Azəәrbaycan Respublikası Dövləәt Neft Fondu
Konsolidasiya edilmiş maliyyəә hesabatları üzrəә qeydləәr
16
üzrəә əәvvəәlki artımları əәvəәzləәşdirəәn azalmalar sair məәcmu gəәlirləәrdəә göstəәrilir vəә əәvvəәlki illəәrdəә kapitalda
tanınmış “yenidəәn qiyməәtləәndirməә üzrəә artımı” azaldır; bütün digəәr azalma halları il üzrəә məәnfəәəәt vəә ya
zəәrəәrdəә əәks etdirilir. Aktivin silinməәsi vəә ya satılması zamanı yenidəәn qiyməәtləәndirməә üzrəә artım realizasiya
olunduqda, kapitalda göstəәriləәn binalar üzrəә yenidəәn qiyməәtləәndirməә ehtiyatı birbaşa olaraq bölüşdürülməәmiş
məәnfəәəәtəә köçürülür. ƏӘdaləәtli dəәyəәr haqqında bazar məәlumatı olmadıqda, əәdaləәtli dəәyəәr gəәlir yanaşması
əәsasında müəәyyəәn edilir.
Kiçik həәcmli təәmir vəә gündəәlik xidməәt xəәrcləәri çəәkildiyi dövrdəә xəәrcəә silinir. ƏӘmlak vəә avadanlıqların əәsas
hissəәləәrinin əәvəәz edilməәsi xəәrcləәri kapitallaşdırılır vəә əәvəәz edilmiş hissəәləәr balansdan silinir.
Rəәhbəәrlik həәr bir hesabat dövrünün sonunda əәmlak vəә avadanlıqlar üzrəә dəәyəәrsizləәşməә əәlaməәtləәrinin
mövcudluğunu qiyməәtləәndirir. ƏӘgəәr bu cür əәlaməәtləәr mövcud olarsa, rəәhbəәrlik bəәrpa ediləә biləәn dəәyəәri təәxmin
edir. Aktivin bəәrpa ediləә biləәn dəәyəәri onun satış üzrəә məәsrəәfləәri çıxılmaqla əәdaləәtli dəәyəәri vəә istifadəә
dəәyəәrindəәn daha yüksəәk olan dəәyəәridir. Aktivin balans dəәyəәri onun bəәrpa ediləә biləәn dəәyəәrinəә qəәdəәr azaldılır
vəә dəәyəәrsizləәşməә zəәrəәri il üzrəә məәnfəәəәt vəә ya zəәrəәrdəә kapitalda göstəәriləәn əәvvəәlki ilin yenidəәn
qiyməәtləәndirməә ehtiyatından artıq olan hissəәsi qəәdəәr tanınır. Aktivin istifadəә dəәyəәrini vəә ya satış üzrəә
məәsrəәfləәr çıxılmaqla əәdaləәtli dəәyəәrini müəәyyəәn etməәk üçün istifadəә edilmiş təәxminləәrdəә dəәyişiklik baş verdiyi
təәqdirdəә, əәvvəәlki illəәrdəә tanınmış dəәyəәrsizləәşməә zəәrəәri bəәrpa edilir.
Aktivləәrin silinməәsindəәn yaranan məәnfəәəәt vəә ya zəәrəәr gəәlirin məәbləәği iləә balans dəәyəәri arasındakı fəәrq kimi
müəәyyəәn edilir vəә il üzrəә məәnfəәəәt vəә ya zəәrəәrdəә (sair əәməәliyyat gəәliri vəә ya xəәrci) kimi tanınır.
Amortizasiya. Torpaq vəә başa çatdırılmamış tikililəәr üçün amortizasiya hesablanmır. ƏӘmlak vəә avadanlıqlar
üzrəә amortizasiya düz xəәtt metoduna, yəәni əәmlak vəә avadanlıqların təәxmini faydalı istifadəә müddəәti əәrzindəә
aktivləәrin ilkin dəәyəәrini onların qalıq dəәyəәrinəәdəәk azaltmaqla hesablanır:
İlləәr
Bina
50
Nəәqliyyat vasitəәləәri
7
Ofis avadanlığı
4
Mebel
5
Digəәr əәsas vəәsaitləәr
3
Aktiv faydalı istifadəә müddəәtinin sonunda nəәzəәrdəә tutulan vəәziyyəәtəә uyğun olduqda, onun satışı iləә bağlı
ehtimal olunan xəәrcləәr çıxıldıqdan sonra, Fond təәrəәfindəәn əәldəә oluna biləәcəәk qiyməәtləәndirilmiş məәbləәğ aktivin
qalıq dəәyəәridir. Aktivləәrin qalıq dəәyəәri vəә faydalı istifadəә müddəәti həәr hesabat dövrünün sonunda nəәzəәrdəәn
keçirilir vəә lazım olduqda dəәyişdirilir.
