Abdulla qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti

Geometrik shakllar, ularni o`lchash.

Narsalarni o`lchamlari bo`yicha taqqoslash: katta-kichik, kattaroq-kichikroq, tena, uzun-qisqa, keng-tor, baland-past, yo`g`on-engichka, ortiq-kam, og`ir-yengil (og`irroq, yengilroq, og`irligi teng), ko`p-kam (bir necha ortiq, kam, teng miqdorda).

Fazoviy tasavvurlar: narsalarning o`zaro joylashuvi; oldin-keyin, orasida-yonida, o`ngda-chapda, ustida-ostida, (baland-past), yaqin-uzoq, yaqinroq-uzoqroq, shu yerda-u yerda, birinchi-oxirgisi, ketma-ket.

Vaqtni tasavvur etish: erta, kunduz, kechqurun, tun, bugun, ertaga, kecha, o`tgan kun, ilgari (qadimda) , yaqinda va hokazo.

Doira va uchburchak, to`rtburchak, kadrat, nuqta, chiziq, to`g`ri chiziq.

Matematikani o`rganishda o`quvchilar quyidagilarni bilishlari kerak:

• 
  10 ichida sonlar qatorini tuzish ususiyatlari;
  
• 
  Atamalar: qo`shish, ayirish, kam, ortiqni;
  
• 
  Ishora (belgi) va belgilashlar: +,-, <,>,=.;
  
• 
  Bir xonali sonlarni 10 ichida qo`shish va ayirish jadvalini.
  

Ko`nikmaga ega bo`lishi kerak.

• 
  1 dan 10 gacha bo`lgan sonlarni o`qish va yozish; (sondan oldin va keyin keluvchi sonni aytishni, sanoqda tushurib qoldiralgan sonlarni topishni va shu kabilar);
  
• 
  Natural sonlarni “=”, “<”, “>” belgilardan foydalanib taqqoslash;
  
• 
  <<…ta ortiq>>, <<…kam>> munosabatlarni matematik atamalar bilan to`gri bog`lay olish;
  
• 
  Qo`shishning asosiy xossasini bilish va undan hisoblashlarda foydalanish;
  
• 
  Qo`shish va ayirishga doir soda arifmetik masalalarni yechish;
  
• 
  Aytilgan sondagi narsalarni (10 ichida) ajrata bilish, buyumlarni bittalab sanash, sonlarni taqqoslash;
  
• 
  Qancha? Savoliga javob berish;
  
• 
  Arifmetik amallar ishoralarini farqlash.
  

Geometrik shakllar bo`yicha o`quvchilar quyidagilarni bilishi kerak:

Atamalar: doira, uchburchak, kvadrat, to`rtburchak, to`g`ri chiziq, nuqta, uzunlik o`lchovi birligi (santemetr).

Ko`nikmaga ega bo`lish kerak:

• 
  Kesmani chizg`ich yordamida chizish;
  
• 
  Ixtiyoriy nuqtalarni chizg`ch yordamida birlashtirish;
  
• 
  Atrofdagi eng soda geometrik shakllar narsalaga qarab chizish;
  
• 
  doira, uchburchak, kvadrat, to`rtburchaklarni topa olish, bu shakllarni bir-biridan farqlash;
  
• 
  Atrof borliqda yo`nalish ola bilish;
  
• 
  Shaklning biror elementi (cho`plar)ni olib qo`yish bilan geometrik shaklning ko`rinishini o`gartirish.