Azəәrbaycan Respublikası Dövləәt Neft Fondu
Konsolidasiya edilmiş maliyyəә hesabatları üzrəә qeydləәr
19
nəәzarəәtin mövcud olub-olmamadığını görməәk olar, lakin ümumi baxıldıqda, tam nəәticəә əәldəә etməәk asan
olmur. Nəәzarəәtin mövcudluğuna dair daha çox arqumentləәrin olduğu hallarda, strukturlaşdırılmış müəәssisəә
konsolidasiya edilir. Fondun strukturlaşdırılmış müəәssisəәsi haqqında əәlavəә məәlumat üçün 26-cı Qeydəә baxın.
5. Yeni vəә ya Yenidəәn İşləәnmiş Standartların vəә Onlara Dair Şəәrhləәrin Təәtbiqi
Aşağıdakı yenidəәn işləәnmiş standartlar vəә onlara dair şəәrhləәr 1 yanvar 2016-cı il tarixindəәn Fondun fəәaliyyəәti
üçün məәcburi xarakter daşımışdır:
“Birgəә fəәaliyyəәtdəә iştirak paylarının əәldəә edilməәsi üzrəә əәməәliyyatların uçotu” – MHBS 11-əә
Dəәyişiklikləәr (6 may 2014-cü il tarixindəә dəәrc edilmişdir vəә 1 yanvar 2016-cı il vəә ya bu tarixdəәn sonra
başlayan illik dövrləәr üçün qüvvəәyəә minir). Bu dəәyişiklik özündəә biznes xüsusiyyəәtləәrini əәks etdirəәn birgəә
fəәaliyyəәtdəә iştirak paylarının əәldəә edilməәsi üzrəә əәməәliyyatların uçotu iləә bağlı yeni təәlimat təәqdim edir.
Amortizasiyanın hesablanması üsulları iləә bağlı açıqlama - MUBS 16 vəә MUBS 38-əә dəәyişiklikləәr (12
may 2014-cü il tarixindəә dəәrc edilmişdir vəә 1 yanvar 2016-cı il vəә ya bu tarixdəәn sonra başlayan illik
dövrləәr üçün qüvvəәyəә minir). Bu dəәyişikliyəә əәsasəәn Beynəәlxalq Mühasibat Uçotu Standartları Şurası
(BMUSŞ) aktivləәrin amortizasiyasının hesablanması üçün gəәlirəә əәsaslanan üsulların istifadəәsinin uyğun
olmadığına aydınlıq gəәtirmişdir. Beləә ki, adəәtəәn aktivin istifadəәsini təәləәb edəәn fəәaliyyəәtdəәn yaranan gəәlir
sadəәcəә həәmin aktivləә bağlı iqtisadi səәməәrəәdəәn deyil, həәmçinin bir sıra digəәr amilləәrdəәn asılıdır.
2014-cü ildəә dəәrc edilmiş MHBS-ləәrin illik təәkmilləәşdirilməәsi (25 sentyabr 2014-cü il tarixindəә dəәrc
edilmişdir vəә 1 yanvar 2016-cı il vəә ya bu tarixdəәn sonra başlayan illik dövrləәr üçün qüvvəәyəә minir).
Bu təәkmilləәşdirməәləәr dörd standarta təәsir göstəәrir: MHBS 5-əә edilmiş dəәyişikliyin məәqsəәdi silinməә növündəәki
dəәyişikliyin (“satış üçün nəәzəәrdəә tutulan” kateqoriyasından “səәhmdarlara ötürülməәk üçün nəәzəәrdəә tutulan”
kateqoriyasına vəә ya əәksinəә təәsnifləәşdirilməәsi) satış vəә ya ötürülməә planında dəәyişikliyəә səәbəәb olmadığını vəә
bu şəәkildəә uçota alınmalı olmadığını aydınlaşdırmaqdır. MHBS 7-yəә edilmiş dəәyişiklik ötürülmüş maliyyəә
aktivinəә xidməәt göstəәrilməәsi üzrəә razılaşmanın şəәrtləәrinəә əәsasəәn aktivin müəәssisəә təәrəәfindəәn davamlı istifadəә
olunub-olunmamasını müəәyyəәn etməәkdəә rəәhbəәrliyəә köməәk edəәn əәlavəә göstəәrişləәrdəәn ibarəәtdir. Bu, MHBS 7-
nin məәlumatların açıqlanması təәləәbindəәn irəәli gəәlir. Dəәyişiklik, həәmçinin MHBS 7-dəә nəәzəәrdəә tutulan
əәvəәzləәşdirməә haqqında məәlumatların açıqlanması təәləәbinin (MUBS 34 iləә təәləәb olunan hallar istisna olmaqla)
aralıq dövrləәrəә təәtbiq edilməәdiyini izah edir. MUBS 19-a edilmiş dəәyişikliyəә əәsasəәn əәməәk fəәaliyyəәtinin başa
çatması iləә bağlı öhdəәlikləәr üzrəә diskont dəәrəәcəәləәri, yüksəәk keyfiyyəәtli korporativ istiqrazlar üçün inkişaf etmiş
bazarın mövcudluğu vəә ya əәsas kimi istifadəә olunmalı dövləәt istiqrazları iləә bağlı qəәrarlar öhdəәlikləәrin
yarandığı ölkəәnin valyutasında deyil, onların ifadəә olunduğu valyutaya əәsaslanmalıdır. MUBS 34-əә edilmiş
dəәyişikliyəә əәsasəәn aralıq maliyyəә hesabatlarında “aralıq maliyyəә hesabatlarının digəәr formalarında açıqlanan
məәlumatların” əәks olunduğu yerəә çarpaz istinadın edilməәsi təәləәb edilir.
