Fərqanə HÜseynova müSTƏQİLLİk döVRÜNDƏ azərbaycan – TÜRKİYƏ ƏlaqəLƏRİNİn kulturoloji aspektləRİ
Yüklə 2,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
__________Milli Kitabxana__________ 256 ədəbiyyatı lisə dərs kitablarının yazıla bilməsi üçün 13 mart 1995-ci il tarixində əlaqəli ölkə təmsilçilərinin iştirakilə yaradı- lan komissiyalar çalışmalarını tamamlamışdır. Ölkə ləhcələrinə tərcümə işləri davam etməkdədir. 1997–1998-ci tədris ili başı- na qədər bu əsərlərin tamamlanması və tələbələrin xidmətinə verilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Bu gözəl xidmət nəticə verdik- də Türk Dünyası uşaqları ortaq ədəbiyyatımızı, ortaq tariximizi oxuyaraq yetişəcək və ortaq dəyərlərimizi öyrənəcəklər. Latın əlifbasına keçən respublikalara müxtəlif dərs kitablarının nəşri yolu ilə dəstək verilməkdədir (154, s.194). Qurultaylarda təhsil qurumları arasındakı əlaqələrə xüsusi diqqət yetirilmişdir. Bildirilmişdir ki, Türk Dünyasındakı özəl və rəsmi təhsil qurumları arasında təsirli və sürəkli bir əməliy- yatın və əməkdaşlığın qurulması və yayılması, məlumat müba- diləsinin təmini məqsədilə 1995-ci ildə türk respublikalarında məktəblərlə ölkəmizdəki məktəblər arasında Qardaş Məktəb tətbiqi başladılmışdır. Bu günə qədər Türkiyədəki 49 məktəb ilə sözü gedən ölkələrdəki 49 məktəb qardaş məktəb olaraq bərabərləşdirilmişdir. Bu məktəblər arasındakı yardımlaşmalar, informasiya mübadiləsi dəsdəklənməkdədir, ancaq maddi çatışmazlıq səbəbindən qarşılıqlı ziyarətlər gerçəkləşdirilə bilməmişdir. Təklif olundu ki, təlim-tərbiyə məqsədli səyahət- lər xüsusi güzəştlər edilərək təşviq edilməlidir. Təhsildə əməkdaşlıq strategiyasına dair isə bildirildi ki, aşağıdakı məsələlər üzrə: Müəllim yetişdirmə; yerləşdirildikləri proqramlarda başarısız olan öyrəncilərə məslək-peşə qazandır- maq; Ölkələrində seçilən tələbələrə Türkiyəyə gəlməmişdən əvvəl tətbiq olunacaq hazırlıq kursları; Türkiyə türkcəsinin təd- risinin mənimsədilməsi və s. məsələlərdə proyektlər hazırlan- mış və tələbələr verilən xidmətlərin tanımının yapılması plan- laşdırılmışdır (154, s.195). Bildirldi ki, tələbə problemləri üzrə: Türk Dünyasından Türkiyəyə gələn gənclərin təhsillə bağlı olan bu proyekti daha uğurlu və səmərəli etmək, mövcud durumu və ehtiyacları mü- __________Milli Kitabxana__________ 257 əyyənləşdirmək və bu gənclərə daha yaxşı xidmət etmək məq- sədilə 1995-ci ildə bu öyrəncilərə bir anket hazırlanmışdır. Təsbit edilən problemlərə görə həll yolları aranmışdır. Bu cür anketlərin müəyyən mərhələlərlə bağlı qurum və təşkilatlar tə- rəfindən də təşkil edilməsi yararlı görülməkdədir (154, s.196). Problemlərin təhlilindən bəzi tələbələrin təhsildən sonra öl- kələrinə dönməyərək Türkiyədə qaldıqları anlaşılmaqdadır. Bu tələbələrin nəzərdə tutulan təhsillərini uğurla tamamladıqdan sonra öz ölkələrinə dönmələrini təmin edəcək tədbirlər görül- məsi gərəklidir. Bundan başqa tələbələrin sıx-sıx proqram dəyi- şikliyi etməsi, davamsızlıqları və intizamsız davranışları uğur- suzluqlarına səbəb olmaqdadır. Bu səbəblə tələbələrin uğurla- rını yüksəldəcək və onların olduqları mühitə uyğunlaşmalarını asanlaşdıracaq rəhbərlik və nəzarət xidmətlərinin universitet- lərdə mütəxəssislərə verilməsinə ehtiyac