Beləliklə,
―Əmək
pensiyaları
haqqında‖
Qanun
texnikumda əyani oxuduğunuz illərə görə Sizə pensiya
hesablanmasını istisna edir.
Sual 14. Yaşa və əlilliyə görə əmək pensiyası almaq
hüququm vardır. Bu pensiyaların hər ikisini eyni vaxtda ala
bilərəmmi?
Cavab: ―Əmək pensiyaları haqqında‖ Azərbaycan
Respublikası Qanununun 5.1-ci maddəsinə görə Azərbaycan
Respublikasının qanunları ilə müxtəlif pensiya hüququ olan
şəxslərə öz arzuları ilə yalnız bir pensiya təyin edilir.
Sual 15. Ərim vəfat etmişdir. Mənim 56 yaşım var.
Bilmək istərdim, mənim ailə başçısını itirməyə görə pensiya
almaq hüququm varmı?
Cavab: ―Əmək pensiyaları haqqında‖ Qanunun 14.1.2-ci
maddəsinə görə ata, ana, ər, arvad bu Qanunun 7-ci maddəsinə
uyğun olaraq müəyyən edilmiş pensiya yaşına çatmışdırsa,
yaxud I və ya II qrup əlildirsə, ailə başçısını itirməyə görə əmək
pensiyası hüququ vardır.
Həmin Qanunun 17.1-ci maddəsinə görə ailə başçısını
itirməyə görə əmək pensiyası ölüm gününədək ailə başçısının
bu Qanunun 12.1-ci maddəsində tələb edilən sığorta stajı
olduqda (bu Qanunun qüvvəyə mindiyi günədək ailə başçısını
itirməyə görə əmək pensiyası təyin edilmiş şəxslər istisna
olmaqla) təyin olunur.
Adı çəkilən Qanunun 7-ci maddəsinə görə 62 yaşına
çatmış kişilərin və 57 yaşına çatmış qadınların azı 12 il sığorta
stajı olduqda (bu Qanunun qüvvəyə mindiyi günədək yaşa görə
əmək pensiyası təyin edilmiş şəxslər istisna olmaqla), yaşa görə
əmək pensiyası hüququ vardır. Həmin maddənin ―Qeyd‖
hissəsinə əsasən bu Qanunun 7-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş
kişilərin yaş həddi 2010-cu il yanvarın 1-dən başlayaraq 2012-
ci il yanvarın 1-dək, qadınların yaş həddi 2010-cu il yanvarın 1-
dən başlayaraq 2016-cı il yanvarın 1-dək hər il altı ay artırılır.
Göründüyü kimi, Sizin ailə başçısını itirməyə görə
pensiya almaq hüququnuzun yaranması üçün pensiya yaşına
çatmağınız (hazırda pensiya yaşı qadınlar üçün 58 yaşdır), ölüm
gününədək ərinizin ən azı 5 il sığorta stajının olması tələb
olunur.
Lakin sualınızdan aydın olur ki, siz pensiya yaşına
çatmamısınız. Bu baxımdan, siz ailə başçısını itirməyə görə
pensiya almaq hüququna malik deyilsiniz.
Sual 16. Anam yaşa görə pensiya alır. Hazırda xəstəliyi
ilə əlaqədar özü şəxsən gedib həmin pensiyanı ala bilmir.
Etibarnamə əsasında mənim həmin pensiyanı almağım
mümkündür?
Cavab: ―Əmək pensiyaları haqqında‖ Qanunun 40.1-ci
maddəsinə görə Sizin ananıza təyin olunmuş yaşa görə əmək
pensiyasını etibarnamə əsasında əldə etməyiniz mümkündür.
Bunun üçün ananız tərəfindən Sizə müvafiq səlahiyyətlərin, o
cümlədən də əmək pensiyasını almaq səlahiyyətinin əks
olunduğu notariat qaydasında təsdiqlənmiş etibarnamənin
verilməsi zəruridir.
Nəzərinizə çatdırırıq ki, ―Dövlət rüsumu haqqında‖
Qanunun 11.1.5-ci maddəsinə görə pensiya alınması üçün
verilən etibarnamələr üzrə dövlət rüsumu ödənilmir.
