1 vaqif aslan
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Akif Hacıyev in
- Qəmbər Namazovun
- Tahir Hacıyev
- Yusif müəllim
100 Riyaziyyat və Mexanıka İnstitutunun direktoru, fizika-riyaziyyat elmləri doktoro, professor Misir Mərdanovun fikirləri də maraqlıdır: “Mən Məcid müəllimi həm tələbə olarkən, həm aspirantura dövründən, həm də Universitetdə müəllim işləyərkən çox yaxından tanımışam. O çox güclü bir şəxsiyyət idi. Məcid müəllim, mənim bildiyimə görə, dünya riyaziyyat elminin mərkəzi sayılan Steklov adına Riyaziyyat İnstitutunda akademik İbrahim İbrahimovdan sonra doktorluq müdafiəsi edən ikinci şəxsdir. ... Doktorluq dissertasiyasını müdafiə edəndə artıq onu bütün dünya tanıyırdı. Onun əsərləri o zamanki SSRİ-nin ən tanınmış jurnallarında çap olunmuşdu. Müxtəlif elm mərkəzlərindən ona dəvətnamələr olubdur. İlk növbədə onu Rusiyanın Sibir elm mərkəzi olan Novosibirsk filiana dəvət edilər. Əgər sən gəlib burada işləsən, qısa zamandan sonra SSRİ EA-nın akademiki, müxbir üzvü seçilə bilərsən. Ancaq o, böyük bir vətənpərvər olduğuna görə Bakıya gəlməyi daha üstün tutub. Biz onu son mənzilə Universitetin akt zalından yola salırdıq. 1993-cü il fevral ayının 11-i idi. O zaman Naxçıvan Ali Məclisinə rəhbərlik edən ulu öndərimiz Heydər Əliyevin baş sağlığı məktubunu orada Əli Nağıyev oxudu. ... Qoy bizim millətimizin hər bir üzvü , o cümlədən ali məktəb tələbləri, elmi tədqiqatçılar bilsinlər ki, Azərbaycan xalqının Məcid Rəsulov kimi böyük bir oğlu olubdur.” *** * Məcid Rəsulov şəxsiyyətinə maraq həyatı boyunca onu izləmişdir. Ona elm aləminə gəldiyi gündən hörmətlə yansaşmışlar. Çünki onun elmə gətirdiyi yeniliklərin əhəmiyyətini başa düşən insanlar Məcid Rəsulova qarşı laqeydlik göstərə bilməzdilər. AMEA-nın vitse-prezidenti, AMEA Fizika-riyaziyyat və TexnikaElmləri Bölməsinin akademik-katibi, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, akademik Akif Hacıyevin 1960-cı ildə məşhur riyaziyyatçı Aif Babayevlə birlikdə Məcid müəllimi qarşılamaq üçün şəxsi maşınında Bakı aeroportuna getməsi təsadüfi bir hadisə deyildi, tarixi bir hadisə idi. Onun “zəif tələbə müəllimin qədrini bilmir” qənaəti də gəlişigözəl bir söz olmayıb, atalar sözü səviyyəsində deyilən bir ifadədir. Elə sözlərindən misal gətirdiyim Akif müəllimin müavini, akademik Maqsud Əliyevin qürur hissi ilə “Məcid müəllimin Moskvada kosmik Tədqiqatlar Mərkəzində mühazirələr oxuması tarixi hadisə idi” deməsi də tarixi bir qənaətin nəticəsidir. Mərhum professor Qəmbər Namazovun (1932-2013) “Mən onu Petrovskinin “Differensial tənliklər” kafedrasında tanımışam. Mən onda yataqxanada qalırdım. Mən öz otağımı ona verdim ki, Moskvaya gələndə orada qaəlsın. Mən onun doktorluq müdafiəsində iştirak etmişəm. O, dünyanın böyük Elmi Şurasında müdafiə etdi. Onu banket adlandırmaq olardısa, onun banketi mənim otağımda keçdi.” deməsində də heç bir təsadüf yoxdur. Fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor Tahir Hacıyev isə bu böyük şəxsiyyətə münasibətini hər yerdə dərin hörmət və ehtiram hissi ilə ifadə edir: - Müasir Azərbaycanda riyaziyyat ən inkişaf etmiş elm sahələrindən biridir. Məcid Rəsulovun bu işdə xüsusi yerini qed etmək istəyirəm. O, differensial tənliklər sahəsində ən görkəmli alimlərdən biridir. Tənliklərin spektral nəzəriyyəsində çox məşhur bir kitab var. Bunu məşhur alim Naymark yazmışdır. O orada qeyd edir ki, daha ümumi 101 məsələlərə baxmaq üçün Məcid müəllimin kitabına istinad etək lazımdır. ... Mən özüm Ukraynada təhsil almışam. ... Mənim orada