duyulmaqdadır. Tələ- bələrin TÖMER-də, universitetlərdə dərslərini izləyə biləcək səviyyədə türkcə öyrənə bilməmələri uğursuzluqlarına səbəb olmaqdadır. Tələbələrin uğur qazanmaları üçün türkcəni yaxşı öyrənmələrinə nail olunmalı, lazım olsa əlavə kurslar təşkil edilməli, bundan əlavə təhsil almaqda olduğu təhsil təşkilatı tərəfindən peşə türkcəsi öyrədilməlidir (154, s.197). Qazi Universiteti Sosial Elmlər İnstitutunun müdiri və əvvəlki qurultayların Təhsil Komissiyasının sədri Prof. Dr. Kazim Yaşar Kopraman V qurultayda bildirmişdir ki, mən bu gün beşincisini keçirməkdə olduğumuz bu Dostluq, Qardaşlıq və Əməkdaşlıq Qurultayının beşində də iştirak etmişəm. Bu günkü edilən çıxışlar da daxil olmaq üzrə daha öncəki 4 qurultayda, demək olar ki, bənzər görüşlər dilə gətirildi, bunlar yayımlandı və hamımızın əlində var. Mənim Başqanlıq Diva- nına bir təklifim olacaq, lütfən, bunu Egitim Öyrətim Komissi- yamızın son hesabatına daxil edək deyirəm. Hər nə qədər bu fəaliyyətlər xüsusi bir fəaliyyət isə də, hər biri ən azından bir milyon dollardan daha aşağıya mal olmayan, min cür əmək və ümidlə hazırlanan bu qurultayların ortaya qoyduğu fikir və __________Milli Kitabxana__________ 258 düşüncələri tətbiq edəcək səlahiyyətlilər nəzdində, peşindən koşacaq bir komissiya quraq (154, s. 197). Cevdet Aşkin V qurultay zamanı dedi ki, İstanbul Milli Egitim Müdürlüyündə bu 6 cümhuriyyət, 48 türk əqraba toplu- luğundan gələn tələbələrimizə xidmət etmənin həzzini yaşa- yıram. 1992-ci ildə böyük tələbə proyekti başlandığı zaman, ilk dəfə Atatürk Hava limanına gəlib bu qardaşlarımızı qarşıladıq, bağrımıza basdıq... Bu gün İstanbuldakı 6 universitetimizdə 2 mindən çox qardaşımız təhsil almaqdadır. Bunların 61 nəfəri TÖMER, qalanları önlisans, lisans, yüksəklisans və dotora olaraq. Biz bu gənclərimizdən ilk gəldiklərində istənilən uğuru ala bilmədik. Ancaq, bu anda yerləşdikdən sonra çox yaxşı bir yöndə getdiyinə inanıram, ən azından İstanbulda bu məsələdə heç bir problem görməyirik. O, 1993-cü ildə yazdığı doktora tezində Türkiyə Cümhuriyyəti ilə Müstəqil Türk Respublikaları arasında yardımlaşmada qarşılaşılan çətinlikləri yığcam halda diqqətə çatdırmışdır. Natiq həmin çətinlikləri belə sistemləşdir- mişdir: “Kommunikasiya-xəbərləşmə çətinlikləri: 1) türkcənin pozulması, əlifba dəyişiklikləri; 2) təəssüf ki, rüc mədəniyyəti- nin hakimiyyəti; 3) Fiziki məsafə çətinlikləri (burada səyahətin bahalı olduğunu söyləyə bilərik, çünki məlim fiziki baxımdan İran əngəli önümüzdə var, sərhədlərdə xüsusilə tıxama meyda- na gətirmişdir); Türkiyə və Türk Respublikalarında milli gəlir azlığı. Bunu digər komissiyalarda detalları ilə müzakirə edirlər, çünki dünyanın heç bir yerində istifadə olunmamış bu qədər gəlirlər yoxdur; amma un var, yağ var, şəkər var, bunları bir araya gətirib halva bişirə bilmirik. Bunun sağlam bir şəkildə həlli lazımdır. Görüləsi lazım olan tədbirlər olaraq bunları düşünürəm: Ümumi tədbirlər – 1) təktərəfli yardım yerinə, yardımlaşma düşüncəsinin formalaşdırılması; 2) əlifba və dil fərqlərinin ara- dan qaldırılması; 3) tərəflərin türk mədəniyyətinin aşınmamış- degenerasiya olunmamış kökünə-kimliyinə dönmələri; 4) Türk Yüklə 2,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|