Sual 17. Mən və oğlum həyat yoldaşımın vəfatı
səbəbindən ailə başçısını itirməyə görə pensiya alırıq. Oğlum
universitetin əyani şöbəsinin bakalavr pilləsində oxuduğu
müddətdə pensiya almağa davam etmişdir. Hazırda
magistraturada təhsil alır. Bu halda, oğlumun 23 yaşı tamam
olsa belə, təhsil müddətində pensiya almaq hüququ varmı?
Cavab:
Vəfat etmiş və ya həlak olmuş ailə başçısının
öhdəsində olan (vəfat edənin tam təminatında olan və ya ondan
özlərinin yaşayışı üçün daimi və əsas vəsait mənbəyi kimi
kömək alan), təhsil müəssisələrinin əyani şöbəsində təhsil alan
övladlarının ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyası hüququ
vardır.
Lakin göstərilən şəxslər bu hüquqa 23 yaşına çatanadək
malikdirlər. Çünki ―Əmək pensiyaları haqqında‖ Qanunun
14.1.1.3-cü maddəsinin mətnində sözügedən şəxslərin bu
hüquqa 23 yaşına çatanadək malik olmasına dair şərt vardır.
Beləliklə, oğlunuzun universitetin əyani şöbəsinin
magistratura pilləsində təhsilini davam etdirməsi ona, əgər 23
yaşı tamam olmuşsa, ailə başçısını itirməyə görə əmək
pensiyası almaq hüququ vermir.
Sual 18. Qardaşım vəfat etdiyindən onun 3 yaşlı
övladına mən baxıram. Uşağa baxdığım üçün heç bir yerdə
işləyə bilmirəm. Mənim müavinət almaq hüququm varmı?
Cavab: ―Sosial müavinətlər haqqında‖ Qanunun 7.0.5.2-
ci maddəsinə görə yaşından və əmək qabiliyyətindən asılı
olmayaraq valideynlərdən, qardaş, bacı, baba və nənələrdən biri
vəfat etmiş şəxsin 8 yaşınadək uşaqlarına baxdıqda və
işləmədikdə, onun ailə başçısını itirməyə görə müavinət almaq
hüququ vardır.
Həmin Qanunun 9.1.4.3-cü maddəsinə görə ailə başçısını
itirməyə görə müavinət vəfat etmiş şəxsin 8 yaşınadək
uşaqlarına baxan və işləməyən (yaşından və əmək
qabiliyyətindən asılı olmayaraq) valideynlərdən, qardaş, bacı,
baba və nənələrdən birinə - uşağın 8 yaşınadək təyin edilir.
Göründüyü kimi, Sizin ailə başçısını itirməyə görə
müavinət almaq hüququnuz vardır.
Sual 19. Ailə qurarkən ərimin əvvəlki nikahdan 2 uşağı
vardı. Birgə nikahımızdan isə daha 3 övladımız olmuşdur.
Mən ərimin əvvəlki nikahdan olan 2 uşağını da övladlığa
götürmüş və bir ana kimi tərbiyə edərək böyütmüşəm.
Belə olan halda, mənim pensiya yaşım “Əmək
pensiyaları haqqında” Qanuna əsasən hər uşağa görə 1 il
azaldıla bilərmi?
Cavab: ―Əmək pensiyaları haqqında‖ Qanunun 8.1-ci
maddəsinə görə beş və daha çox uşaq doğub onları səkkiz
yaşınadək tərbiyə etmiş və azı 10 il sığorta stajı olan qadınların
bu Qanunun 7-ci maddəsinə uyğun olaraq müəyyən olunmuş
yaş həddi hər uşağa görə 1 il azaldılmaqla yaşa görə əmək
pensiyası hüququ vardır.
Göründüyü kimi, Qanunun 8.1-ci maddəsində nəzərdə
tutulmuş güzəştdən istifadə edə bilmək üçün 3 şərtin birlikdə
mövcud olması tələb edilir:
Dostları ilə paylaş: |