Fiziologiya va patologik fiziologiya kafedrasi Mavzu: Organizmdagi keksayish davriga xos oʻzgarishlar

Normal fiziologik qarish sekin-asta yuz beradi. Bunda a’zolardagi asosiy to‘qimalar atrofiyaga uchraydi, ya’ni nobud bo‘ladi. Bu jarayon, avvalo, miyadan boshlanadi. Undagi 17-22 foiz to‘qimalar qisqarib boradi. Keyin esa oshqozon, qizilo‘ngach, o‘n ikki barmoqli ichak, o‘t qobig‘i, oshqozon osti bezi hamda buyraklardagi 11-30 foiz, bir o‘zi besh xil funksiyani bajaradigan jigardagi 12-14 foiz to‘qimalarda atrofiya boshlanadi. Natijada insonlarning funksional va reaktiv imkoniyatlari pasayadi. Tadqiqotlarga ko‘ra, odamlar aslida 100-120 yoshlarida fiziologik qariy boshlaydi. Biroq bugungi kunda bu holat deyarli kuzatilmaydi.

Normal fiziologik qarish sekin-asta yuz beradi. Bunda a’zolardagi asosiy to‘qimalar atrofiyaga uchraydi, ya’ni nobud bo‘ladi. Bu jarayon, avvalo, miyadan boshlanadi. Undagi 17-22 foiz to‘qimalar qisqarib boradi. Keyin esa oshqozon, qizilo‘ngach, o‘n ikki barmoqli ichak, o‘t qobig‘i, oshqozon osti bezi hamda buyraklardagi 11-30 foiz, bir o‘zi besh xil funksiyani bajaradigan jigardagi 12-14 foiz to‘qimalarda atrofiya boshlanadi. Natijada insonlarning funksional va reaktiv imkoniyatlari pasayadi. Tadqiqotlarga ko‘ra, odamlar aslida 100-120 yoshlarida fiziologik qariy boshlaydi. Biroq bugungi kunda bu holat deyarli kuzatilmaydi.

Yildan-yilga ko‘payib borayotgan turli kasallik va epidemiyalar, narkomaniya, , kashandalik, ekologiyaning buzilishi, shuningdek, boshqa ko‘plab ijtimoiy faktorlar ta’sirida insonlarda keksalik alomatlari ancha erta paydo bo‘lmoqda.

Tanamizdagi har bir hujayra o‘z resursiga ega. Shuning uchun, ular har 24 yilda yangilanib boradi. Mazkur jarayon esa olti marta takrorlanadi. Bu deyarli 150 yil umrguzaronlik qilishimiz mumkin deganidir. Shu o‘rinda bir savol tug‘iladi, ertaklarga nisbatan ayollarning ko‘proq umr ko‘rishini sababi nimada? Bu holatni tibbiyot xodimlari va biologlar quyidagicha izohlashadi. Erkaklarda ateroskleroz (yurak va qon tomirlari sklerozi), yurak va miyada qon ta’minotining buzilishi nisbatan ertaroq boshlanadi. Ularning infarkt-miokardga chalinish ehtimoli ayollarga qaraganda 40-49 yoshda 7 baravar, 50-59 yoshda 5 baravar va 60 yoshdan keyin 2 baravar ortadi.