“Məәlumatların açıqlanması” – MUBS 1-əә dəәyişiklikləәr (2014-cü ilin dekabr ayında dəәrc edilmişdir vəә 1
yanvar 2016-cı il vəә ya bu tarixdəәn sonra başlayan illik dövrləәr üçün qüvvəәyəә minir). Bu Standarta
edilmiş dəәyişiklikləәr əәhəәmiyyəәtlilik anlayışına aydınlıq gəәtirir vəә MHBS iləә açıqlanması təәləәb olunan
məәlumatların əәhəәmiyyəәtli olmadığı halda, müəәssisəәnin beləә açıqlama verməәk məәcburiyyəәtindəә olmadığını
izah edir. Bu dəәyişiklik beləә açıqlamaların MHBS üzrəә müəәyyəәn təәləәbləәr vəә ya minimal açıqlama təәləәbləәri iləә
nəәzəәrdəә tutulduğu halda da təәtbiq edilir. Bundan əәlavəә, Standarta maliyyəә hesabatlarında aralıq cəәm
məәbləәğləәrinin əәks etdirilməәsinəә dair yeni təәlimat daxil edilmişdir. Bu təәlimata əәsasəәn aralıq cəәm məәbləәğləәri
(a) MHBS-əә uyğun olaraq qiyməәtləәndirilmiş vəә tanınmış səәtir maddəәləәrindəәn ibarəәt olmalı; (b) aralıq cəәm
məәbləәğləәrinəә daxil olan maddəәləәri aydın vəә anlaşılan şəәkildəә ifadəә etməәli; (c) dövrləәr üzrəә ardıcıl göstəәrilməәli;
vəә (d) beləә məәbləәğləәrin təәqdimatına MHBS iləә təәləәb olunan aralıq cəәm vəә cəәm maddəәləәrinəә nisbəәtəәn daha
çox diqqəәt yetirilməәməәlidir. Hazırda Fond yeni standartın onun maliyyəә hesabatlarına təәsirini qiyməәtləәndirir.
“İnvestisiya şirkəәtləәri üçün konsolidasiya təәləәbi iləә bağlı istisnanın təәtbiqi” - MHBS 10, MHBS 12 vəә
MUBS 28-əә dəәyişiklikləәr (2014-cü ilin dekabr ayında dəәrc edilmişdir vəә 1 yanvar 2016-cı il vəә ya bu
tarixdəәn sonra başlayan illik dövrləәr üçün qüvvəәyəә minir). Bu dəәyişiklikləәrəә əәsasəәn investisiya şirkəәtləәri
investisiya müəәssisəәsi hesab ediləәn törəәməә müəәssisəәləәrini məәnfəәəәt vəә ya zəәrəәr vasitəәsiləә əәdaləәtli dəәyəәrdəә
tanımalıdır. Bundan əәlavəә, müəәssisəәnin son vəә ya həәr hansı aralıq baş müəәssisəәsi təәrəәfindəәn ictimaiyyəәt
üçün açıq olan konsolidasiya edilmiş maliyyəә hesabatlarının hazırlandığı halda konsolidasiya edilmiş maliyyəә
hesabatlarının hazırlanmasından azadolma təәləәbinəә dəәyişiklik edilmişdir. Bu dəәyişikliyəә əәsasəәn azadolma
təәləәbi həәmin son vəә ya həәr hansı aralıq baş müəәssisəәnin konsolidasiya edilmiş maliyyəә hesabatlarında
törəәməә müəәssisəәnin konsolidasiya edilməәsindəәn vəә ya MHBS 10-a uyğun olaraq məәnfəәəәt vəә ya zəәrəәr
vasitəәsiləә əәdaləәtli dəәyəәrdəә tanınmasından asılı olmayaraq təәtbiq edilir.