Avtomobil transporti muxandisligi

Yeyilish
Abraziv
Shakl
o‘zgartirish
natijasida
Mo‘rt
yemirilish
jarayoni
Charchash
 natijasida
Adgezion
Atomlar
tanlab o‘tishi
sharoitida
Oksidla-
nish
natijasida
Fretting
korroziya
jarayonida
K
a
v
it
a
ts
io
n
E
ro
zi
o
n
Mexanik
Molekular-
mexanik
Korrozion-
mеха
nik

---

18
Transport vositasining ayrim detallari bunday buzilishga moyil (silindrlarning ho‘l
gilzalari, suv nasosining parragi).
Erozion buzilish
– jismga nisbatan harakatlanayotgan suyuqlik yoki gaz ta’sirida
detal sirtidan metall bo‘lakchalarining ajralib chiqishida namoyon bo‘ladi. (Masalan,
dvigatel klapani, karburator jiklyori va boshqalar).
3.4 
Т
ransport vositasi detallari yeyilishining xarakterli qonuniyatlari
Transport vositalarini ishlatish vaqtida buzilish (yoki xavfli darajasi) jadaligi
o`zgaradi. Xavflik darajasi – bu (0) dan to (t) vaqt oralig`i ichida buyumning
to`satdan buzilishidir. Transport vositalari ishga tushirilganda ularning ba’zilari
ishlab chiqarish kamchiliklari yoki zaif detallar mavjudligi tufayli nosozliklar paydo
bo`lishi natijada buzilib qolishi mumkin. Bu shuni anglatadiki, buzilish jadalligi
foydalanishning dastlabki davrida yuqori bo`ladi. Zaif detallar soni kamayishi bilan,
buzilish jadalligi pasayadi va u doimiy bo`ladi. Buzilish jadalligi eyilishlar tufayli
yana ortadi. 3.3 rasmda ko`rsatilgandek buyumning xizmat muddati davomida
buzilish jadalligi (xavf jadalligi) funksiyasi uchta alohida davrga bo`linishi mumkin:
1- foydalanishnig dastlabki davri (buzilish jadalligini pasayish davri) -
moslashuv davri;
2 - - foydali ishlatilish muddati (buzilish jadalligi keskin kamaygan davri) -
normal ekspluatasiya davri;
3.- yeyilish natijasida vujudga keladigan buzilishlar davri (buzilish
jadalligining oshishi) - eskirish davri.
Transport vositasi detallarining yuza qatlamlaridagi yeyilishning o‘sish jarayoni
ma’lum qonuniyat bo‘yicha o‘zgaradi (3.4-rasm). Yeyilish miqdori (I) har doim
transport vositasi yuradigan yo‘l bo‘yicha oshib boradi, to detalning chegaraviy
yeyilish holatigacha, yeyilish sur’ati (V
I
) esa ishlash davrlari bo‘yicha har xil
o‘zgaradi.
V
I
=
const
I
II
III
L, ming km
I
V
И
I
V
I