Azərbaycan miLLİ eləMLƏr akademtyasi naxçivan böLMƏSİ

29.  Yenə  orada.  Yaşılımtıl  rəngli  daşdan  hazırlanmış 
başdaşı  (50x33x8  sm)  üzərində  kitabə.  Başdaşmm  aşağı 
hissəsi  sınıb  itmişdir.  Kitabə  güclü  aşmmaya  məruz 
qalmışdır.  Mətni bclədir:
«Mövlancı  Əbıı  Turcıb.  Bu  ycıtaq  (qəbir)  Mövlana 
Cəlalininclir-Allcıh,  ona  rəhmət  eyləsitı-  ulıı  və  həqiqətən 
gənc
...».
Kitabdnin  tarixi  qalmamışdır
. 
Oxşar  xiisusiyyətlərinə 
dsasən  digər  abidələrlə  miiqayisə  edərək  onu  XVII  əsrə  aid 
etmək olar.
30.  Yenə  orada.  Ölçüsü  53x40x6  sm  olan  mərınər 
başdaşmm  üzərində  ərəbcə  həkk  edilmiş  kitabənin  aşağı 
hissəsi  dağmtıya  məruz  qalmışdır.  Kitabənin  salamat  qalan 
hissəsinin mətni belədir:
« 0   əbədidir!  Qurcın  LV-26,  27.  Bu  qəbir
  ... 
oğlıı  mərhıım, 
günahlcırı  bağışlanmış,  bağışlayan  Allahın  rəhmətinə  getmiş 
Məhəmməclsalehinclir.  1074-c.ü il»
 (31, s.  18).
1074 h.i. =05.08.1663-24.07.1664-cii il.
31.  Yenə  orada.  Sarımtıl  rəngli  məımərdən  hazırlanmış 
başdaşı  (70x36x7  sm)  üzərində  kitabə.  Altı  sətirdə  ərəb 
dilində,  süls  xətti  ilə  həkk  edilmiş  kitabənin  mətninin 
tərcüməsi belədiı*:
«Quran  11-156.  Salmanın  oğlu,  xoşbəxt,  Allahın  rəhmətinə 
qovuşmuş,  günahları  bağışlanmış  Məhəmmədrəşid.  [Allcıh] 
onlcırı bağışlasın.  1082-ci ildə».
1082 h.i. =10.05.1671-29.04.1672-ci İL
Kitabəni ilk dəfə M .Nemət tədqiq etmişdir (20,  s.  106;  50,. 
s.  26).
32. 
Yenə 
orada. 
Sənduqə 
tipli 
qəbirüstü  abidə. 
Yanlarında  ərəbcə,  nəsx  xətti  ilə  həkk  edilmiş  kitabə  güclü
etmək olcıv.
76

---

aşmmışdır.  Ancaq  aşağıdakı  sözləri  oxumaq  mümkün 
olmuşdur:
«■...
Allah...  möminlərin ...»
X  VII əsrə aid etmək olar.
Kitabəni ilk  dəfə  M.Nemət tədqiq  etmişdir (49,  s.  87).
33.  Yenə  orada.  Yaşılımtıl  rəngli  daşdan  düzbucaqlı 
formada  hazırlanmış  başdaşı  (45x40x6  sm)  üzərində  süls 
xətti  ilə  ərəb  dilində  həkk  edilmiş  kitabə.  Aşağı  hissəsi 
tamamilə  aşınaraq  məhv  olmuşdur.  Qalan  hissənin  mətni 
belədir:
«Quran  LV-26.  Bu  bağça  mərhum,  günahları  bağışlanmış, 
xoşbəxt şəhid,  Allahın rəhmətinə çatmış...»
X V II əsr.
34.  Yenə  orada.  Ağ  mərmərdən  hazırlanmış  və  ortadan 
smmış  başdaşı  tipli  qəbirüstü  xatirə  abidəsi  (60x34x7  sm) 
üzərində beş sətirdə ərəbcə yazılmış kitabə.  Mətni  belədir:
«Azadlıq fədaisi.  MəJıəmmədin  oğlu,  bağışlanmış,  xoşbəxt, 
yaradan  Allahın  rəhmətini  rica  edən  Hacı  Məhəmmədhəşim. 
Min səksərı yeddinci ildə»
  (31, s.  18).
1087 h.i.-16.03.1676-05.03.1677-ci il.
35.  Mingis  məscidi.  Mingis  məhəlləsinin  mərkəzində 
yerləşən  məscidin  şimaldan  giriş  qapısmın  baş  tərəfində  ağ 
rəngli  mərmər  lövhəyə  (59x31  sm)  ərəb  dilində,  süls 
elemeııtli  nəsx  xətti  ilə  dörd  sətirdə  həkk  edilmiş  kitabə 
(Məscid  son  vaxtlar  bərpa  edilərkən  kitabənin  yeri 
dəyişdirilərək  şimaldan  gıiriş  qapısmm  yanında  qoyulub). 
Mətni  belədir:
«Allahın  məscidlərini  yalnız  Allaha  və  qiyamət  gününə 
iman gətirən,  namaz  qıhb  zəkat.  verən  və A llahdan  başqa  heç 
kəsdən  qorxmayanlcır  təmir  edə  bilərlər  [yalnız  bu  qəbildən 
olan  şəxslərin  əməlləri  Allah  dərgalıında  qəbul  olunar] 
(Quran  IX -18).  Bu  məscidi  Əbdülhüseyn  Ordubadinin  oğlu
11

