1. CİLt mart 2018, kocaeli kartepe zirvesi 2017 uluslararasi 15 temmuz

83

w w w . k a r t e p e z i r v e s i . c o m

halka ait olduğu Cumhuriyetin kuruluşuyla kendilerine bildirilmiş olan egemen-

liklerini de, canları pahasına elde tutmayı başarmışlardır (Karagöz, 2017: 179). 

Bu nedenle 15 Temmuz, demokrasinin içselleştirilmesiyle, yani toplumun siyasi 

bilincinin yükselişiyle emperyalizme av sahası olmaktan çıkılacağını ve emper-

yalist darbelerin, ülke kalkınması yanında, milli bilinç yükselmesiyle pekâlâ da 

engellenebileceğini tüm dünyaya göstermiştir.

SONUÇ

Kuramsal açıdan bakıldığında, emperyalizmin işleyişinin temel koşulu, em-

peryalist sistemin sürekli olarak yeniden üretilmesidir. Bu bağlamda günümüz-

de  küresel  kapitalist  sistemin  liderliğini,  görünürde  küresel  hegemonyasına 

rıza gösterilen Amerika Birleşik Devletleri sürdürmektedir. Bu nedenle küresel 

sistemin ABD’den temel beklentisi, emperyalist sistemin yeniden üretilmesidir. 

ABD bu beklenti çerçevesinde, küresel hâkimiyetini pekiştirmeye yönelmekte 

ve  sistem  içerisinde  yeni  oyun  kurmaya  çalışan  veya  kurulu  oyunu  bozmaya 

çalışan aktörleri dönüştürme ihtiyacı duymaktadır. Bu dönüştürme ihtiyacında 

vurgulanan şey, ilgili ülkenin liberalize edilerek sistem açısından uyumlu bir ülke 

haline getirilmesidir. Bu bağlamda ABD, dünyanın çeşitli coğrafyalarında askeri 

operasyonlara girişmekte ve dünyayı kendi hâkim düzenine uyumlu bir biçimde 

şekillendirmektedir. Diğer taraftan ABD’nin giriştiği operasyonlar, bazı devletle-

ri rahatsız etmekte ve beklenilenin aksine ABD’nin imparatorluklaşma refleksi 

gösterdiği eleştirisi yapılmaktadır. Bu nedenle ABD açısından hem daha az mali-

yetli, hem de daha az tartışma getirecek yöntemlere başvurulmuştur.

ABD’nin  emperyalist  sistemin  yeniden  üretilmesi  konusunda  kendisi  açı-

sından daha az yıpratıcı olarak tercih ettiği güncel yöntem, ilgili ülkeleri, yani 

o ülkelerdeki temas edilen batıcı ve uyumlu grupları, desteklemek yoluyla dö-

nüştürmektir. Bu bağlamda tarihinde ilk kez İran’da Dr. Musaddık’ın milli petrol 

davasına  karşı  askeri  darbe  örgütleyen  ABD,  zaman  içerisinde  dünyanın  pek 

çok  coğrafyasında  başarılı  ve  başarısız  çok  sayıda  darbeyi  organize  etmiştir. 

ABD’nin açık hedef stratejisinin modern dönemiyse, proxy örgütlerin kullanıl-

ması esasına dayanmaktadır. Bu örgütler, bir ülkede birbirinden bağımsız veya 

belli noktalarda haberdar olabilen paralel devlet yapılanmaları, derin sivil toplum 

kuruluşları ve terör örgütleri biçiminde hedef ülkeye çok boyutlu ve farklı derin-

liklerde yayılmakta, adeta o ülkeyi on yıllarca parça parça işgal etmektedir. 11 

Eylül sonrası, aslında kendini ele veren bu emperyalist strateji, özellikle Libya’da 

çıkan iç savaşta, iç savaşın bahane edilmesi aracılığıyla yapılan NATO müdaha-

lesinde ve sonrasında Libya’nın bölünmesi sürecinde somut anlamda gözlem-

lenmiştir. Proxy örgütlerin Arap Baharı sürecinde, Libya dışında Irak ve Suriye’de 

---

84

w w w . k a r t e p e z i r v e s i . c o m

kullanılan bir yöntem olduğu anlaşılmıştır. Şimdilerde yapılan çalışmalar, bu tür 

üçlü sarmal hareketin, on yıllar boyunca dünyanın çok fazla ülkesinde sürdürül-

düğünü ve o ülkelerin yurttaşlarının bu kirli savaşa ya bilmeden ya da dünyevi 

çıkarları uğruna taşeron oldukları anlaşılmaktadır.

İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra, Siyonist güç odaklarıyla uyum içinde bulu-

nan ABD’nin, ilgili ülkeyi kendi sistemine uyumlu hale getirme stratejisi çerçeve-

sinde kullandığı proxy örgütlerden biri de, Türkiye’de yoğun faaliyette bulunmuş 

olan Fetullahçı Terör Örgütü olmuştur. Uzun yıllar devlet mekanizmasına sızan, 

çeşitli kumpaslar ile devlet yönetimini dönüştürmeye çalışan ve paralel devlet 

yapılanması ile uyum içinde bulunan, aynı zamanda derin sivil toplum kuruluşla-

rıyla da ilişkileri sıcak olan bu örgüt, en alçak girişimini 15 Temmuz 2016 gecesi 

