Azərbaycan dünya əDƏbiyyatinda beynəlxalq Simpoziumun materialları
Yüklə 9,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Azərbaycan dünya ədəbiyyatında Xəzər Universitəsi, Bakı, Azərbaycan 27-28 may 2011
7
―Səyahətnamələr‖ində Şirvan şəhərləri........................................................................ 574
məsələləri......................................................................................................................... 578 Ровшан Ариф оглы Муганлинский Проблема отражения исламской религии в Aзербайджане в английских источниках 16 века ................................................... 590 С.С. Велиев - Сочинение a. Олеария – Первый научный труд по географии Азербайджана и Каспийского моря. ........................................................................ 597 Saffet Köse Âzerbaycan‘in müslümanlar tarafindan Fethi sirasinda yapilan antlaşma metninin fikhî analizi - Kılıç Müslümanlığı diye bir şey var mı?- ............................. 602 Sevda Süleymanova XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan Milli hərəkati xarici ölkələrin tarixşünasliğinda ............................................................................................................ 607 Талят Наджафалиев - «Акт о независимости Азербайджана» как символический артефакт гражданской войны 1918-1920 гг.» .......................................................... 611 V.Quliyeva - Azərbayacanın erməni təcavüzü obyekti olan mədəni irsi ................................... 622 Vüsalə Musalı - Mahmud Kamal İnal təzkirəsində azərbaycanlı şairlər................................... 629 Zivər Hüseynova - Avropalıların səyahətnamələrində Azərbaycan. (Qacar dövrü) .............. 638
8
Xəzər Universitəsi, Bakı, Azərbaycan 27-28 may 2011 Professor Hamlet İsaxanlının giriş sözü Xanımlar və bəylər! Hörmətli qonaqlar! Əziz dostlar! 1918-20-ci illərdə fəaliyyət göstərmiş Azərbyacan Demokratik Cümhuriyyə- tinin ad gününə və Xəzər Universitəsinin 20 illiyinə həsr olunmuş ―Azərbaycan dünya ədəbiyyatında‖ adl konfransa xoş gəlmisiniz! Xəzər universitəsinə, Bakıya, Azərbaycana xoş gəlmisiniz! Ərazinin və ya dövlətin adını daşımaq baxımından Azərbaycan sözü tarix bo- yu müxtəlif məna daşımışdır. Əvvəllər əsasən indiki İranın şimal-qərbinə aid edilən Azərbaycan coğrafi termin kimi get-gedə Cənubi Qafqaz türklərinin yaşadığı əraziləri də özündə cəmləmişdir. Azərbaycan termininin bu məna dəyişikliyində, bir geopolitik dəyişmə xüsusi rol oynamışdır. 19-cu əsrin birinci 28 ili ərzində baş verən bir neçə İran-Rusiya savaşları nəticəsində Qafqaz türkləri Rusiya sərhədlə- rinə daxil edilmiş, İran Azərbaycanı və ya indi Cənubi Azərbaycan dediyimiz ərazi və orada yaşayan xalq İran sərhədi daxilində qalmışdır. Hər iki tərəfdə yaşaan xalq eyni olduğuna görə onların yaşadığı ərazi və onların öz etnik adları eyniləşmişdir. Bəs Azərbaycan xalqı haqqında nə demək olar? Burada iki fərqli yanaşma mövcuddur. Bir tərəfdən Azərbaycan deyilən ölkənin vətəndaşları birlikdə Azər- baycan xalqını təşkil edir. Bunlara Azərbaycan türkləri, azərbaycan ləzgiləri, kürd- ləri, talışları, gürcüləri, erməniləri, rusları və Azərbaycanın müxtəlif dillərdə danı- şan digər bütün etnik qrupları daxildir. Bu halda Azərbaycan tarixi, Az ədəbiyyatı, Az mədəniyyəti dedikdə bu etnik qrupların hamısının tarixi, ədəbiyyatı, mədəniy- yəti nəzərdə tutulmalıdır. Bu birinci mənada Azərbaycan xalqı Azərbaycan adlı ölkənin sərhədləri ilə məhdudlaşır, etnik sərhəd isə qoyulmur. Azərbaycan xalqının ikinci mənası Azərbaycan türkcəsində danışan xalq deməkdir. Bu halda, coğrafi sərhəd yox olur, lakin etnik kimlik, etnik sərhəd müəy- yənedici olur. Bu halda Azərbaycan Respublikasında, İranda, Gürcüstan və Ru- siyada, Türkiyə və İraqda və digər bütün ölkələrdə yaşayan, müxtəlif ərazilərdə məskunlaşmış azərbaycan türkcəsində danışan xalq Azərbaycan xalqını təşkil edir. Bu ikinci halda Azərbaycan xalqının tarixi, ədəbiyyatı, mədəniyyəti dedikdə müx- təlif coğrafiyalı Azərbaycan türklərinin tarixi, ədəbiyyatı, mədəniyyəti nəzərdə tu- tulur. Tarixə baş vursaq, bu baxımdan Sivas, Kayseri, Tokat tərəflərdə hakimiyyət- də olmuş, Sultan Yıldırm Bayazidlə vuruşmuş hökmdarı və şair Qazı Bürhanəddin (1344-1398, 1381-dən hökmdar) Azərbaycan tarixinin, Az ədəbiyyatının tədqiqat obyekti, nümayəndəsidir. Qaraqoyunlular və Ağqoyunlular, Uzun Hasan Azərbay- can tarixinin obyekti olur (Başkentde (Başköyde) (1473) Sultan Mehmetle sava- şan). Məhz Azərbaycan türkcəsində yazdıqları səbəbiylə Hələb tərəflərdə yaşayan 9
və ölən Nəsimi, Bağdadda yaşayan və o tərəfdə də ölən Füzuli Azərbaycan ədəbiy- yatının, yəni Azərbaycan xalqının yaratdığı ədəbiyyatın nümayəndələri sayılır. Konfransımızın mövzusu belədir: ―Azərbaycan dünya ədəbiyyatında‖. Dünya- nın müxtəlif yerlərində, ölkələrində tarix boyu Azərbaycan xalqı haqqında nə mə- lumatlar olub, nə yazılar yazılıb, nə tədqiqatlar aparılıb? Azərbaycan tarixi, ədəbiy- yatı, mədəniyyəti haqqında digər xalqlar nə söyləyib? Bir xalqa başqa xalqların gözü ilə baxmaq həmin xalqın dünyada necə tanınması deməkdir. İqtisadi-ticari, siyasi-hərbi, insani münasibətlər, səfərlər, yürüşlər, gündəliklər, səyahətnamələr, bədii, tarixi, elmi-mədəni yazılar, maddi abidələr, Azərbaycana və Azərbaycan xal- qına aid hər şey tədqiqat obyektinə çevrilir. Bu zənginlik öyrənilməsə, azərbaycan- lıların özləri haqqında məlumatı, əsərləri yarımçıq, natamam təsəvvür yaradacaq. Dünya bizdən çox böyükdür, dünyanın gözü çox, əlləri uzun, ayaqları iti, qulaqları böyükdür. Onlar nə görür, nəyə çatıb, haralara gedib, nə eşidib? Ümidvaram ki, bu konfransımız bi işdə az da olsa bir uğur sayılacaq.
Xəzər universitəsi haqqında: Elm, Sənət, təhsil və mədəniyyət ocağı, dünyanın bir parçası, dünyanın bir universitəsi, dünya ilə Azərbaycanı birləşdirən bir körpü, beynəlxalq əməkdaşlıq mərkəzi.
Yüklə 9,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|