ilk tanış olduğum adam elmi rəbərim Lopatinski oldu. Lakin sonradan dünyasını dəyişdiyi üçün onun tələbəsi İqor Vladimiroviç Skripnik elmi rəbərliyimi öz üzərinə götürdü. Onun da Lopatinski kimi Məcid müəllim haqqında çox gözəl təəssüratları var idi. Mən də müdafəmdən sonra Bakıya qayıtdım. Mexanika və Riyaziyyat İnstitutunda işləməyə başladım, indi də orada işləyirəm. Mənə onda məsləhət gördülər ki, öz sahəmlə bağlı mühazirələr oxuyum. Mən Məcid müəllimin yanına getdim. O məni xoş qəbul etdi. Onun təklifi ilə mən orada ixtisas kursları aparmağa başladım. Onun xatirəsi həmişə bizim qəlbimizdə yaşayacaqdır. Yenidən Yusif müəllimə üz tuturam. Məcid müəllimin dəst-xətti ilə bizi daha yaxından tanış etməsini arzu edirəm. Yusif müəllim təkinlə və aramla danışmağa başlayır: “ Məcid müəllimin birbaşa özünün yaratdığı elmi isiqamətlər olub, və o bu istiqamətlər üzrə məktəb yaradıb. Özünün namizədlik işində yenilik edibdir. Klassik bir riyaziyyatçısı olub-Koşi. Onun çıxıqlar üsulu deyilən bir üsulu olub. O onu tam yeni mənada, heç bir əlaqəsi olmayan şəkildə inkişaf elətdirərək “Rəsulovun çıxıqlar üsulu” adalanan elmi üsul yaradıb. Tamarkin adında bir rus riyaziyyatçısı olub, lakin xaricdə yaşayıbdır. Onun və Birkhof adlanan alimin “Differensial tənliklərin məxsusi həlləri üzrə ayrılış düsturları” olubdur. Bu istiqamətdə də namizədlik işində Məcid müəllim bir çox yeniliklər edibdir. O bu dissertasiyada çoxqat ayrılış düsturu verib. Onu 1950- ci ildə SSRİ-nin ən nüfuzlu jurnalı sayılan “Riyaziyyat toplusu”na (“Matematiçeskiy sbornik”) göndərib. Buna baxmayaraq məqalə 1952- cildə çap edilib.!951-ci ildə SSRİ EA-nın prezidenti akademik Keldışın bu aradakı periodda “Çoxqat tamlıq” adlı məqaləsi çap olunub. Əslində o gecikmə olmasaydı, “Çoxqat tamlıq” məsələsi elə birbaşa Məcid müəllimin adı ilə bağlı olacaqdı. Məcid müəllim bunu differensial tənliklər üçün, Keldış isə daha ümumi abstrakt operatorlar üçün edibdir. Məcid müəllim ayrılış düsturu alıb, Keldışda ancaq tamlıqdır. Tamarkin və Birkhofda birqat ayrılış olubdur, Məcid müəllim isə çoxqat ayrılışı tapıbdır. Bunu daha yüksək tərtib differensial tənliklərə keçirə bilib, ayrılış düsturundan istifadə eləməklə differensial tənliklərin iki yeni həll üsulunu veribdir: çıxıqlar və kontur inteqralı üsulu. Bu üsullar imkan verib ki, Furye, Laplas metodları ilə həlledilə bilməyən məsələlər də Məcid müəllimin üsulları ilə həll olunsunlar. Bu üsullar Məcid müəllimin sırf beyninin məhsulu idi. Dünya riyaziyyatında yeni bir qoldur. III kursda o mənə riyazi fizika tənlikləri dərsi deməyə başladı. Mən də bu istiqamətə aludə oldum. O da məni müəyyən qədər bəyəndi. Onun rəhbərliyi ilə müdafiə elədim. Mən Universiteti qurtaranda Məcid müəllim mənə dedi ki, sabah gəl, səni rektorun yanına aparacağam. Səni kafedrada Universitetdə saxlatdıracağam.Səhərisi gün gəldim. Məni rektorluğa apardı. Qəbul otağında məni qoyub içəri girdi. Sonra da hirsli-hirsli çıxıb qapını çırpdı. Sözünün üstünə söz qoyulanda sağı-solu gözləməyən adam idi. Mən də yataqxanaya qayıtdım. İki gündən sonra laborant tələbə yoldaşlarımla xəbər göndərdi ki, bir kafedraya dəysin.Orda laborant dedi ki, Faiq müəllim sənin əmrini verib, birbaşa müəllim kimi səni Universitetdə saxlayıb. İncə və sərt xasiyyətli adam idi. Bəzən haqsız əsəbiləşdiyi də olurdu. Ancaq haqsız olduğunu etiraf edib, hətta, özündən kiçik adamdan da üzr istəməkdən də çəkinmirdi.IV kursda Novosibirsk şəhərində Tələbə Elmi Konfransı Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|