Fizika – matematika fakulteti Matematika va informatika sirtqi ta’lim yo’nalishi 403-guruh talabasi

Fizika – matematika fakulteti

Matematika va informatika sirtqi ta’lim yo’nalishi 403-guruh talabasi

Azimjon Maxkamov Shuxratbek o’g’li

Mavzu:Son tushunchasini kengaytirish masalasi. Kasr va manfiy son tushunchasini vujudga kelishi haiqdagi qisqacha tarixiy ma’lumotlar.

• Mavzu:Son tushunchasini kengaytirish masalasi. Kasr va manfiy son tushunchasini vujudga kelishi haiqdagi qisqacha tarixiy ma’lumotlar.
• Reja:
• 1.Kasr tushunchasining hosil bo’lishi haqida qisqacha tarixiy ma’lumot
• 2.Kasr sonlarningyozilishi va o’qilishi
• 3.Sonlar haqida umumiy ma’lumot.

• Kasr (arabcha: كسر - boʻlak, parcha) — matematikada birning bitta yoki bir nechta qismidan (boʻlagidan) iborat son. Kasr ikkita butun sonning nisbati bilan ifodalanadi:m/n. Bu yerda m kasrning maxraji, n boʻlsa surati deyiladi. Maxraj chiziqning ostiga (yoki ketiga), surat boʻlsa, chiziqning ustiga (yoki oldiga) yoziladi.
• Maxraj bir sonni necha boʻlakka boʻlinganini koʻrsatadi, surat boʻlsa shu kasrda shunday ulushlardan nechta borligini koʻrsatadi. Masalan, va 3/4 u kasr teng uch boʻlakni ifodalashini koʻrsatadi. Maxraj boʻlsa 4 dir va u toʻrtta boʻlak bir boʻlib butunni hosil qilishini anglatadi.
• Matematikada a/b koʻrinishida yozsa boʻladigan barcha sonlar ratsional sonlar toʻplamiga kiradi. Bu yerda a va b butun sonlardir va b 0 ga teng emas (b‡0). Kasr sonlar yaqqol surat yoki maxrajli boʻlmasligi ham mumkin, masalan oʻnli kasr, foiz, manfiy darajalar (mos ravishda 0,01, 1% va 10−2; bularning har biri 1/100 ga teng). Butun sonni ham maxraji 1 ga teng kasr koʻrinishida yozish mumkin: masalan 7 va 7/1 bir-biriga teng.

*Kasrlar nisbat va boʻlinmalarni ifodalashda ham ishlatiladi.[1] masalan, 3/4 kasr 3:4 nisbat va 3 ÷ 4 boʻlinmani ifodalaydi kasr soni: birdan kichik sonlar butunning ulushini bildirishda ishlatiladi Masalan, 1.o’ndan ikki-2/10 2. ikkidan bir-1/2 3. rejaning uchdan ikki qismi bajariladi. # kasr bildiruvchi so’zlar: nimchorak, chorak, yarim chorak. M: bektosh tishining yarmini ko’rsatib kuldi. #Kasrlar chiqish yoki qaratqich kelishigi shaklida ifodalanadi. M: uchdan bir qismi kunning yarmi. @Kasr so’zi-shakldosh so’z . kasr I – birlikning qismlaridan tashkil topgan son . kasr 2-o’zganing yoki biron narsaning aybi ,oqibat ,kasofat Kasr sonlarga : yarim ,chorak ,nimchorak so’zlari kiradi . eng ko’p testlarda –yarim –so’zi keladi