Fizika va astronomiya asoslari

Enеrgiyaning saqlanish va aylanish qоnunini Оg’irlik kuchi. Jism оg’irligi. Vaznsizlik. Elastiklik kuchlari. Elastiklik kuchlari bajargan ish.
(S. 3.28) 800 t massali poezdning: a) tezligi 36 km/soat dan 54 km/soat gacha orttirish uchun; b) 72 km/soat
boshlang’ich tezlik bilan kelayotganida uni to'xtatish uchun qancha ish bajarish kerak?

69.(S. 3.30) Parovoz umumiy massasi 2000t bo'lgan poezdni tortadi. Parovozning quvvatini o'zgarmas va 1800

kVt deb, tortish kuchini koeffitsientini 0,005 deb qabul qiling, a) tezligi 4 m/sek bo'lgan paytdagi va tezligi 12 rn/sek
bo'lgan paytdagi poezdning tezlanishlari; b) poezdning maksimal tezligi aniqlansin.
70.(S. 3. 32) Avtomobil kam qiyalik bo'ylab yuqoriga 3 m/sek turg’un tezlik bilan xarakatlanadi. Agar u dvigatelining avvalgi quvvati bilan teskari yo'nalishda, ya'ni pastga tomon xarakatlansa, uning tezligi 7 m/sek bo'ladi. Motorning o'sha qkuvvati bilan gorizontal yo'lda xarakatlanganda avtomobil qanday turgan v0 tezlikka ega bo'ladi?
( Ushbu tezlikda tortish kuchini tezlikka bog’liqmas deb xisoblash mumkin.)
71.(S. 3.34) Yer satxidan 20 m baland joydan gorizontga qiya yo'nalishda 18 m/sek tezlik bilan otilgan 50 g massali
tosh 24 m/sek tezlik bilan Yerga tushgan xavoning qarshiligini engishga sarf bo'lgan ish topilsin.
72. ( V. 2.53) Sport yadrosi gorizontga α = 30° burchakda uloqtirilganda A = 216 J ish sarf bo'lgan. Yadro qancha
vaqtdan keyin va otilgan joyidan qancha masofada yerga tushadi. Yadroning og’irligi R = 2kG. Xavoning qarshiligi
xisobga olinmasin.
73.(V. 2.50) Og’irligi 2 kG bo'lgan tosh ma'lum balandlikdan yerga 1,43 sek da tushadi. Toshning yo'lning o'rta
nuqtasidagi kinetik va potentsial energiyasi topilsin. Xavoning qarshiligi xisobga olinmasin.
74.(V. 2.44) Jism 10 m masofada o'z tezligini 2 m/sek dan 6 m/sek gacha oshirish uchun zarur bo'lgan ish topilsin. Yo'lning xamma qismida 0,2 kG ga teng o'zgarmas ishqalanish kuchi ta'sir qiladi. Jismning massasi 1 kg ga teng.
75.(V. 2.42) Shofyor yo'ldagi to’siqdan 25 m narida avtomobilga tormoz bera boshlaydi. Avtomobil tormoz kolod-kalardagi ishqalanish kuchi o'zgarmas va 3840 n ga teng. Avtomobilning og’irligi 1 t. Avtomobil to'siq oldida to'xtashga ulgurishi uchun, u qanday maksimal tezlikda yurishi mumkin? G’ildiraklarning yoiga ishqalanishi xisobga olinmasin.

76.(V.2.55) Balandligi 1 m og’ma tomoni uzunligi 10 m bo'lgan qiya tekislikdan lkg massali jism sirganib

tushmoqda. I) qiya tekislikning asosidagi kinetik energiyasi 2) shu asosdagi tezligi 3) to'xtaguncha yo'lning
gorizontal qismida bosib o'tgan masofasi topilsin. Yo'lning xamma qismida ishqalanish koeffitsienti o'zgarmas
va 0,05 ga teng deb olinsin.

77.(S.3.35) m = 200 g massali tosh gorizontal sirtdan gorizontga qiya yo'nalishda otilgan vaqt t = l,2sek dan keyin

s = 5 m uzoqiikda o'sha sirtga qaytib tushgan. Otishga sarf bo'lgan ish topilsin. Xavo qarshiligi nazarga olinmasin.