Azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet

 
58
digər 
kreditler və 
investisiyalar 
249,5 
26,6 
64,0 
4,2 
25,7 
CƏMI: 
938,1 
100,0 
1503,5 
100,0 
160,1 
 
Müsbət  haldır  ki,  iqtisadi  artımın  stimullaşdırılması  ba-
xımından ən effektiv formada - birbaşa investisiyalar arasında 
daxilolmalar  ölkəyə  cəlb  olunmuş  xarici  kapitalın  85,6%-ni 
təşkil etmişdir. Eyni zamanda qeyd etmək lazımdır ki, birbaşa 
investisiyaların  strukturunda  neft  sektorunun  xüsusi  çəkisi 
87,8
%
  təşkil  etmişdir  ki,  bu  da  iri  neft  layihələri  çərçivəsində 
büdcə  xərcləri  ilə  əlaqədar  səhmdar  kapital  şəklində  daxil  ol-
muş  sərmayələrlə  bağlıdır.  Hesabat  dövrü  ərzində  xaricı  səna-
yeli çox müəssisələr, banklar və fırmalar da öz vəsaitlərini iqti-
sadiyyatımızın  müxtəlif  sahələrinə  yönəltməkdədirlər.  Sərma-
yələrin ümumi həcmi keçən ilin müvafıq dövrü ilə müqayisədə 
2,3 dəfə artaraq 157,5 mln. ABŞ dollarına çatmışdır. 
Bunun  isə  əsas  səbəbi  Bakı-Tbilisi-Ceyhan  layihəsi  çər-
çivəsində işlərin fəallaşması ilə bağlıdır. 
Hesabat dövründə milli iqtisadiyyatımıza yönəldilmiş xa-
rici  sərmayələrin  ümumi  həcminin  14,4  %-ni  tədiyyə  balansı-
nın  metodologiyasına  əsasən  digər  investisiyalar  kateqoriyası-
na daxil olan birbaşa dövlət və dövlət təminatlı kreditlər, ticarət 
kreditləri, avans ödənişləri, depozitlər və s. valyuta əməliyyat-
ları şəklində daxil olmuş vəsaitlər təşkil edir. 2009-cu ilin  9 ayı 
ə
rzində  bu  göstərici  216,9  mln  ABŞ  dollarına  bərabər  olmuş-
dur.  Bu  vəsaitin  10,0  mln.  ABŞ  dolları  Beynəlxalq  Valyuta 
Fondundan, 30,3 mln. ABŞ dolları Dünya Bankından daxil ol-
muşdur, 112,6 mln ABŞ dollarlıq vəsait isə dövlət təminatı əsa-
sında  beynəlxalq  maliyyə  və  digər  təşkilatlar  tərəfindən  ayrıl-
mış kreditlərin istifadə olunmuş hissəsidir. Bu da əsas etibarilə 
«Azərenerji»  Səhmdar  Cəmiyyəti,  Transqafqaz  dəmiryolunun 
bərpası,  kənd  təsərrüfatı,  Abşeron  Regional  Su  Səhmdar  Cə-
miyyəti,  Ələt-Qazıməmməd  yolunun  tikintisi,  Suvarma-drenaj 

---

 
59
sisteminin  bərpası  ilə  əlaqədar  investisiya  layihələrinin  maliy-
yələşdirilməsinə yönəldilmişdir. 
Azərbaycanın  ixrac  potensialının  durmadan  artması  və 
iqtisadiyyatımıza  yönəldilmiş  xarici  sərmayələr  ölkəyə  idxal 
olunmuş əmtəə və xidmətlərin dəyərini tam maliyyələşdirmək-
lə yanaşı xarici valyuta ehtiyatlarının da artmasını təmin etmiş-
dir.  Beləliklə,  Dövlət  Neft  Fondunun  aktivləri  də  nəzərə  alın-
maqla  hesabat  dövrü  ərzində  ölkənin  xarici  dönərli  valyutada 
strateji ehtiyatları malların və xidmətlərin 5,9 aylıq idxalını maliy-
yələşdirməyə imkan yarat-mışdır. Bu isə dünya təcrübəsində qəbul 
olunmuş beynəlxalq kifayətlilik meyarından 1,9 dəfə çoxdur. 
 
2010-cu ilin yanvar-sentyabr ayları üçün Azərbaycan 
Respublikasının tədiyyə balansı 
min ABŞ dolları 
Tədiyyə balansının əsas 
göstəricilləri 
Kredit 
daxilolmalar 
Debet  
ödənişlər 
Fərq 
1 
2 
3 
4 
Cari əməliyyatlar hesabı 
2017352 
2536430 
-519078 
Neft sektoru 
790147 
1046820 
-25667 
Diqər sektorlar 
1227205 
1489610 
-262405 
Xarici ticarət balansı 
1570263 
1260088 
310175 
Neft sektoru 
790147 
189778 
600369 
Digər sektorlar 
780116 
1070310 
-290194 
Malların ixracı (fob) 
1570263 
 
1570263 
Neft sektoru 
790147 
 
790147 
Digər sektorlar 
780116 
 
780116 
Malların idxalı 
 
1260088 
1260088 
Neft sektoru 
 
189778 
-1 897781 
Digər sektorlar 
 
1070310 
1070310 
Xidmətlər balansı 
291280 
118345 
-890065 
Neft sektoru 
 
857042 
-8570421 
Digər sektorlar 
291280 
324303 
-33023 
Nəqliyyat xidmətləri 
159889 
122304 
37585 
Turizm xidmətləri 
35776 
79340 
-435641 
Rabitə xidmətləri 
15878 
11774 
4104 
Tikinti xidmətleri 
5588 
390898 
-385310 
Neft sektoru 
 
372600 
-372601 
Digər sektorlar 
5588 
18298 
-12710 

---

 
60
Digər xidmətlər 
74149 
577029 
-502880 
Neft sektoru 
 
484442 
-484442 
Digər sektorlar 
74149 
92587 
-18438 
Fartransferlər 
155809 
94997 
60812 
Kapitalın 
və maliyyənin hərəkət 
hesabı 
1503474 
820124 
683350 
Neft sektoru 
1129114 
425374 
703740 
Digər sektorlar 
374360 
394750 
-20390 
Birbaşa investisiyalar 
1286600 
540380 
746220 
Neft sektoru 
1129114 
425374 
703740 
Digər sektorlar 
157486 
115006 
42480 
Xarici iqtisadiyyata 
 
112714 
-112714 
Azərbaycan 
iqtisadiyyatına 
1286600 
 
1286600 
Neft sektoru 
1129114 
 
1129114 
Digər sektorlar 
157486 
 
157486 
nvestisiyaların  
ropatriasiyası 
 
427666 
-427666 
Neft sektoru 
 
425374 
-425374 
Digər sektorlar 
 
2292 
-2292 
Portfel investisiyalar 
 
8088 
-8088 
Digər investisiyalar 
216874 
271656 
-54782 
Xarici valyuta ehtiyatları 
(“-“,artıb, “+”, azalıb) 
 
164272 
-164272 
Ümumi balans 
3520826 
3520826 
0 
 

---