Fənnin məQSƏd və VƏzifəLƏri onun ixtisas fəNLƏri ilə ƏlaqəSI. Neft qədim akkad dilində "napatum"

Qazıma prosesində “Qaldırıb-endirmə” əməliyyatı. Tal sisteminin qaldırıb-endirmə əməliyyatı (QEƏ) zamanı yerinə yetirdiyi işin miqdarı tal blokunun, qarmağın, stropların və elevatorun birgə çəkisinin (M) iki şamın uzunluğuna olan (2L_Ş) hasilinə bərabər olacaqdır. Yəni,
A = 2ML_s
Şamların sayı n olduqda
A = 2MnL_s
olacaqdır.
Qazıma alətinin qaldırılması zamanı da tal sisteminin yerinə yetirdiyi iş 2MnL_s-yə bərabər olacaqdır.
QEƏ-da isə tal sisteminin ümumi işi
A_üt.= 4ML_s-n
olacaqdır.
Qazılan quyunun dərinliyini H qəbul etsək, onda H=L_sn olacaqdır.
Buradan:
A_üt=4MH
olur.
Qazıma kəməri qaldırılıb endirilən zaman görülən iş:
A = q_q.k.·H
burada q_q.k. - quyuya buraxılmış qazıma kəmərinin bir metrinin orta çəkisi
q_q.k. = (q_b + q_s)/2;
və ya
q_q.k. =(q₁ + nq₁)/2

Qazıma qarmağı və qarmaq blokları. Qazıma qarmağı və qarmaq blokları qazıma vaxtı qazıma kəmərinin və fırlanğıcın çəkisini saxlamaq, qazıma kəmərini, istismar kəmərini qaldırıb – endirmə əməliyyatlarında ştrop və elevatorla asılı vəziyyətdə saxlamaq və köməkçi əməliyyatları yerinə yetirmək üçün istifadə olunur (şək.).

Şək. Qazıma qarmağı
1 – qarmaq (buynuz); 2 – poduşka (yastıq); 3 – cəftə yağı; 4 – cəftə gövdəsi; 5 – ştopor; 6 – dönmə ştoporu; 7 – stəkan yağı; 8 – aşağı həlqə; 9 – kürəli yastıq; 10 – yastığın yuxarı həlqəsi; 11 – lülə; 12 – qayka; 13 – lülə yağı; 14 – stəkan; 15 – dayaq yastığı; 16 – ştrop; 17 – ox; 18 – traves; 19 – barmaq; 20 – bənd (skob); 21 – bənd (skob); 22 – ox.