gerçekleştirmiş ve tam 248 vatandaş şehit, 2000 vatandaş gazi olmuştur. Türki-

ye’nin Siyonist ve Amerikan politikalarına uyumlu hale getirilmesi çerçevesinde 

planlanan bu darbe girişimi, Türk milletinin milli iradesine sahip çıkmasıyla ön-

lenmiştir. Sayılan bu nedenlerden dolayı “vatan savunması” niteliği taşıyan Türk 

milletinin 15 Temmuz 2016’daki direnişi, askeri darbelerin önlenmesi, demokra-

sinin kurumsallaşması ve toplumun demokrasi bilincinin yükselmesi açısından 

elbette önemlidir. Ancak bedeli canla-kanla ödenen böyle bir kahramanlık ara-

cılığıyla Türkler; Siyonistlerin, Amerikanların ve Batılı emperyalistlerin çok odaklı 

küresel emperyalizmini, henüz yere seremeseler de, sarsmışlar ve fena halde 

örselemişlerdir. Dahası o gecenin kahramanları, tüm dünyaya, ama özellikle de 

emperyalist-dışı dünyaya, yüz yıl önce olduğu gibi, “Batı medeniyeti” denilen 

şeyin, bugün de, “tek dişi kalmış canavar” olduğunu ve bu canavarla baş edile-

bileceğini ifşa etmişlerdir.

---

85

w w w . k a r t e p e z i r v e s i . c o m

KAYNAKÇA

BAĞÇE, E. (Mart 2003), ‘‘Emperyalizm Kuramları ve Amerikan Kamu Diplomasisi’’, İstanbul    

Üniversitesi SBF Dergisi,  No 28,  63-79.

BAŞARAN, D. (2016), ‘’12 Mart Askeri Muhtırası ve Türk Demokrasisi’’, 1.Uluslararası De 

 

mokrasi Sempozyumu,  Giresun Üniversitesi İİBF Demokrasi Sempozyumu E-Kitabı, http://   

iibf.giresun.edu.tr/fileadmin/user_upload/Demokrasi/Demokrasi9/mergedı_pdf,  90-110.

BAYRAM, M. (2015), ‘‘Soğuk Savaş Döneminde Türkiye Amerikan İlişkilerinin Sürekliliğinde    

Askeri Darbelerin Rolü’’, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 2, Sayı    

1, 31-43. Kırşehir.

BUKHARİN, N. (2009), Emperyalizm ve Dünya Ekonomisi, (Çev.), Akalın, U. S., Kalkedon  

 

Yayınları, İstanbul.

CHOMSKY, N. (2010), Sömürgecilikten Küreselleşmeye, (Çev.), Sakınç, E., Ütopya Yayınevi,    

Ankara.

ÇİFTÇİ, K. (2010), Tarih, Kimlik ve Eleştirel Kuram Bağlamında Türk Dış Politikası, Siyasal  

 

Kitabevi, Ankara.

DUGİN, A. (2017), İnsanlığın Ön Cephesi Avrasya, (Çev.) Erdem Ergen, Ankara: Kaynak Ya 

 

yınları.

FOSTER, j. B. (2008), Emperyalizmin Yeniden Keşfi, (Çev.) Çidamlı, Ç., Divan Yayıncılık, İs 

 

tanbul.

GULTANG, J. (Bahar 2004), ‘‘Emperyalizmin Yapısal Teorisi’’, Uluslararası İlişkiler Dergisi,  

 

(Çev.), Demirtaş Coşkun, B., Cilt 1, Sayı 2, 25-46.

HALE, W. ve ÖZBUDUN, E. (2010), Islamism, Democracy and Liberalism in Turkey: The  

 

Case of the AKP, Routledge, Londra.

İŞYAR, Ö. G. (2013), Karşılaştırmalı Dış Politikalar, Dora Yayınevi, Bursa.

KARAGÖZ YERDELEN, B. (2016), Türk ve Amerikan Anayasaları’nın Kurucu Ruhu, Divan  

 

Kitap, Ankara. 

KAYALI, K. (1994), Ordu ve Siyaset, İletişim Yayınları, İstanbul. 

KURT, K. (2016), ‘’27 Mayıs Darbesi ve Cumhuriyet Dönemi Darbelerine Olası Etkisi’’,  

 

1.Uluslararası Demokrasi Sempozyumu,  Giresun Üniversitesi İİBF Demokrasi  

 

 

Sempozyumu E-Kitabı, http://iibf.giresun.edu.tr/fileadmin/user_upload/Demokrasi/Demok 

 

rasi9/mergedı_pdf,  51-72.

LENİN, V. İ. (2013), Emperyalizm: Kapitalizmin En Yüksek Aşaması, (Çev.) Cemal S., Sol  

 

Yayınları, Ankara.

LUXEMBURG, R. (2004), Sermaye Birikimi, (Çev.), Ertan, T., Belge Yayınları, İstanbul 2004.

MAGDOFF, H. (1997), Emperyalizm Çağı, (Çev.), Şafak, D., Sosyalist Yayınları, İstanbul.

SHEPHERD, W. E. (1987), “Islam and Ideology: Toward Atypology”, International Journal of    

Middle East Studies, C. 3, S. 19, 327-393.

WALBERG, E. (2014), Post Modern Emperyalizm, (Çev) Soysal, N., Say Yayınları, Ankara. 

WALLERSTEIN, I. (2009), Liberalizmden Sonra, (Çev.) Öz, E., Metis Yayınları, İstanbul.

---