faqat amaliyotga taalluqli b lgan joylarni tushinar va eslab qolar
edilar. Nimaga bolalar nazariyani rgana olmadilar? Chunki uni
bilmaslik ularni hech qanday muammoli vaziyatga q ymas va
amaliyotda xalaqit bermas edi. Topshiriqni bajarishda quyidagi usul
taklif qilindi, ya'ni aviamodelni yasovchilar uni yasabgina
qolmasliklari, balki uni uchirishlari ham lozim deb zgartirildi va
natijada, model 2 metr ham uchmay t xtab qolganida, nega bunday
b ldi degan muammoli vaziyat yuzaga keldi. Shunda instruktor ularga
nazariyani tushuntirib berdi va endi bolalar muammoli vaziyat
yordamida nazariyani ham rganish lozimligi, uning ahamiyati
qanchalik katta ekanligini tushunib yetdilar.
K pincha shunday b ladiki, awal t la t kis anglamagan
qiyinchiliklar asta-sekin muammoli vaziyatga aylanadi va shaxsni
fikrlash faolligini oshirib, yangi bilimlarni, yangi uslublarni egallash
ehtiyojini tu diradi.
Psixologlarning aniqlashicha, fikrlash jarayoni aksariyat hollarda
muammo, savol, harakatlanish yoki qarama-qarshilikdan boshlanadi.
Aynan shunday muammoli vaziyatda subyektning fikrlash faoliyatining
darajasi aniqlanadi. Ammo yuqoridagi fikrlar bilan har qanday
muammoli vaziyat fikrlashning faolligini k rsatib beradi deb ayta
olmaymiz. Vaziyatni muammoli deb qabul qilishdan tashqari subyekt
boshida qandaydir bilimlar zaxirasi b lishi lozim. Masalan, «referent
guruh* nimaligini bilmagan talaba ijtimoiy psixologiyadan q yilgan
savolga javob bera olmaydi: bir vaqtning zida bir guruh ham
«referent», ham «katta», ham «kichik» ham «professional», «tabiiy»
b la oladimi? Bundan shuni anglash mumkinki, individ tomonidan
muammoli deb qabul qilingan vaziyat hali t ri y nalishda
muammoni yechish uchun fikr yuritish imkoniyati b lmaydi. Unda
boshlan ich bilimlar zaxirasi b lmasa, u nima haqida ylash, fikr
yuritish lozimligini bila olmaydi. Demak, muallif yoki qituvchidan
muammoli vaziyatni yechish bilimlari agar awaldan talabaga
berilmagan b lsa, u holda shu muammoli vaziyat bilan birga
berilishini talab etish lozim.
Muammoli vaziyatlar obyektiv va kundalik hayotda juda k p
yuzaga keladi va bu subyektdan ishga ijodiy yondashish va umuman
t ri fikrlashni talab etadi. Buning uchun yana oliygohda qish
davrida harakatlar qarama-qarshiligidan kelib chiqadigan muammoli
vaziyatlardan chiqib keta olishni ham bilish lozim.
qish jarayonida esa bunday muammoli vaziyatlar qituvchi,
metodist, muallif tomonidan yuzaga keltiriladi.
Dostları ilə paylaş: