: پدر، نيا، نياكان. آبا-اژداد (aba-əjdad) : آبا، اجداد، پدر و نياكان

ətirmək) : 1- به سويي رو آوردن، به طرفي حركت كردن. 2- به كسي رو زدن، از كسي خواهش كردن. اوزگَج (üzgəc) = اوزگنج (üzgənc) : شناگر، ملّاح. اوز گـؤتورمك (üz götürmək) : 1- ارزش پيدا كردن، گران تر شدن. 2- عازم شدن، به طرفي حركت كردن. اوزلَتي (üzləti) : 1- ظاهري، به ظاهر. 2- قشري، سطحي. اوزلو (üzlü) : 1- داراي رويه، آستر دار. 2- پر رو و كم شرم. 3- با ارزش و گران قيمت. اوزلوك (üzlük) : انگشتري. (به اعتبار داشتن ارزش و منزلت نگين. هر چند كه گروهي ريشة اين كلمه را از اوز (1) مي‌دانند.) اوزمك (üzmək) : شنا كردن. اوزه باسماق (üzə basmaq) : در رو در بايستي قرار دادن. ( ← اوزه سالماق) اوزه چكمك (üzə çəkmək) : به رخ كسي كشيدن، منّت بر كسي نهادن. اوزه چيخماق (üzə çıxmaq) : 1- به سخن آمدن، به صراحت بيان كردن، روي كسي ايستادن، بي رو در بايست شدن. 2- علني و آفتابي شدن. اوزه دورماق (üzə durmaq) : روي كسي ايستادن، بي رو در بايست شدن. اوزه سالماق (üzə salmaq) : كسي را مأخوذ به حيا كردن، در رو دربايستي قرار دادن. اوزه قالماق (üzə qalmaq) : دچار رو دربايستي شدن. اوزه گتيرمك (üzə gətirmək) : 1- به روي كسي آوردن، به طور علني بيان كردن. 2- زيباتر و جذّاب تر كردن و عرضه دادن كالا. اوزه گلمك (üzə gəlmək) : 1- رونق يافتن، ارزش پيدا كردن، ترقّي كردن . 2- زيباتر شدن. 3- به حرف آمدن، با صراحت سخن گفتن. اوزه گولَن (üzə gülən) : 1- خنده‌رو، بشّاش. 2- مرحله‌اي از رشد نوزاد كه مادرش را بشناسد و به روي او بخندد. اوزو آغ (üzü ağ) : 1- سفيد چهره، زيبا رو. 2- رو سفيد، آبرومند، شريف و پاك دامن. اوزو باغلى (üzü bağlı) : 1- با حجاب، داراي چادر و مقنعه. 2- مجازاٌ به معني دختر بكر، دوشيزه. اوزو دؤنوک (üzü dönük) : 1- كسي كه از ديگران روي برگرداند و با مردم معاشرت نكند. 2- شوم، نحس و بد قدم. 3- بداخلاق، ترشرو. 4- پست و فرومايه. اوزوشمك (üzüşmək) : به صورت دسته جمعي شنا كردن. اوزو قره (üzü qərə) : 1- روسياه، رسوا، بي حيا و بي شرم. 2- شرمنده، خجالت زده. اوزو قره‌ليك (üzü qərəlik) : رو سياهي، رسوايي، بي ‌آبرويي. اوزو قوْولانماق (üzü qovlanmaq) : سرازير شدن، به طرف پايين حركت كردن. اوزو قوْولو (üzü qovlu) = اوزو قوْيلو (üzü qoylu) : رو به پايين، سرازيري، شيب. اوزوگ (üzüg) : انگشتري. (به اعتبار داشتن ظاهر زيبا، نگين و ارزش والا) اوزوگ قاشي (üzüg qaşı) : عقيق انگشتري. اوزو گولَر (üzü gülər) : خنده رو، بشّاش. اوز-و-گؤز (üz-o-göz) : 1- صورت و چشم، چهره و قيافه. 2- گستاخي، جسارت و پر رويي. اوز–و-گؤزلو (üz-o-gözlü) : 1- پر رو، جسور و گستاخ. 2- مجلسي، اهل معاشرت. اوز وورماق (üz vurmaq) : به كسي رو زدن، از كسي چيزي خواستن. اوز وئرمك (üz vermək) : 1- به كسي رو دادن و پر رو كردن. 2- به طرفي رو نمودن. اوزو يوْلا (üzü yola) : سر به راه، حرف شنو، خوش فرمان. اوزو ييرتيق (üzü yirtiq) : بي حيا، بي شرم. اوز ياغى (üz yağı) : روغن آرايش صورت، كرم آرايش. اوز ياغليغى (üz yağlığı) : حجاب، روسري عروس خانم.

اوز	üz	(2) : فعل امر از مصدر «اوزمك» (پاره كردن) اوزدورمك (üzdürmək) : 1- به وسيلة كسي بريدن و پاره كردن. اوزمك (üzmək) : 1- پاره كردن، گسيختن، قطع كردن. 2- از نيرو وتوان انداختن، خسته كردن. 3- رها كردن. اوزوشمك (üzüşmək) : 1- جدا شدن، دور شدن. 2- پاره شدن، گسستن. اوزوگ (üzüg) : پاره، گسسته. اوزوگ-اوزوگ (üzüg-üzüg) : 1- پاره پاره . 2- نوعي از انواع بازيهاي دسته جمعي كودكان و نو جوانان. اوزولمك (üzülmək) : 1- پاره شدن، گسستن. 2- ناتوان و خسته شدن. 3- آزاد و رها شدن. اوزولو (üzülü) = اوزگون (üzgün) : بريده شده، گسسته شده. اوزوم (üzüm) : انگور. (انگور دانه دانه كنده ‌شده، سپس خورده مي‌شود.) اوزومچو (üzümçü) : نگهبان يا صاحب تاكستان. اوزوملوك (üzümlük) : تاكستان، باغ انگوري.
اوز	üz	(3) : 1- عدد صد (100)، صد تا. 2- از اعداد كثرت كه فراواني را مي‌رساند. اوز اوْوروم دئييلميش. (صد بار گفته شده، بارها گفته شده است.) اوز گول (üz gül) : ازگيل، نام درختي با گلهاي فراوان.
اوزرليك	üzərlik	: اسپند.