Qeyri-maddi aktivləәr. Ayrıca alınmış qeyri-maddi aktivləәr ilk olaraq ilkin dəәyəәri iləә tanınır. İlkin tanımadan
sonra qeyri-maddi aktivləәr yığılmış amortizasiyanı vəә yığılmış dəәyəәrsizləәşməә zəәrəәrləәrini çıxmaqla ilkin dəәyəәri
iləә əәks etdirilir. Qeyri-maddi aktivləәrin istifadəә müddəәtləәri məәhdud vəә ya qeyri-müəәyyəәn müddəәtləәr kimi
müəәyyəәn edilmişdir. Məәhdud istifadəә müddəәti olan qeyri-maddi aktivləәr üçün 5 illik istifadəә müddəәti üzrəә
amortizasiya hesablanır vəә həәmin qeyri-maddi aktivləәr üzrəә mümkün dəәyəәrsizləәşməә əәlaməәtləәri mövcud
olanda dəәyəәrsizləәşməә baxımından qiyməәtləәndirməә aparılır. Müəәyyəәn istifadəә müddəәti olan qeyri-maddi
aktivləәr üzrəә amortizasiya dövrləәrinəә vəә üsullarına əәn azı həәr maliyyəә ilinin sonunda yenidəәn baxılır.
Qeyri-maddi aktivləәrin tanınmasının dayandırılması. Qeyri-maddi aktivləәr satılaraq hesabdan silindikdəә
yaxud onların sonrakı istismarı vəә ya satılması gəәləәcəәkdəә iqtisadi məәnfəәəәt gəәtirməәdikdəә, beləә aktivləәrin
tanınması dayandırılır. Qeyri-maddi aktivləәrin tanınmasının dayandırılmasından yaranan gəәlir vəә ya zəәrəәr,
beləә aktivləәrin balans dəәyəәri iləә satışdan əәldəә olunan xalis gəәlir məәbləәği arasındakı fəәrq kimi ölçülür vəә
aktivin tanınması dayandırıldığı zaman məәnfəәəәt vəә ya zəәrəәr hesabatında tanınır.
Ehtiyatlar. Ehtiyatlar Fondun keçmişdəә baş vermiş hadisəәnin nəәticəәsi olaraq hazırda öhdəәliyi (hüquqi yaxud
konstruktiv) olduqda tanınır; bu zaman Fonddan öhdəәliyin yerinəә yetirilməәsinin təәləәb olunacağı ehtimal edilir
vəә öhdəәlik məәbləәği etibarlı şəәkildəә hesablana bilir.
Ehtiyatlar kimi tanınan məәbləәğ öhdəәlikləә bağlı risk vəә qeyri-müəәyyəәnlikləәri nəәzəәrəә almaqla hesabat dövrünün
sonunda cari öhdəәliyin yerinəә yetirilməәsi iləә əәlaqəәdar təәləәb olunan məәbləәğləәrin əәn düzgün hesablanmasıdır.
Ehtiyat ayırmaları hazırkı öhdəәliyin yerinəә yetirilməәsi üçün hesablanmış pul vəәsaitləәri axınına istinad etməәkləә
ölçüləәrsəә, onun balans dəәyəәri (pulun zaman dəәyəәrinin təәsiri əәhəәmiyyəәtli olduqda) həәmin pul vəәsaitləәrinin cari
dəәyəәrinəә bəәrabəәr olur).
Kreditor borcları. Kreditor borcları qarşı təәrəәfin müqaviləә üzrəә öz öhdəәlikləәrini yerinəә yetirməәsi zamanı
hesablanır vəә amortizasiya olunmuş dəәyəәrdəә əәks etdirilir.
Şəәrti aktiv vəә öhdəәlikləәr. Şəәrti öhdəәlikləәr maliyyəә vəәziyyəәti haqqında hesabatda əәks etdirilmir, lakin onlarla
bağlı yarana biləәcəәk həәr hansı ödəәməәləәrin ehtimalının çox az olması hallarından başqa, beləә hesabatlarda