bikliradi. Protsent so‘zi o 'rniga % belgisi ishlatiladi.
H ar qanday
l
100
miqdorning (sonning)
1
% iga uning ](L b o ia g i (ulushi)
va biror
m iqdorning 10Q ulushiga uning l% im o s keladi.
1
% =
1Q0
=
0
,
0 1
.
M i s o l l a r . 1) 5% = 5 : 100 = 0,05; 72% = 72 : 100 = 0,72;
115% = 115 ; 100= 1,15;
2) 1 = 1 • 100% = (1 : 0,01) = 100%; 9 = 9- 100% = 900%;
4,12 = 4,12 • 100% = 412%; 23 f = 23,75 • 100% = 2375%.
Sonning (m iqdorning) m ingdan bir b o ia g i (ulushi) prom illi deb
ataladi va
%o
bilan ifodalanadi:
1
0/00
~
Tow
~ 0’ 001
•
Protsentga doir quyidagi uchta m asala k o ‘proq uchraydi:
1) Berilgan sonning berilgan protsentini topish.
a
berilgan son, uning
p
% ini topam iz.
Buning uchun proporsiya
tuzamiz:
a p
-v = w
a —
100
%
x — p%
Demak, berilgan sonning berilgan protsentini topish uchun sonni
shu protsentga mos songa k o ‘paytirib, k o'paytm ani
100
ga b o iish
kerak.
M i s o l : 1200 ning 45% ini toping.
1200-45
Y echilishi: Jt =
[(X)
= 12 • 45 = 540.
J a v o b : 540.
2)
Berilgan protsentiga ko‘ra sonning o‘zini topish. N
sonining
p%
i
b
ga teng.
N
ni toping.
N
—
100
%
b
—
p%
Sonning berilgan protsentiga k o ‘ra o ‘zini topish uchun, protsent
ga
mos sonni
100
ga k o ‘paytirib, k o ‘paytm ani
protsentga b o iis h
kerak.
M a s a l a . P axtadan 35% tola olinadi. 840
kg tola olish uchun
qancha paxta kerak b o ia d i?
Y e c h i l i s h i :
27
ЛГ
6 -1 0 0
N =
— —