اوزگل	üzgəl	: پر رو، خود مختار، آزاد بي بند و بار. (← اؤز، اؤزگل)
وا	va	: (ف) از پيشوندهاي فارسي دخيل در ادبيات تركي قشقايي كه به معني «باز، بر» به كار مي‌رود. وابور (vabur) : وابُر شدن، باز بريدن، قطع شدن رابطه. وابور اوْلماق (vabur olmaq) : بريده شدن ارتباط، جدا شدن. واخون-واريز (vaxun-varız) : محرّف « وا كُن و واريز» فارسي كه در تركي قشقايي به اين معاني است : 1- ريخت و پاش. 2- جستجو و كنكاش. وا قوْول (vaqovl) : (ف،ع) واقول، از قول خود برگشتن، فسخ معامله. واقوْول ائدمك (vaqovl edmək) : زير قول خود زدن، به حرف خود عمل نكردن. وا كم (vakəm) = وا كمه (vakəmə) : شكاف كوچك كوه، فرو رفتگي داخل كمر كوه. واكّو (vakku) : برگشتن، بازگشتن. واكّو ائدمك (vakku edmək) = واكّولاماق (vakkulamaq) : برگشتن بيماري، از نو دچار بيماري شدن. واكّو وئرمك (vakku vermək) : متوقّف شدن. واييق (vayıq) : فعل امر از مصدر «واييقماق» (برگشتن) واييقديرماق (vayıqdırmaq) : برگرداندن. واييقماق (vayıqmaq) = واييخماق (vayıxmaq) : توقّف كردن، ايستادن. 2- برگشتن، به عقب برگشتن. 3- برگشتن بيماري، بهبودي حاصل شدن.
واجيب	vacıb	: (ع) واجب، ضروري. واجيبَتي (vacıbəti) : كاملاً، بطور دقيق. اوْنو واجيبَتي تانيرام. (كاملاً او را مي‌شناسم.)
واجيبـی	vacıbı	: واجبي، نوره، مادّه‌اي كه از اختلاط آهك، زرنيخ و خاكستر درست كنند و براي زدودن موهاي اضافي بدن به كار برند.
وادَشت	vadəşt	: نام آهنگي در موسيقي قشقايي. (وادشت (باغ دشت) نام روستايي واقع در شهرستان كازرون كه از اموک شخصي خوانين قشقايي بوده است.)
واهال	vahal	: 1- واقف، با خبر. 2- مراقب، مواظب. واهال اوْلماق (vahal olmaq) : 1- با خبر شدن، آگاه شدن. 2- مراقب بودن، مواظب بودن.
واق	vaq	: آواي سگ، عوعو سگ. واق-واق (vaq-vaq) : آواي پارس كردن سگ. واق-واق ائدمك (vaq-vaq edmək) = واقّيلاماك (vaqqılamak) : پارس كردن سگ. واق-واقّى (vaq-vaqqı) : 1- سگي كه اغلب مواقع عوعو كند. 2- مجازاً به معني بيهوده گو، ياوه سرا.
وار	var	(1) : 1- هست، موجود است. 2- آنكه قدرت بدني يا اقتصادي دارد. وارا (vara) : سرمايه، ثروت و دارايي. وارايي سو ائدميش. (سرمايه را باخته است.) واراق (varaq) : 1- هنگام ثروتمندي. 2- ثروتمند و متموّل. 3- آنچه وجود دارد، موجود. وار دير (var dır) : وجود دارد، موجود است. وار كرَز (var kərəz) : 1- در زمان ثروتمندي. 2- هنگام زنده بودن. وارلانماق (varlanmaq) : ثروتمند شدن، پولدار شدن. وارلى (varlı) : ثروتمند، مالدار. وارليق (varlıq) : 1- هستي، موجوديّت. 2- دارايي، ثروتمندي. وار-و-يوْخ (var-o-yox) : هست و نيست، آنچه وجود دارد. واری (varı) : آنچه هست، همه، همگي. واريسى (varısı) : همه‌اش، همه شان. واری يانلى (varı yanlı) : همه، همگي.
وار	var	(2) : بن فعلي «وارماق» (رفتن)وارايديم جانان داغينا گيره‌يديم جنّت باغينا اوچ وختينگ ناماز چاغينا گلم لئيــلي، قيلم لئيلي
وارا	vara	: آب رونده، سد جوي آب كه از كانال اصلي منشعب مي‌شود. وارا-وارا (vara-vara) : رفته رفته، يواش يواش. وارليق وئرمك (varlıq vermək) : رضايت دادن براي رفتن به جايي، قبول كردن و پذيرفتن. وارماق (varmaq) : 1- رفتن، راهي شدن،‌ راه افتادن. 2- رسيدن، واصل شدن. (اين مصدر معمولاً با مصدر «گئدمك» همراه است و بر عمل رفتن تاكيد دارد.) وارميـش گئدميش. (او رفته است.)
واسموس	vasmus	: تفنگي شبيه برنو ساخت آلمان كه در جنگ بين الملل اوّل به وسيلة واسموس آلماني به دست عشاير جنوب رسيد.
واوا	vava	: وبا، بيماري وبا. (اصل كلمه «واي واي» بوده. ← واي1) واوا توتماق (vava tutmaq) : دچار بيماري وبا شدن. واوالى (vava) : مبتلا به بيماري وبا.
واخ	vax	: واخ، آخ، آه. (از اصوات تأسّف) واخ-واخ (vax-vax) : از اصوات تأسّف كه دال بر حسرت و ناراحتي باشد.
واي	vay	: 1- واي، صداي گريه و ناله. 2- عزاداري و ماتم. 3- از علائم تعجّب. وايخيرماق (vayxırmaq) : ناليدن، فرياد كشيدن. وايغى (vayğı) = واي قوش (vay quş) = واي قوشو (vay quşu) : جغد، پرندة شوم كه به اعتقاد قدما خبر مصيبت مي‌دهد. وايليق (vaylıq) : شيون، گريه و زاري، عزا. وايليم (vaylım) : بلاي ناگهاني، هنگام واويلا. وايليم-كوْيلوم (vaylım-koylum) = وايليم-لئيليم (vaylım-leylım) = وايلين-كوْيلون (vaylın-koylun) = وايين-كوْيون (vayın-koyun) : مصيبت، درد سر، بد بختي. واي نسيم (vay nəsim) : واي مرا چه شده، واي بر من. واي نسيم گونـو (vay nəsim günü) : روزگار بدبختي و نگونساري. واي-واي (vay-vay) : روزگار و زمان واي واي كردن، بيماري يا كشت و كشتار عمومي.
وايا	vaya	: آرزو، مقصد. وايالى (vayalı) = وايامند (vayamənd) : آرزومند، حسرتمند.
وئـر	ver	: فعل امر از مصدر «وئرمك» (دادن) وئرگي (vergi) : 1- بدهي، وام. 2- باج، ماليات. 3- دهش، بهره، خدا دادگي. وئرمك (vermək) : 1- دادن، تحويل دادن. 2- پرداختن، پرداخت كردن پول و بدهي. 3- گفتن، حرف زدن. اوْ چوْخ كوفور وئرير. (او خيلي ناسزا مي‌گويد.) وئره‌جك (verəcək) : 1- بدهكار، مديون. 2- وام، بدهي. وئريجي (verici) : 1- بدهكار، مديون. 2- سخي، بخشنده. آليجى وئريجي اوْلماز. (آنكه دائم گدايي كند، هيچ وقت بخشنده نمي‌شود.) وئريش (veriş) : 1- نحوة تحويل دادن. 2- بهره، بهرة خدادادي. وئريلمك (verilmək) : داده شدن، پرداخت شدن. وئريلي (verili) : پرداخت شده، داده شده. وئريم (verim) : 1- نحوة پرداختن و دادن. 2- بخشش، بازده.
وئران	veran	: 1- ويران، خراب. 2- آواره، سرگردان. وئرانا (verana) : 1- ويرانه، خرابه. 2- آواره، سرگردان.
وئيل	veyl	: سرازيري بسيار تند كوه، شيب تند، پرتگاه بلند.
وئيلان	veylan	: آواره و سرگردان. (← وئران)
وت	vət	: از پيشوندهاي كمياب كه قبل از كلمه قرار مي‌گيرد. وت-و-ور (vət-o-vər) : نابود، فنا. وت-و-ور اوْلماق (vət-o-vər olmaq) : نابود شدن، از بين رفتن. وت-و-ويللوْو (vət-o-villov) : ولو، آواره، سرگردان.
وج	vəc	: 1- ارزش، قيمت. 2- وجه، پول نقد. وج ائدمك (vəc edmək) : 1- به خود ارزش قائل شدن، تفاخر كردن، به خود باليدن. 2- به پول نقد تبديل كردن. وجكار (vəckar) : ارزشمند، با ارزش. وجلي (vəcli) : با ارزش، ارزشمند. وج وئرمك (vəc vermək) : ارزش داشتن، ارزشمند بودن. وجه گلمز (vəcə gəlməz) : به درد مخور، بي ارزش. وجه گلمزليك (vəcə gəlməzlik) : بي ارزش بودن، به كار نخوردن. وجه گلمك (vəcə gəlmək) : ارزش پيدا كردن، به درد خوردن.
وخ	vəx	: از اصوات تنفّر و نفرت.
وخت	vəxt	: (ع) وقت، زمان، هنگام. وخت-و-مودّوم (vəxt-o-muddum) : وقت و بي وقت،‌ مدام، دائم، هميشه.
ور	vər	: (ف) 1- از پيشوندهاي فارسي دخيل در تركي. 2- بر، كنار، نزديك، در دسترس. 3- طرف، سو. ور اوورْد (vər avurd) = وروْوورد (vərovurd) : برآورد، سنجش، مقايسه. ور از خود (vər əz xud) : 1- از خود، بدون دليل، پشت سر هم و مرتّب حرف زدن. ور انداز ائدمك (vər əndaz edmək) : بر انداز كردن، بر رسي كردن. ور خورد (vər xurd) : برخورد، ملاقات. ور دس (vər dəs) : وردست، معاون، كمكي. ور دم (vər dəm) : چاق، با حال، با شور و هيجان. ور شِكست (vər şekəst) : ورشكست، شكست خوردة مالي. ور كنده اوْلماق (vər kəndə olmaq) : بركنده شدن، از جاي خود حركت كردن. ور گار (vər gar) : دير، دير وقت. ور گوْو (vər gov) = ور يوْو (vər yov) : آواره، سر گردان. ورَنْگوفت (vərənguft) : 1- گاهي، بعضي مواقع. 2- پشت سر هم، مرتّب. ورَنْگوفتي (vərəngufti) : ورنگفتي، شانسي، گاهگاهي.
ورْد	vərd	: دم، لحظه. ورد دن ورد (vərd dən vərd) : لحظه به لحظه.
ورْز	vərz	: 1- حركت، جنبش. 2- محرّف «بذر»، تخم، آنچه بيفشانند. ورزه (vərzə) : 1- ورزيده، زورمند، با تجربه و ماهر. 2- گاوي كه با آن زمين را شخم زنند و سپس بذر افشانند. ورز وئرمك (vərz vermək) : گرداندن، تكان دادن غربال، بوجار كردن، حركت دادن. ورزيده (vərzidə) : ورزيده، ورزشكار و پر تحرّك. ورزيش (vərziş) : ورزش، جنبش و تحرّك.
ورَنديل	vərəndil	: ورندل، نام نوعي تفنگ در زمان قاجاريه.
وره	vərə	: مخفّف «وارا» رفته رفته، يواش يواش. (← وار2) وره پس (vərə pəs) : رو به تنزّل، روز به روز به عقب برگشتن. وره-ور (vərə-vər) : رفته رفته، كم كم، روز به روز. وره-ور گئري گئدير. (روز به روز تنزّل مي‌كند.)
ورَه	vərəh	: جدا، دور. (← پر، پره) ورَه-پرَه (vərəh-pərəh) : دور، جدا، فاصله دار. ورَه دوشمك (vərəh düşmək) : دور افتادن، جدا گشتن. ورَهْـله‌مك (vərəhləmək) : جدا كردن. ورَهه دوشمك (vərəhə düşmək) : در دسترس قرار گرفتن، گير افتادن، به تنهايي گير افتادن.
وره هول	vərə hul	: بزرگ، گنده.
ورْوَرينْج	vərvərinc	= ورينْج (vərinc) : نام گياهي با برگهاي پهن. (← قوْيون، قوْيون امجَگي)
وزنان	vəznan	= وزنه (vəznə) : نام نژادي از نژاد اسبها.
وزه	vəzə	: تبخال، تبخال روي زبان يا داخل دهان.
وزير	vəzir	: 1- (ع) وزير، نخست وزير. 2- از نامهاي پسران. وزير خانلى (vəzir xanlı) : وزير خانلو، نام طايفه‌اي از ايل دره‌شوري. وزير مخصوص (vəzir məxsus) : نام نقشي در قالي.
وسلَهَت	vəsləhət	: فرصت، مهلت، وقت مناسب.
وسمه	vəsmə	: نام گياهي دو ساله با برگهاي زرد رنگ كه از برگ خشك آن براي آرايش ابروان خانمها استفاده مي‌شود.
وغْم	vəğm	: 1- وقف، موقوفه. 2- متحيّر، گيج و حيرت زده.
وق	vəq	: عوعو سگ يا شغال. (← واق)
وق وورماق	vəq vurmaq	: عوعو كردن سگ، روباه، شغال و .
وقّه	vəqqə	: نصف چارك، وزني معادل يك هشتم من.
وك	vək	: عوعو سگ، زوزة شغال. (← واق و وق)
ولْم	vəlm	: 1- محكم، درست و حسابي. 2- جور، مناسب. 3- فراوان، زياد. ولم اوْلماق (vəlm olmaq) : زمان مناسب پيدا شدن. ولم ائدمك (vəlm edmək) : جور كردن، وضعيّت مناسب به دست آوردن.
ولَم-يسير	vələm-yəsir	: اسير، گرفتار.
ولَه	vələh	: گشاده و وسيع، بيابان و صحراي گشاده.
ونايى	vənayı	: آواره و سرگردان. ونايى گئدمك (vənayı gedmək) : شب را در بيابان گذراندن، بيتوته كردن در بيابان، آوارة كوه و بيابان شدن.
وندا	vənda	: نام طايفه‌اي از ايلات دره‌شوري و كشكولي.
ونْگ	vəng	(1) : صداي وز وز، فرياد زير و خفيف، صداي گرية حيواناتي چون بزغاله، برّه، توله سگ و … صداي آه و ناله، زوزه. ونگ-ونگ ائدمك (vəng-vəng edmək) = ونگيله‌مك (vəngiləmək) : ناليدن بزغاله، ناله كردن، وز وز كردن. ونگيشْت (vəngişt) : طنين صوت، صدا، آه و ناله. ونگيلَتمك (vəngilətmək) : به فرياد در آوردن بزغاله.
ونْگ	vəng	(2) : 1- بنگ، حشيش. 2- آنكه مواد مخدّر استفاده كرده و گيج حال است، گيج، پكر. (← منگ2)
ونْگ	vəng	(3) : خال، خال چهره.
وني	vəni	: نام نقشي در قالي و گليم كه معمولاً در حاشية فرش بافته مي‌شود.
وَه	vəh	: 1- تعجّب، حيرت. 2- وحشت، ترس و نگراني. (با كلمة «وحي» عربي همريشه است.) وَه آپارماق (vəh aparmaq) : وحشت زده شدن، متحيّر شدن. وَه زده (vəh zədə) : متعجّب و حيران، وحشت زده. وَه وورماق (vəh vurmaq) : متعجّب شدن، وحشت كردن.
وه‌ي	vəy	: از اصوات تنفّر و نفرت.
ويل	vıl	: 1- ول، رها، آزاد. 2- بيكاره و ولگرد. 3- سخن بيهوده. 4- هر چيز سست و غير محكم. ويل ائدمك (vıl edmək) : رها كردن، آزاد كردن. ويل چر (vıl çər) : مفتخور. ويل چرليك (vıl çərlik) : مفت خوري. ويلّوْو (vıllov) : 1- ولو، آواره، سرگردان. 2- هرزه، بيكاره، ولگرد. ويلينگ-و-واز (vılıng-o-vaz) : 1- هر چيز باز و گشاده. 2- بي نظم، بي حساب و كتاب.
ويق	vıq	: واق، عوعو توله سگ. (← واق) ويق-ويق ائدمك (vıq-vıq edmək) = ويقّيلاماك (vıqqılamak) : 1- عوعو كردن. 2- ياوه سرايي كردن.
وير	vır	: 1- ور، حرف مفت، ياوه. 2- حركت، عمل پرتاب كردن و انداختن. 3- صداي حركت سريع. ويرّاج (vırrac) : ورّاج، ياوه سرا. وير وورماق (vır vurmaq) : ورّاجي كردن. وير وئرمك (vır vermək) : پرتاب كردن، انداختن. ويرّ-و-وير (vırr-o-vır) : 1- ياوه، حرف مفت. 2- پشت سر هم، پياپي. ويرّيلاماق (vırrılamaq) : جستن، پريدن، حركت كردن. وير يئمك (vır yemək) : پرتاب شدن.
ويرْد	vırd	: ورد، سخن بيهوده. (← وير) ويرْد وورماق (vırd vurmaq) : ورّاجي كردن، پرحرفي كردن.
ويشْك	vışk	: خوي، اخلاق، اخلاق بد و نا مناسب.
ويز	vız	: صداي وز وز. ويز-ويز (vız-vız) : وز وز، صداي مگس و امثال آن. ويز-ويز ائدمك (vız-vız edmək) = ويزّيلاماق (vızzılamaq) : وز وز كردن، صدايي چون صداي مگس در آوردن.
ويژّ	vıj	: صداي وژ وژ. ويژّيلاماق (vıjjılamaq) : 1- وژ وژ كردن. 2- به سرعت حركت كردن.
ويل	vil	: ول، رها، آزاد. 2- ولگرد و بيكاره. (← ويل) ويلّوْو (villov) : ولو، سرگردان.
وينگ	ving	: 1- صداي وزوز، صداي آه و ناله. 2- صداي صفير گلوله. (← ونگ1، وونگ) وينگه وئرمك (vingə vermək) = وينگيله‌مك (vingiləmək) : وزوز كردن، زوزه كشيدن، صداي خفيف دادن.
ويژ	vij	: صداي سرعت باد و امثال آن.
ويژّيله‌مك	vijjiləmək	: مثل باد حركت كردن، به سرعت باد دويدن.
ووجدان	vucdan	: وجدان، انصاف. ووجدانسيز (vucdansız) : بي وجدان، بي انصاف. ووجدانسيزليق (vucdansızlıq) : بي وجداني، بي انصافي. ووجدانلى (vucdanlı) : با وجدان، منصف.
وونْگ	vung	: صدا، بانگ، آواي وزوز، صداي خفيف. وونگه (vungə) : صداي خفيف، صداي وزش باد و امثال آن. وونگ-وونگ ائدمك (vung-vung edmək) = وونگه وئرمك (vungə vermək) = وونگولاماق (vungulamaq) : صدا دادن.
وور	vur	: فعل امر از «وورماق» (زدن) ووراغان (vurağan) : بزن بهادر، شجاع. ووران (vuran) : 1- كتك زننده، ضارب. 2- بزن بهادر، شجاع. وورغَنْج (vurğənc) : به هم خورده، پريشان حال. وورغون (vurğun) : 1- بيماري ناگهاني كه منجر به مرگ شود، سكته، سكتة قلبي. 2- نام نوعي عقاب. وور قيليج (vur qılıc) : 1- شمشير تيز و برّان. 2- بزن بهادر، قوي و زورمند. وورماق (vurmaq) : 1- زدن، كتك زدن. 2- به يغما بردن، دستبرد زدن، غارت كردن. 3- كوبيدن در و امثال آن. 4- بستن درب يا دهانة هر چيزي كه قابل بستن باشد. 5- نواختن، نواختن آلات موسيقي. 6- برپا كردن، برگزار كردن. 7- نصب كردن، تعبيه كردن. مئخي وور آغاجا. (ميخ را به چوب نصب كن.) 7- تغيير وضعيّت دادن. اؤزونو وورموش دليليگه. (خود را به ديوانگي زده.) 8- تپيدن و ضربان قلب. 9- تراشيدن و اصلاح كردن. باشيني ووردو. (سرش را اصلاح كرد.) وورنوخماق (vurnuxmaq) = وورنوقماك (vurnuqmak) : 1- تقلّا كردن، به جنب و جوش افتادن. 2- به هم خوردن، نا آرام شدن. ووروجو (vurucu) : 1- جنگجو، بزن بهادر. 2- چشم زخم رساننده. ووروجو قوش (vurucu quş) : باز شكاري. وور-و-دوت (vur-o-dut) : بگير و ببند، زد و خورد. ووروش (vuruş) : زد و خورد، فعاليت، جنگ و جدال. ووروشدورماق (vuruşdurmaq) : 1- به هم زدن، در هم ريختن. 2- اختلاف افكندن، به هم زدن ارتباطات. 3- مقايسه كردن، سنجيدن. ووروشماق (vuruşmaq) : 1- زد و خورد كردن، تقلّا و چالش داشتن. 2- جنگ و جدال راه انداختن. وورّ-و-قير (vurr-o-qır) : 1- بزن و بكُش، بگير و ببند. 2- نام يكي از بازيهاي دسته جمعي كودكان و جوانان. وورولان (vurulan) : كتك خورده، آسيب ديده. وورولماق (vurulmaq) : 1- زده شدن. 2- انجام گرفتن عمل جفتگيري حيوانات، بر خوردن و حامله شدن حيوان. وورولو (vurulu) : 1- زده شده، كتك خورده. 2- مسدود، بسته شده. وورونماق (vurunmaq) : تقلّا كردن، به جنب و جوش افتادن. وور هاي وور (vur hay vur) : 1- زد و خورد، بزن بكوب، جنگ و جدال. 2- چپاول، غارت.
ووي	vuy	: واي، فرياد، صداي داد و فرياد. وويْخ (vuyx) : واخ، سر و صدا، فرياد، جيغ و داد. وويخورماق (vuyxurmaq) : 1- جيغ و داد كشيدن. 2- عوعو كردن، زوزه كشيدن.
ووژ	vuj	: صداي باد و امثال آن. ووژّولاماق (vujjulamaq) : به سرعت باد حركت كردن، تند وسريع حركت كردن.
خاب	xab	: پود، كرك. (← خاف و هوْو2) خابلى (xablı) : داراي پود، قالي پوددار.
خاج	xac	: 1- خواجه، بزرگ. 2- كسي كه در بازي «سور» ورق، 7 برگ گشنيز در دست داشته باشد. (← قوْج) خاجه (xacə) = خوْجه (xocə) : 1- خواجه، بزرگ. 2- مرد عقيم، مخنّث، اخته.
خاف	xaf	: پود، پود قالي و امثال آن، پرز پارچه يا بافتنيهاي پشمي و پنبه‌اي. (← خاب و هوْو2) خافار (xafar) : علوفة آبرفتي، علفها و گياهان در هم پيچيده كه به خاطر جريان سيل در يك جا جمع شده باشند. خافير (xafır) = خافور (xafur) : گياه پرزدار، نام گياهي كه ساقه‌هاي آن داراي پود و پرز است.
خاگ	xag	: تخم مرغ، تخم پرندگان. خاگدان (xagdan) : خاكدان مرغ. خاگينه (xaginə) : نيمرو.
خاك	xak	: 1- خاك، سرزمين. 2- وجود، هستي، موجوديت و ماهيت. 3- قبر، مزار. 4- تخم مرغ، تخم پرندگان. 5- موجوديت، نهاد درون، باطن. خاكي شيرين دير. (وجودش جذّاب است.) خاك انداز (xak əndaz) : 1- خاك انداز، وسيله‌اي كه خاكروبه را در آن ريزند. 2- نام نقشي در گليم. خاك ائدمك (xak edmək) : دفن كردن، تدفين مرده. خاكِ پيك (xake pik) : تخم گذاشتن مرغ در زماني كه خروس نداشته باشد. خاكچى (xakçı) = خاكشير (xakşir) : خاكشير، نام گياهي با شاخه‌هاي باريك و برگهاي دراز و گلهاي زرد و كوچك كه دانة آن مصرف دارويي دارد. خاكِ لَهي (xake ləhi) : اواخر زمستان، زمان رويش گياهان در اطراف درّه‌ها و دامنه‌ها. خاكه (xakə) : كوبيده و نرم، مانند خاك نرم و كوبيده شده. خاكى (xakı) : 1- مقيم، ساكن. 2- متواضع و فروتن. 3- به رنگ خاك. خاكيستان (xakıstan) : خاكستان، قبرستان، مزارستان. خاكى شيرين (xakı şirin) : دوست داشتني و محبوب، آنكه وجودش دوست داشتني است.
خال	xal	: 1- خال صورت، خال بدن. 2- لكّه، پيسه‌گي. خال-خال (xal-xal) : 1- خالدار، داري خالهاي متنوّع. 2- حلقة فلزّي دور پاي كودكان. خال دؤيمَك (xal döymək) : خال كوبي. خالسيز (xalsız) : 1- بدون خال. 2- بدون لكّه. خالَك (xalək) : 1- خال كوچك. 2- مونجوق يا طلاي زينتي بيني زنان. 3- دكمه. خاللى (xallı) : 1- خالدار، داراي خال. 2- تازي، نوعي سگ شكاري.
خالا	xala	: 1- خاله. 2- عنوان احترام آميز براي بانوان. خالا باجى (xala bacı) : به شوخي يا تحقير كسي را گويند كه معمولاً در محفل زنان حضور مي‌يابد.
خالاييق	xalayıq	: (ع) خلايق، مردم.
خالچا	xalça	: پوسته و كبرة زخم كه بعد از بهبودي بر بدن مي‌ماند. (ريشة كلمه از «قالماق» (ماندن) است . ← قال1 و خلچه)
خالى	xalı	: 1- خالي، تهي. 2- پر، پر از، مملو. بورا خالى توْرپاق دير. (اينجا پر از خاك است.)
خالتا	xalta	: قلّاده، گردن بند.
خالْخ	xalx	= خالْق (xalq) : (ع) خلق، خلايق، مردم.
خالخال	xalxal	: وسيلة مخصوصي كه جاي چاشني تفنگ باشد.
خام	xam	: 1- خام، نپخته. 2- سخن نپخته، حرف نسنجيده. 3- كم تجربه، بي تجربه. 4- چرم دبّاغي نشده كه براي وصلة قنداق تفنگ مورد استفاده قرار مي‌گرفت. خاما (xama) : ابريشم يا پشم نتابيده. خام ائدمك (xam edmək) = خاملاماق (xamlamaq) : خام كردن، اغفال كردن، فريب دادن. خامليق (xamlıq) : 1- خامي، نپختگي. 2- بي تجربگي، نا آزمودگي. خاموش (xamuş) = خاميش (xamış) : خاموش، ساكت و آرام. (آدم بي‌تجربه‌اي كه حرفي براي گفتن ندارد.) خاموشَكْلي (xamuşəklı) : خواب آلود.
خاما	xama	: 1- خامه، خامة شير. (اين كلمه از ريشة «قاي» (سفت) و در اصل «قايما» بوده.)
خامينا	xamına	: باران تابستانه.
خان	xan	: خان، رهبر ايل، پادشاه كشور. اين كلمه در ادبيات تركي و فارسي به صورتهاي: «قوْوان» (آنكه ديگران را شكست دهد و به تعقيب آنها پردازد.) «خوْوان»، «قاآن»، «خاقان»، «خاآن» و … ديده شده است. خان امّان-امّان (xan əmman-əmman) : نام آهنگي از آهنگهاي موسيقي. خان اوْتو (xan out) : نام گياهي شبيه كاسني. خان-خانليق (xan-xanlıq) : خان خاني، فئوداليزم. خانزادا (xanzada) : خانزاده، از نژاد خان. خان كبابى (xan kəbabı) : نوعي كباب كه جگر، دل، قلوه، دمبه و ماهيچه را به صورت متناوب به سيخ كشند و بعد از پخته شدن كمي «كباب اوْتو» بر آن پاشيده با مقداري كره چرب نموده سپس اندكي حرارت داده ميل كنند. خانليق (xanlıq) : خاني، پادشاهي. خان-و-خوْوان (xan-o-xovan) : خان و خاقان، خوانين، دار و دستة خانها. خانيم (xanım) : 1- همسر خان، خانم، بانو، عنوان احترام آميز براي خانمها. 2- همسر، زن. خانيم آغايى (xanım ağayı) : نوعي بند تنبان پهن كه هم خانمها و هم آقايان مي‌توانستند از آن استفاده كنند. خانيمان (xanıman) : نام روستايي در منطقة كامفيروز.
خاپ	xap	: تلفّظي از كلمة «خواب» فارسي به معني خاموش و خوابيده. خاپا-خاپ (xapa-xap) : بي خبر، سرزده. خاپّير (xappır) : كور، نابينا. (عم) خاپّيراماق (xappıramaq) : نشست كردن، خوابيدن، ته نشين شدن.
خار	xar	: خوار، ذليل. خار-و-كوْر (xar-o-kor) : 1- خوار و كور، حقير و پست. 2- فقير و بيچاره.
خارا	xara	: 1- نام گياهي با پرچمها و گلهاي زرد رنگ. 2- نام نوعي پارچة ابريشمي.
خاراپ	xarap	= خارْپ (xarp) : صداي خارپ و خورپ صداي خارت خورت.
خوروپ	xarap-xurup	= خارْپ-خورْپ (xarp-xurp) : صداي جويده شدن و خورده شدن استخوان يا غضروف.
خاری	xarı	: نام گياهي سردسيري با برگهاي كوچك و ريز.
خارْپ-خارْپ	xarp-xarp	= خاراپ-
خارّ	xarr	: صداي خارّ و خور، صداي اصطكاك ارّه و چوب خشك. خارّ-و-خارّينان (xarr-o-xarrınan) : با سر و صدا، با صداي خرّ و خر. خارّيلاماق (xarrılamaq) : صداي خرت خرت به گوش رسيدن.
خارْت-خورْت	xart-xurt	: صداي خرت خرت، صداي جويده شدن و خورده شدن استخوان يا عضروف. خارتيلاماق (cartılamaq) : صداي خرت خرت در آمدن، خرت و خرت كردن.
خاس	xas	: قشنگ، نيكو، خاص و برگزيده. خاسّا (xassa) : 1- خاصّه، بخصوص. 2- نام نژادي از گوسفندان كه بهترين و زيباترين نوع گوسفند به شمار مي‌رود. خاسّويى (xassuyı) : بهترين نوع خرما.
خاش	xaş	: صداي كشيده شدن چيزي بر روي زمين. خاشال (xaşal) : 1- آنچه بر روي زمين كشند. 2- گشاد، فراخ، توبره يا جوال گشاد. 3- گياه خشك و امثال آن كه بر روي زمين پخش شود. خاش-خاش (xaş-xaş) = خاش-خاشاك (xaş-xaşak) : خشخاش، گياه ترياك. خاش-خاشّى (xaş-xaşşı) = خاشّى (xaşşı) : وسيلة خاراندن. (← قاشقاشّي)
خاتون	xatun	= خاتين (xatın) : بانو، خانم. (در تركي آذربايجاني «قادين» است.)
خاو	xav	: پود، پرز، كرك. (← خاب)
خاوَر بي‌يي	xavər biyi	: نام آهنگي غم انگيز در موسيقي قشقايي كه از آواي گرية «خاور بي‌بي» (همسر يكي از خوانين قشقايي) در هنگام مرگ شوهرش نواخته شده است. خاي () : شكلي از كلمة «قاي» يا «قايي» كه يكي از قبايل قديم تركان است. خايگان (xaygan) : نام روستايي در شهرستان فيروزآباد كه به معني جايگاه قايي ها است. خاييز (xayız) : نام كوهي در مشرق خورموج.
خاولى	xavlı	: داراي پود و پرز.
خئز	xez	: 1- خيزش، جهش، حركت. 2- ورم، برجستگي و عفونت زخم. خئزلَنْمَك (xezlənmək) : 1- متورّم شدن زخم يا محل كوبيدگي. 2- پريدن، جهيدن. خئزلي (xezli) : 1- با جهش، به سرعت. 2- زخم متورّم. خئزمك (xezmək) : 1- طغيان كردن، جوشيدن آب از زمين. 2- متورّم شدن زخم.
