|
1 QİYMƏTLƏNDİRM
326
sabda toplanılması tə lə b olunan mə bləğə hasil olunmalıdır, yə ni 12600 ş .v. x
0,0870222 = 1096,5 sə rti vahid.
n
4. Pul vahidinin cari də yə ri (V ) gə lə cə kdə birdə fə yə daxil olması
proqnozlaş dırılan ödə niş in mə bləğ i və diskont də rə cə si mə lum olduqda,
hə min daxilolmanın cari də yə rini hesablamaq üçün istifadə olunan ə msaldır.
Pul vahidinin cari də yə ri ə msalı pul vahidinin gə lə cə k də yə ri ə msalının
tə rsidir, yə ni:
n 1 1
V = ------ = ------
n n
(1+ i) S
Mə sə lə n, investisiya qoyuluş undan ildə 10% gə lir ə ldə
edib, daş ınmaz ə mlakı 2 ildə n sonra 10000 şə rti vahidə
satmaq niyyə tində olan investor hazırda bu ə mlaka görə
neçə şə rti vahid ödə mə lidir? Xüsusi cə dvə ldə n görürük ki,
bu mə bləğ 8264,46 (2 il, 10%) şə rti vahid (0,826446 x 0,10)
olmalıdır.
5. Annuitetin cari də yə ri ( a n ) daş ınmaz ə mlakın mülkiyyə tçisi onu
icarə yə verib, “n” dövr ə rzində müə yyə n mə bləğ də icarə haqqı almaq
niyyə tində olduğ u hallarda hesablanır.
Gə lə cə k pul gə lirlə ri axınının cari də yə rini ayrı-ayrı ödə niş lə rin cari
də yə rinin cə mi kimi hesablamaq mümkün olsa da, bu iş i an annuitet
ə
msalından (yaxud nnvud əmsalından) istifadə etməklə asanlaşdırmaq
mümkündür.
Mə sə lə n, 5 il ə rzində , hə r ilin sonunda annuitet şə klində daxil olan 750
şə
rti vahidin müddət başa çatdıqdan sonra toplanacaq məbləğini
qiymə tlə ndirmə k lazımdır. Diskont də rə cə si 10 faizdir. Bunun üçün hə r bir il
üzrə bu mə bləğ in cari də yə rini hesablamaq və alınmış nə ticə lə ri toplamaq
lazımdır. Hesablama aş ağ ıdakı kimi aparılmalıdır:
1-ci il - 681,8 ş .v. (750 ş .v. x 0,909091);
2-ci il – 619,8 ş .v. (750 ş .v. x 0,826446);
3-cü il – 563,5 ş .v. (750 ş .v. x 0,751315);
4-cü il – 512,3 ş .v. (750 ş .v. x 0,683013);
5-ci il - 465,7 ş .v. (750 ş .v. x 0,620921) .
Yekun - 2843,1 şə rti vahid.
Annuitetin cari də yə ri ə msalından istifadə olunduqda isə , bu göstə rici
müvafiq cə dvə lin 5-ci sütunundakı ə msalın annuitetin mə bləğ inə hasil
olunması ilə asnlıqla hesablana bilə r yə ni, 750 ş .v. x 3,79079 (10%, 5 il) =
327
2843,1 şə rti vahid. Baş qa sözlə , 5 il ə rzində annuitet şə klində aılnaraq
toplanılan 3750 şə rti vahidə (750 ş .v. x 5 il) görə cari vaxtda 2843,1 şə rti
vahidin sə rf olunması iqtisadi baxımdan düzgün addımdır.
Göstə rilə n ə msal pul vahidinin n sayda dövrlə r ə rzində ki ə msallarının
cə mi kimi, aş ağ ıdakı düsturla hesablanır:
1
1 - -------------
n
n 1 ( 1 + i)
a n = ∑ ----------- = -------------------
t=1 t i
( 1 + i )
6. Pul vahidinin amortizasiyası üçün haqq () annuitetin cari də yə ri
göstə ricisinin tə rsidir və kredit üzrə ödə nilə n faizi, habelə onun ə sas
mə bləğ inin qaytarılan hissə sini birləş dirə n, vaxtaş ırı yerinə yetirilə n
ödə niş lə rin mə bləğ ini ə ks etdirir. Amortizasiya - müə yyə n müddə tdə kreditin
geri qaytarılması (ləğ vi) prosesidir.
Bu ə msaldan kredit bə rabə r mə bləğ lə rlə geri qaytarılarkə n, hə r bir
ödə niş in mə bləğ ini hesablamaq üçün geniş istifadə olunur. Ödə niş lə rin
mə bləğ i kredit üzrə faizin də rə cə sində n və kreditləş dirmə nin müddə tində n
asılıdır. Kredit üzrə faiz yüksə k, kreditin müddə ti qısa olduqca ödə niş in
mə bləğ i artır, ə ks halda isə , azalır. Ödə niş lə rin ümumi mə bləğ i kreditin
müqavilə də razılaş dırılmış müddə t ə rzində qaytarılmasını tə min etmə lidir. Bu
kə miyyə tin hesablanması üçün aş ağ ıdakı düsturdan istifadə olunur:
1 i i
--------- = --------- = ---------------------
an n 1
1 - V 1 – -----------
n
( 1 + i )
Misal. 12 il müddə tinə , ildə 6% ödə nilmə klə kreditə götürülmüş 6800
şə
rti vahidin vaxtında, tam məbləğdə kreditora qaytarılması üçün il ərzində
yerinə yetirilmə li olan ödə niş lə rin mə bləğ ini hesablamaq tə lə b olunur. Bunun
üçün alınmış kreditin mə bləğ i cə dvə ldə n götürülə n müvafiq ə msala
(0,1192770) hasil olunur və nə ticə də , borclunun hə r il 811,1 şə rti vahid
ödə mə li olduğ u müə yyə nləş dirilir. Bu kə miyyə tə kreditlə r üzrə hə r ilin
sonunda ödə nilə n faizlə r və kreditin ə sas mə bləğ inin bir hissə si daxildir. Özü
də , müddə t keçdikcə , ödə nilə n faizlə r və kreditin ə sas mə bləğ inin geri
qaytarılan hissə si arasında nisbə t də yiş ir. Bunu aş ağ ıdakı cə dvə ldə n görmə k
Dostları ilə paylaş: |
|
|