Avtomobil transporti muxandisligi

Molekular-mexanik yeyilish –
adgezion
yeyilish ishqalanayotgan sirt
materiallarining molekular ilashuvi natijasida paydo bo‘ladi. Asosan,
mexanizmlarning moslashuv (chiniqtiruv) davrida kuzatiladi. Bunday yeyilish
mexanizmlarni tirnalishga, harakatlantirmay qo‘yishga va buzilishga olib keladi.

---

17
Buyumlarning
atomlar tanlab o‘tishi sharoitidagi yeyilishi
– spirtglitserinli
aralashma bilan moylanib ishlaydigan po‘lat va bronza juftida kuzatilgan. Bu
sharoitda detal yuzalarida qalinligi 1–2 mkm bo‘lgan mis parda hosil bo‘lgan. Bu
parda ishqalanish kuchini tahminan 10 marta kamaytirgan va juftning yeyilishini
sekinlashtirgan.
3.2-Rasm.
Yeyilish turlari tasnifi
Xuddi shunday hodisa po‘lat bilan po‘lat juft bo‘lib ishlaydigan mashinalarda,
masalan, ro‘zg‘or sovutgichining kompressoridagi freon aralashma bilan
moylanadigan qismlarda ham kuzatilgan.
Korozion-mexanik yeyilish.
Bunday yeyilish mexanik yeyilish va atrof-muhitning
tajovuzkorona (agressiv) ta’siri ostida paydo bo‘lib, ishqalanish sirtlarida beqaror
oksid
pardalari hosil bo‘ladi va mexanik ishqalanish natijasida sidiriladi. Bu jarayon
takrorlanaveradi. Bunday yeyilish zanglash elementlari (oltingugurt, organik
kislotalar) ta’sirida silindr-porshen guruhlarida, gidrokuchaytirgichlarda, gidravlik
yuritmali tormoz tizimi detallarida kuzatiladi.
Kichik tebranishlar va atrof-muhitning tajovuzkorona ta’siri ostida sodir
bo‘ladigan yeyilishlar
fretting-korroziya yeyilishlari
deb ataladi (masalan, tirsakli val
bo‘yinchalarining vkladishlari va u yotgan asos orasida).
Kavitatsion buzilish.
Kavitatsion buzilish suyuqlik oqimida paydo bo‘ladigan
havo pufaklari yorilishi natijasidagi juda ko‘p gidravlik zarbalar ta’sirida ro‘y beradi.