خئش	xeş	(1): خيش، گاو آهن. خئش ائدمك (xeş edmək) = خئش وورماق (xeş vurmaq) : خيش زدن، شخم زدن.
خئش	xeş	(2): قوم و خويش، وابستة فاميلي.
خئير	xeyr	(1): كار خير، كار نيك، صدقه، نذر و نياز. خئيرات (xeyrat) : 1- خيرات، انفاق، كارهاي نيك. 2- هزينة مجلس فاتحه خواني. خئير داهاسى (xeyr dahası) : دعاي خير، طلب خير و خوشبختي از خداوند. خئيرلي (xeyrli) : با خير، پر بركت.
خئير	xeyr	(2): نه، نه خير.
خئيراتلى	xeyratlı	: خيراتلو، نام طايفه‌اي از ايل دره‌شوري. خئيراتلى قيزی (xeyratlı qızı) : نام آهنگي در موسيقي قشقايي.
خئيف	xeyf	: حيف، افسوس. خئيف-و-ديريق (xeyf-o-diriq) : حيف و دريغ، تأسّف و ناراحتي.
خبْت	xəbt	: اشتباه، سهو، خطا. (← خف، خفت)
خبَر	xəbər	: خبر، آگاهي، اطّلاع. (اصل كلمه «قاپار» از مصدر «قاپماق» (گرفتن) است.) خبر آلماق (xəbər almaq) = خبر توتماق (xəbər tutmaq) : 1- پرسيدن، سؤال گرفتن. 2- اطّلاع يافتن، خبر گرفتن. خبر- اتَر (xəbər-ətər) : خبر، آگاهي. خبر ائدمك (xəbər edmək) : با خبر ساختن، اطّلاع دادن. خبرچي (xəbərçi) = خبرچين (xəbərçin): 1- قاصد، خبر رسان. 2- جاسوس، خبرچين. خبرچيليك (xəbərçilik) : خبرچيني، خبر رساني. خبردار (xəbərdar) : 1- آگاه، با خبر. 2- آماده باش. (از دستورات نظامي) خبرلَشْمَك (xəbərləşmək) : از همديگر خبر گرفتن، پرسيدن.
خپ	xəp	: خاموش، حالت خوابيدن و كمين كردن. (← خف) خپ ائدمك (xəp edmək) : 1- خوابيدن. 2- كمين كردن. خپَك (xəpək) : نام گياهي شبيه كاسني كه برگهايش بر روي زمين پهن و خوابيده است.
ختا	xəta	: نام سرزمين ختن چين. ختايى (xətayı) : 1- اهل ختا. 2- نام قبيله‌اي از تركان چين. 3- لقب شاه اسماعيل صفوي كه آهنگي منتسب به وي به نام ختايي (شاه ختايي) در ايلات قشقايي نواخته مي‌شود.
ختاب	xətab	: قتب، هچه، نوعي چوب دو شاخ كه در جهاز شتر به كار مي‌برند.
ختير گيج	xətir gic	: نام پرنده‌اي‌كوچكتر ازكبوتر.
خجو	xəcu	= خجه (xəcə) : مخفّف «خواجه» و به معني بزرگ. گوش به خجه اوْلماق (تابع فرمان خواجه بودن، مواظب و گوش به زنگ بودن)
خچه	xəçə	= خچّه (xəççə) : چوب دو شاخه، چوب كماني شكل تير كمان. خچّه خير (xəççə xır) = خچّه خر (xəççə xər) : چوب لاي چرخ، ايجاد مزاحمت، در تنگنا گذاشتن. خچّه گير ائدمك (xəççə gir edmək) : گير انداختن، محاصره كردن.
خچّي خئير	xəççi xeyr	: (ف) از علائم تعجّب. (شش) (اصل تركيب همان «هر چه خير» در فارسي است.)
خدَك	xədək	: قلقلك. (← خيت) خدكله‌مك (xədəkləmək) : قلقلك كردن.
خدّه	xəddə	: ملوّن، پيسه، اختلاط چندين رنگ.
خر	xər	: (ف) 1- خر، الاغ. 2- زياد و فراوان، انبوهي از هر چيز. 3- بزرگ. خر پـول (xər pül) : آنكه پول فراوان دارد. خر رمه (xər rəmə) : خرِ رمه، خري كه از آميزش اسب نر و خر ماده به وجود آمده باشد و يا خري كه با شير اسب بزرگ شده باشد و با اسبها زندگي كند، خر رمه (خرّمه) مي‌گويند؛ ضمناً هر اسبي كه از خر رمه آبستن شود، قاطر مي‌زايد. خر كوروز (xər kuruz) : نام بوته‌اي خاردار با گلهاي سفيد كه الاغ به خوردن آن علاقه دارد. خر مُهره (xər mohrə) : 1- نوعي زائدة استخواني كه در فك يا گردن بعضي از الاغها وجود دارد؛ رمّالها اين مهره را در مي‌آوردند و به عوام‌الناس مي‌فروختند تا آنها خوشبخت شوند. 2- نام مهره‌اي سفيد و بزرگ زينتي است؛ امّا ارزان و كم بهاست. خر مگَز (xər məgəz) : خر مگس، نوعي مگس بزرگ. خرگاه (xərgah) : محل نشيمن در باريان، محل چادر بزرگان و اشراف. خرمَن (xərmən) : خرمن، انبوه محصولات كشاورزي.
خراب	xərab	: (ع) 1- خراب، ويران. 2- لاغر و نحيف. 3- بد و نا پسند. خوب-خراب بيلمير. (خوب و بد را تشخيص نمي‌دهد.) خرابلاماق (xərablamaq) : 1- خراب كاري و اخلال كردن در امور. 2- ويران كردن، نابود كردن. خرابليق (xərablıq) : خرابي، ويراني.
خردَل	xərdəl	: (ف) خردل، دانة گياهي با برگهاي شبيه برگ تربچه.
خرديل	xərdıl	: نام پرنده‌اي رنگارنگ و به اندازة گنجشك. (← آل4، آلا جار جارّی)
خرزهله	xərzəhlə	: خر زَهره، نام درختي است با گلهاي صورتي يا قرمز كه معمولاً در كنار رودخانه‌ها و جويبارها مي‌رويد.
خرْگ	xərg	: درخت استبرق، نام درختچه‌اي است با برگهاي ضخيم و پهن شيردار كه از شيرة آن براي درمان بعضي از بيماريها بخصوص سالك استفاده مي‌شود.
