244
Zəkat Kitabı
567. Əbu Səid rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Beş övqiyədən
43
az
(gümüşdən) zəkat vermək gərək deyil. Beş dəvədən az sayda olan sürüdən
zəkat vermək gərək deyil. Beş vəsqdən
44
az məhsuldan zəkat vermək gərək
deyil.” (Buxari 1405, Muslim 2310, 979/1)
Müsəlmanın Quluna Və Atına Görə Zəkat Yoxdur
568. Əbu Hureyra rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Müsəlman bəndə
öz atının və köləsinin zəkatını verməyə mükəlləf deyildir.” (Buxari 1463,
Muslim 2320, 982/8)
Zəkatı Tez Vermək Və Heç Verməmək
43
Bir övqiyə 40 dirhəmə bərabərdir. Demək, 5 övqiyə 200 dirhəmə bərabərdir. O dövrün 1 dirhəmi 0,7
misqala, 200 dirhəmi 140 misqala – bu da 595 qram gümüşə bərabərdir. Qızıla gəlincə, onun miqdarı iyirmi
dinar və bundan artıq olduqda onun qırxda bir hissəsi və ya 2,5 % zəkat verilməlidir. O dövrün 1 dinarı 4,25
misqala, 20 dinarı 85 qram gızıla bərabərdir. “Şərh Zadul Müstəğna” 6/103-104.
44
Bir vəsq 60 saaya, bir saa isə 2,40 kiloqrama buğdaya bərabərdir. “Şərh Zadul Müstəğna” 6/104, Demək, 5
vəsq 300 saaya, bu da 720 kiloqrama buğdaya bərabərdir.
245
569. Əbu Hureyra demişdir: “Peyğəmbər zəkat verməyi əmr etmişdi.
Sonra ona İbn Cəmilin, Xalid İbn Vəlidin və Abbas İbn AbdulMuttəlibin
zəkat verməkdən boyun qaçırdıqlarını söylədilər. Onda Peyğəmbər
buyurdu: “Niyə ibn Cəmil zəkat verməkdən boyun qaçırır?! Axı, Allah və Onun
Rəsulu
45
onu zəngin etmişlər. Xalidə gəlincə, siz ona qarşı haqsızlıq edirsiniz. O,
öz zirehlərini, minik heyvanlarını və başqa yaraq-əsləhəsini Allah yolunda
vəqf etmişdir
46
. O ki qaldı Abbas İbn AbdulMuttəlibə, o, Rəsulullahın
əmisidir və o, öz zəkatını, üstəlik bir o qədərini də verməlidir.” (Buxari 1468,
Muslim 2324, 983/11)
Müsəlmanların Xurma Və Arpadan Fitrə Zəkat
Vermələrinin Vacib Olması
570. İbn Ömər rəvayət edir ki, Peyğəmbər fitrə zəkatını müsəlmanlardan
kişi və qadın, kölə və azad olmaqla hər birinə xurmadan bir saa
47
, arpadan bir
saa olmaqla fərz etdi”. (Buxari 1504, Muslim 2325, 984/12)
571. İbn Ömər rəvayət edir ki, Peyğəmbər fitrə zəkatını xurmadan bir saa,
arpadan bir saa olaraq verilməsini əmr etdi. Abdullah: “İnsanlar iki muddu
(yarım saa) həmən çəkini etdilər”. (Buxari 1507, Muslim 2328, 984/15)
45
Burada Peyğəmbərin Allahla yanaşı özünü də xatırlatması ona görə idi ki, o, İbn Cəmilin İslam dininə daxil
olmasına səbəbkar olmuş və elə bu səbəbdən də ibn Cəmil Allahın izni ilə varlanmışdır.
46
Vəqf – mal və mülkü Allah yolunda dini məqsədlər üçün ayırıb təxsis etmək deməkdir.
47
Saa – ölçü vahididir və dörd mudda bərabərdir. Bir mudd isə insanın iki ovucuna bərabərdir ki, bu da
yeddi yüz qrama bərabərdir. “Səmərul Müstətab” 1/28.
246
572. Əbu Səid əl-Xudri rəvayət edir ki, biz fitrə zəkatını hər cür təamlardan
(yeyəcək şeylərdən) bir saa olaraq çıxarardıq. Yaxud arpadan bir saa,
xurmadan bir saa, dənli bitkilərdən bir saa, quru üzümdən (kişmiş) bir saa
olaraq çxardardıq”. (Buxari 1506, Muslim 2330, 985/17)
573. Əbu Səid əl-Xudri rəvayət edir ki, Peyğəmbər vaxtında bizlər fitrə
zəkatını hər cür təamlardn (yeyəcək şeylərdən) bir saa verərdik. Xurmdan bir
saa, arpdan bir saa, quru üzümdən (kişmiş) bir saa”. Muaviyə (əmir
seçildikdən) sonra: “Buğdadan bir mudd, iki mudda bərabər olaraq verərdik”.
(Buxari 1508, Muslim 2331, 985/18)
Zəkatı Verməyənin Günahı
574. Əbu Hureyrə rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “At üç şey
üçündür: Kişi var ki, onun üçün savabdır, Kişi var ki, onun üçün örtüdür
(sipərdir fəqirlik və ehtiyacına), bəzisi üçün günahdır. Atı savab olan kimsəyə
gəldikdə kişi onu Allah yolunda (cihada) bağlayıb və atını bol geniş bir sahədə
və ya baxçada otlamaq üçün buraxmışdır. Atın otluqlarda və bağça-bağda
yediyi ota və atın nəcisi və sidiyi sayınca, kişiyə savab yazılar.” At ipini
qoparıb bir və ya iki dövrə vurarsa, getdiyi iz və nəcisi qədər sahibinə savab
yazılar. Sahibi onu çay kənarına gətirər və ona su içirmək niyyəti olmadan at
özü o çaydan su içərsə, içdiyi hər qurtum su miqdarında sahibinə savab
gətirər. Amma kişiyə günah gətirən ata gəlincə: “O kişi ki, onu riyakarlıq, fəxr
və İslam əhlinə düşmənçilik üçün bağlayar, bu ona günah gətirər”. (Kişiyə
sipər olan ata gəlincə: “O kişi ki, atını Allah yolunda bağlayar və onun belində
və boynunda olduqda Allahın haqqını unutmaz, bu at ona sipər olar”).
Peyğəmbərdən eşşək (sahibləri) barədə soruşuldu. O: “Mənə bu haqda yalnız