Forobiv foz1l odamlar t o s h k e n t «o z b e k I s t o n m I l L i y e n s I k L o p e d I y a s i» d a V l a t L m I y n a s h r I y o t I 84(5U)1 a b u n a s r f o r o b I y. F 4 Fozil odam lar shahri

FOZ1L O D A M L A R S H A H R I
bahslarga, soxta d o n o lik k a asoslangan bahslarga h a m , narsan in g
asl t a b i a t i n i t u s h u n m a y u h a q d a s o x t a t u s h u n c h a g a e g a
b o ‘l i s h d a n kelib c h i q u v c h i b a h s la rg a h a m o krin q o lm a y d i.
A n a s h u n a r s a l a r h a q i d a ta q lid iy ta s a v v u r hosil q ilin g a n id a
e sa bahsli o ' r i n l a r u c h ra y d i. B a ’zi ta q lid iy ta sa v v u rla rd a o z r o q
b o s h q a la r id a k o ‘p r o q bahsli o ‘r in la r u c h r a s h i m u m k i n . Va a n a
s h u b a h s li, m u n o z a r a l i o ‘r i n l a r n i n g b a ’zilari o s h k o r a aytilishi, 
b a ’zilari y a s h irin q o ld irilish i m u m k i n .
N a r s a , h o d i s a l a r n i t a q l i d i y t a s a v v u r l a r v o s i t a s i d a
o ‘r g a n u v c h i o d a m l a r o r a s i d a n bahsli o ‘rin la r n i p a y q a b , s h u
h a q d a o ‘y la y d ig a n la r h a m tu r l i c h a d i r . B u n d a y o d a m l a r h a m
b i r n e c h a to ifa g a b  lin a d ila r .
R a h b a r g a , (yo M b o sh ch ig a, u sto z g a ) m u h to jla r . S h u n d a y
( u s t o z g a m u h t o j ) k i s h i l a r d a n b a ’zilari b i r o r n a r s a , h o d i s a
h a q id a ta s av v u rlarn in g (bahsli yoki) soxta ekanligini bilib qolsa, 
b o s h q a h a q i q a t g a y a q i n r o q ta s a v v u r d ara ja sig a k o ‘t a r ila d ila r
va u l a r u c h u n s h u m a s a la d a bahsli o ' r i n q o l m a y d i . A g a r u 
m a n a s h u (key in g i) ta s a v v u r b ila n q a n o a t l a n s a s h u ta s a v v u rd a
q o l a v e r a d i . A m m o ( q a n o a t l a n m a s a ) u h a r g al k e y i n g i
t a s a w u r i d a h a m n u q s o n l a r b orligini s e z ib q o la d i, u y a n a d a
y u q o riro q b o sq ich g a k o ‘tariladi. M a b o d o u n g a b are h a (keyingi) 
t a s a v v u r l a r i h a m y o l g ko n k o ' r i n a b o s h l a s a , u h a q i q a t g a
y e tish ish g a y a q in la sh a d i.
J a h o l a t d a g i s h a h a r l a r , ( a h o l i s i n i n g ) m a q s a d l a r i n i
k o ‘z l a y d i g a n ( o b r o ' - i z z a t g a , m o l - d u n y o g a , b o y l i k d a n
r o h a tla n ish g a intiladigan) o d a m l a r esa a lo h i d a toifadir. B u n d a y
o d a m l a r f o z illa r s h a h r i d a h aligi m a q s a d l a r b ila n y a s h a s h
t a ' q i q l a n g a n i n i k o ' r i b , u y e r d a g i ( a d o l a t l i ) q o n u n l a r n i
b u z is h g a , h a q iq a tg a a l o q a d o r n a r s a l a r d a n u z o q la s h is h g a , ( b u
q o n u n - q o i d a l a r , t a s a w u r l a r n i ) b u z u b aks ettirish g a u rinadilar. 
U l a r b u n g a ikki y o ‘l b ila n e ris h a d ila r: U l a r y u q o r i d a a y tilg a n
bahsli o ‘rinlarni o 'z l a r i c h a ta x m in qiladilar, ik k in c h id a n , soxta 
d o n o l i k va a l d o v y o ‘liga o ‘ta d ila r. U l a r ja h o l a t l i va t u b a n
m a q s a d la r ig a e ris h u v ig a h e c h kirn t o ‘s q in lik q ilm asligi u c h u n
s h u n d a y y o ‘l d a n b o r a d i l a r . B u n d a y o d a m l a r n i f a z i l a t l i
s h a h a r l a r j a m o a s i g a q a b u l q ilm a s lik kerak.
Q a r a m a - q a r s h i
51

---

A B U N A S H F OROB1 Y
Y a n a b i r to ifa o d a m l a r h a m b o rk i, u la r ta fa k k u ri zaifligi 
tu fay li h a q i q a t d a n c h a l g l b k e t a d i l a r va tasavvurlari d a n q a y
biri t o ‘g ‘riy u , q a y biri y o lg ‘o n , a jr a t o l m a y q o la d ila r. U la r
h e c h b a h s ta l a b q i l m a y d i g a n h a q iq iy t a s a v v u r n i h a m y o l g 'o n
d e b o ‘y la y d ila r . U l a r h a q i q a l n i a n g l a s h u c h u n y a q i n r o q
b o r g a n l a r i d a z e h n i z a if lig i t u f a y l i c h a l g i b k e t a d i l a r va 
h a q i q a t n i a s lid a n b o s h q a c h a t u s h u n i b , y o l g 'o n n i o 'z l a r i c h a
h a q iq a t d e b o 'y la y d ila r . M a b o d o u la rg a tasav v u rlari y o l g 'o n
tu yilsa, u la r o 'z l a r i n i n g tasav v u rlari y o l g 'o n e k a n lig in i b ilm a y
asl h a q iq a tn i y o l g 'o n d e b o 'y la y d ila r . O q i b a t d a b u o d a m l a r
u и m u m a n h a q iq a t y o ' q , h a q i q a t g a y e t i s h d i m d e g a n l a r o ‘z- 
o ' z i n i a l d o v c h i l a r d i r , o d a m l a r n i h a q i q a t y o ' l i d a n
b o s h l a m o q c h i b o ' l g a n l a r y o l g ' o n c h i , k a z z o b l a r d i r , u l a r
b u n d a y k a t t a r o q m a n s a b g a y oki b o y lik k a eris h is h m a q s a d i d a
s h u n d a y s o 'z l a r n i a y t m o q d a l a r ” d e b o 'y l a y d i l a r . P iro v a rd
n a t i j a d a b u to if a o d a m l a r n i n g b a ’z ila ri g a n g i b q o l a d i l a r ,
b o s h q a la ri n arsa v a h o d is a la rn i o lis d a n k o 'r u v c h i yoki tu s h id a
( g ' i r a - s h i r a ) k o ' r u v c h i o d a m g a o ' x s h a b , h a q i q a t b o r - k u
a m m o , u n i b i l i s h g a o d a m z o d n i n g a q l i y e t m a y d i , d e b
o 'y la y d ila r . B u n d a y o d a m l a r o 'z l a r i b ilg a n n a r s a l a m i h a m
b u z ib ta l q i n etish g a intilib, e ris h g a n n a r s a la r in i h a q i q a t e m a s , 
balki b u z ib t a lq in q ilg a n la rin i h a q i q a t d e b o 'y la y d ila r.