خرّه	xərrə	: آب گِل آلود، آب كثيف. (محرّف «قره» (سياه) است.) خرّه چال (xərrə çal) : مرداب، آب گنديده، جاي بد و نا مناسب، جهنّم. خرّه سو (xərrə su) : آب گل‌آلود. خرّه‌له‌مك (xərrələmək) : آب را گل آلود كردن. خرّه‌ليك (xərrəlik) : گل آلود بودن آب. خرّه‌يه باتماق (xərrəyə batmaq) = خرّه‌يه چكيلْمَك (xərrəyə çəkilmək) : دچار مصيبت يا جاي بدي شدن، سياهپوش و عزادار شدن. (از جمله‌هاي معمول كه براي نفرين كردن به كار مي‌برند.)
خره‌ك	xərək	(2) : 1- وسيله‌اي چوبي كه بر روي صفحة سازهايي از قبيل تار، سه تار، عود و … قرار مي‌گيرد و سيمهاي ساز از روي آن بسته مي‌شود. 2- چوب مخصوص زانو بند شتر. 3- تكه چوبي كه دو لبة قيچي پشم چيني را به هم وصل كند.
خره‌ك	xərək 1	: نوعي خرماي نارس كه معمولاً آن را خشك مي‌كنند و مي‌خورند.
خزان	xəzan	= خزَل (xəzəl) : 1- پاييز، فصل پاييز. 2- هواي سرد پاييزي. 3- برگهاي ريخته شدة فصل پاييز.
خزينه	xəzinə	: (ع) 1- خزينه، گنجينه، انبار. 2- خزينة تفنگ، محل قرار گرفتن فشنگ در داخل تفنگ.
خسبَك	xəsbək	= خسمَك (xəsmək) : 1- نوعي از انواع نخل كه آن را قَسْب (قصب) و به ثمر آن هم خسبك (خسمك) مي‌گويند.
خسته قاسيم	xəstə qasım	: خسته قاسم، نام آهنگي از آهنگهاي رايج كه در بعضي از طوايف ايلات فارسيمدان و شش بلوكي مرسوم است و منسوب است به شاعر عاشقي كه در قرن 18 ميلادي در آذربايجان مي‌زيسته است.
خسَّك	xəssək	: خسته، مريض و بيمار. ← هس (عم) ايسبوللو-خسَّكلي دير. (مريض است.)
خسّي	xəssi	: خروس اخته. (اصل كلمه «قازّي» از مصدر «قازماق» (كندن) است؛ به اعتبار كندن و كشيده شدن بيضه‌ها)
خسيل	xəsil	: جو سبز، جوي كه خشك نشده باشد، علوفة سبز.
خشاب	xəşab	: جعبه‌اي است فلزّي داراي گلوله كه آن را در سلاحهاي گرم قرار مي‌دهند.
خشَم	xəşəm	: انبوه، ازدحام، كپرگاه.
خشه	xəşə	: آنچه بر روي زمين كشند. (ريشة كلمه از «خاش» و مصدر «قشّيمك» يا «قاشّيماق» (كشيدن و كندن) است.) خشه‌له (xəşələ) : بر روي زمين بكش. خشه‌له‌مك (xəşələmək) : بر روي زمين كشيدن.
خط	xət	: (ع) 1- خط، نوشته. 2- نامه، مدرك، سند. 3- راه، جاده. 4- راه راه، چين و چروك. خطله‌مك (xətləmək) : 1- خط زدن، علامت زدن. 2- خواباندن و كتك زدن. 3- تا كردن، دولا كردن، پيچاندن. خطه (xətə) : راه، جاده. خطّي كوْر (xətti kor) : بي‌سواد. خطّي كوْر اوْلماق (xətti kor olmaq) : 1- ديده نشدن خط، پاك شدن خط. 2- بي تجربه و ناشي بودن، نا آگاهي.
خطير	xətir	: خطير، سلماني.
خف	xəf	: پنهان، خاموش، بي‌خبر. خفا (xəfa) = خفه (xəfə) : 1- پنهان، جاي مخفي. 2- خفه، خفقان، گرفتگي گلو يا هوا. 3- كسي كه دچار خفگي شده باشد. خف ائدمك (xəf edmək) : 1- مخفي و پنهان شدن، خود را به خواب يا بي خبري زدن. 2- سكوت كردن، كمين كردن. خفْت (xəft) : خبط، اشتباه، سهو. (گرفتگي حقيقت) خفَّت (xəffət) : خفّت، شرمندگي. خفَك (xəfək) : نام گياهي با برگهاي پهن و خوابيده. (← خپ، خپَك) خفه‌له‌مك (xəfələmək) : خفه كردن، خاموش كردن. خفيف (xəfif) : 1- كم، كم ارزش، خوار و ذليل. 2- شرمنده و خجلت زده، گرفته و ناراحت. 3- تفنگ خفيف. خفيف ائدمك (xəfif edmək) : ناراحت كردن، شرمنده كردن. خفيفليك (xəfiflik) : خفّت، شرمندگي و ناراحتي.
خلبير	xəlbir	: غربال. (فا)
خلْته	xəltə	: قلّاده، گردن بند سگ.
خلَج	xələc	: نام طايفه‌اي از تركان كه گروهي از طوايف قشقايي از اين طايفه منشعب گشته‌اند. (ريشة كلمه از : «قال» (بمان) + «آج» (گرسنه) = قال آج (گرسنه بمان) است.)
خلْچه	xəlçə	: كبره، كپره، پوستة روي زخم كه بعد از ترميم بر روي پوست بدن مي‌ماند. (ريشة كلمه از «قالماق» (ماندن) است. ← خالچا)
خلْخ	xəlx	: (ع) خلق، مردم.
خلَشه	xələşə	: 1- خاشاك، چوب كوچك كه بر روي زمين و زير پا مي‌ماند. 2- كبره، پوستة روي زخم. 3- خدشه، شك و ترديد. (ريشة كلمه از «قالماق» (ماندن) است. (← قال1، خالچا، خلچه و قلچه)
خلَف	xələf	: (ع) جانشين، فرزند مشروع و شايسته.
خلْفَت	xəlfət	: (ع) خلوت، خالي، جاي آرام و ساكت. خلفت فرّاش (xəlfət fərraş) : نگهبان يا نوكر خصوصي خان يا پادشاه.
خلْفه	xəlfə	: (ع) 1- شتر مادر، مادر بزرگ شترهاي يك گلّه شتر. 2- ماده شتري كه آمادة باروري باشد.
خلق	x