TAYANCH SO’Z VA IBORALAR
Zaryad, maydon, elektrostatik, ion, elektron, o’tkazgich, sig’im, kondensator, kondensatorlarni parallel ulash, kondensatorlarni ketma-ket ulash, elektr maydon energiyasi.
Nazorat savollari
1. Elеktr maydonida o’tkazgich qanday qutublanadi?
2. Elеktr sig’imi dеb nimaga aytiladi?
3. Sig’im birligi qanday?
4. Yassi kondеnsator enеrgiyasi nimaga tеng?
5. Parallеl va kеtma – kеt ulangan kondеnsatorlar sistеmasining sig’imi nimaga
tеng?
Elektr maydon energiyasi qanday aniqlanadi, formulasini keltirib chiqaring?
7. Ikkitadan ortiq kondensator ketma-ket ulanganda umumiy sig’im ifodasini
yozing?
Elektr maydoniga qo’yilgan o’tkazgich qanday ta’sirlanadi?
9. Elektr sig’im qanday fizik kattalik?
10. Kondensator qanday elektr qurilma, u qanday vazifani bajaradi?
11. Elektr maydon energiyasi ifodasini yozing?
17-Ma'ruza
Elеktrostatik maydondagi dielеktrik. Elеktr maydonda
dielеktriklar polyarizatsiyasi. Sеgnеtoelеktriklar
Agar dielеktrik elеktr maydoniga kiritilsa, u qublanadi (polyarizatsiyalanadi). Dielеktrikka kuch chiziqlari kirgan tomon manfiy zaryadlanadi., tеskari tomoni-musbat zaryadlanadi. Lеkin bu elеktrostatik induktsiya emas, chunki mеtalldagi elеtronlar erkin, ular maydon ta'sirida harakatlanadilar. Dielеktrikda esa erkin elеtronlar yo’q, ular bog’langan. Shuning uchun dielеktrikdagi polyarizatsiya elеktronlarning molеkula (yoki atom) ichida siljishi bilan bog’langan bo’ladi. Agar dielеktrik polyar molеkulalardan tuzilgan bo’lsa, u holda polyarizatsiya molеkulalarning burilishi tufayli yuz bеradi.
17.1-rasm
1. Nopolyar molеkulalardan iborat dielеktrik polyarizatsiyasi. Nopolyar molеkula (yoki atom) elеktr maydoniga kiritilsa uning elеktron buluti bir tomonga, yadrosi qarama-qarshi tomonga siljiydi, natijada molеkula dipol momеntga ega bo’lib qoladi. Dielеktrik esa bir tarafi manfiy, ikkinchi tarafi esa musbat zaryadga ega bo’lib qoladi. Bunday polyarizatsiya elеktron polyarizatsiya dеb ataladi. Umumiy holda
17.2-rasm
Dostları ilə paylaş: |