---

Mdhəmməclhcıdi  1088-ci ilclə yeniləşdircli  (bərpcı etdirdi)»
  (60, 
s.  21-22).
1088 h.i. =06.03.1677-22.02.1778-ci il.
36.  Yenə  orada.  Məscidin  içərisində  bir  hissəsi  yanmış 
taxta  parçası  (44x12x3  sm)  üzərində  kitabə.  G örünür  nə 
vaxtsa  məsciddə  yanğın  olmuş  və  digər  ağac  materialları 
kimi  üzərində  kitabə  olan  bu  taxtanm  da  bir  hissəsi 
üzərindəki  kitabə  ilə  birlikdə  yanıb  məhv  olmuşduı*. 
Taxtanm   üzərində  rənglə çərçivələr düzəldilmiş  və içərisində 
nəstəliq  xətti  ilə  kitabə  yazılmışdır.  Birinci  çərçivədə  yazılan 
kitabənin mətni  belədir:
«Qüclrət/i A llcıhın köməyi ilə,  bu taxta iizərində,  ahu-zar ilə 
yazdım
...»
İkinci  çərçivədə  isə  ancaq 
«nəqqaş»
  sözü  qalmışdır  (60,  s. 
22
).
Kitahəni əvvəlki kitabə ilə eyni dövrə cıid etnıək olar.
37. 
Ordubad 
rayon 
Tarix-diyarşünaslıq 
muzeyi. 
Yaşılımtıl-boz  rəııgli  daşdan  hazırlanmış  başdaşı  tipli 
qəbirüstü  xatirə  abidəsi  üzərində  cızma  üsulu  ilə  həkk 
edilmiş  kitabə.  Altı  sətirdə  ərəb  dilindo  yazılmış  kitabənin 
mətni  belədir:
«1091-ci  il.  Qurcın  LV-26.
  ... 
Seyyid  Əlinin  oğlu  Nəbi.  ■
 
Katib  (yazcın)  Həbib».
1091 h.i =02.02.1680-20.01.1681-ci il.
38.  «Malik  Ibrahim»  qəbristanhğı.  Ağ  mərmərdən 
hazırlanmış  başdaşı  tipli  qəbirüstü  xatirə  abidəsinin  bir 
parçası  üzərində  qalmış  kitabə.  Dörd  sətirdə  həkk  edilmiş 
kitabənin mətni  belədir:
«Hcıcı  ...oğlu  mərhum  Jiacı  Heydərin  vəfcıt  tcırixi.  Rəbi 
[əl-əvvəlj cıyının dördü,  1091-ci il»
 (31,  s.  18).
4 rəhi əl-əvvəl 1091 h. i. =04.04.1680-ci il
39.  Yenə  orada.  Boz  rəngli  mərmərdən  hazırlanmış
78

---