bazarı haqqında”(7 may 1999), “Torpaq icarəsi haqqında”(11 dekabr1998),
“Balıqçılıq haqqında”(27 mart 1998), “Bitki karantini haqqında”(23 aprel 1996),
“Bitki mühafizəsi haqqında”(3 dekabr 1996), “Damazlıq işi haqqında” (26 may
1996), “Kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarına müddətli vergigüzəştlərinin
verilməsi haqqında”(27 noyabr 2001), “Seleksiya nailiyyətlərihaqqında”(15 noyabr
1996), “Taxıl haqqında” (16 iyun 2000), “Tütün və tütünməmulatı haqqında”(8 iyun
2001), “Toxumçuluq haqqında”(11 mart 1997), “Üzümçülük və şərabçılıq
haqqında”(19 oktyabr 2001), “Torpaqların münbitliyihaqqında”(30 dekabr 1999),
“Xüsusi mühafizə olunan təbiət əraziləri və obyektlərihaqqında”(24 mart 2000), “Su
Məcəlləsi”(26 dekabr 1997), “Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalçılarına neft
məhsullarının güzəştli satışı barədə”(26 mart 1999 NK, 49 ə-li qərarı) kimi normativ-
hüquqi aktlar da qəbul edilmişdir.
1995-ci ildən uğurla həyata keçirilən aqrar islahatlar nəticəsində ölkə
iqtisadiyyatında bazar münasibətlərinin qurulmasına, torpaq və əmlakdan səmərəli
istifadə edilməsi, aqrar bölmənin sahə strukturunun təkmilləşdirilməsi, sahibkarlığın
formalaşmasına, kəndin simasınının dəyişdirilməsinə ciddi təsir göstərmişdir. XX
ə
srin sonlarına doğru aqrar sektor da daxil olmaqla Azərbaycan Respublikası
iqtisadiyyatının əksər sahələrində bazar iqtisadiyyatına keçidlə bağlı aparılan radikal
islahatlar demək olar ki, basa çatmaq üzrə idi və bu dövrdən baslayaraq iqtisadi
tənzimlənmənin qarsısında yeni bir mərhələ - islahatlar nəticəsində yaranmıs yeni
bazar münasibətləri və strukturlarının kəmiyyət və keyfiyyət baxımından daha da
təkmilləsdirilməsinə imkan verən inkisaf strategiyalarının qurulması və
reallasdırılması mərhələsi dayanmısdır.
Bu baxımdan aqrar sektorda həmin mərhələnin ölkə Prezidentinin “Aqrar
islahatların sürətləndirilməsinə dair bəzi tədbirlər haqqında” 22 mart 1999 118
nömrəli fərmanının verilməsi ilə başlandığını qeyd etmək mümkündür. Həmin
fərmançərçivəsində kənd təsərrüfatı istehsalçıları torpaq vergisi istisna qalan bütün
vergilərdən5 il müddətinə azad edilmiş (hal-hazırda bu müddət müvafiq qaydada 1
yanvar 2009-cuilədək uzadılmışdır), 26 mart 1999-cu ildə qəbul olunan “Sovxozların,
kolxozların və kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı ilə məşğul olan digər hüquqi və
fiziki şəxslərin(emal müəssisələrindən başqa) vergi borclarının silinməsi
haqqında”Qanunla adı çəkilən subyektlərin 1999-cu ilin 1 yanvar tarixinə olan və bu
Qanunqüvvəyə mindiyi günədək ödənilməmiş vergi borcları, onlara tətbiq edilən
maliyyəsanksiyaları və hesablanmış peniyalar(həyətyanı sahələr üçün hesablanmış
torpaqvergisindən başqa) silinmiş, həmin gün NK-nın qəbul etdiyi “Kənd təsərrüfatı
məhsullarının istehsalçılarına neft məhsullarının güzəştli satışı barədə” qərarı
ə
sasında Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi, Iqtisadiyyat Nazirliyi və Dövlət NeftŞirkətinin
hazırladığı Qaydalar əsasında adı çəkilən təsərrüfat subyektlərinə aradakıfərqin
dövlət büdcəsi hesabına Dövlət Neft Şirkətinin təchizat təşkilatlarına ödənilməsişərti
ilə 30 min ton A-76 benzini, 120 min ton dizel yanacağı, 6 min ton M-8V1 və M-
12VB motor yağlarının təxminən yarı qiymətə satılması nəzərdə tutulmuş, habelə
aqraristehsalçılara kredit resurslarının ayrılması və digər tədbirlər həyata
keçirilmişdir.Görülən tədbirlərin davamı olaraq 9 noyabr 1999-cu ildə bir növ aqrar
sahədə aparılanislahatlara yekun vurma xarakteri daşıyan “1999-2000-ci illərdə AR-
də aqrar islahatların dərinləşdirilməsi və kənd təsərrüfatında sahibkarlığın inkişafına
kömək göstərilməsinə dair Dövlət Proqramı haqqında” 203 nömrəli Prezident
fərmanıverildi. Proqramda aqrar islahatın dərinləşdirilməsinə dövlət himayəsi
aşağıdakı
ə
sasistiqamətlərdə
nəzərdə
tutulmuşdu:Aqrar
sahədə
ə
mlakın
özəlləşdirilməsinin
başa
çatdırılması;
Torpaq
islahatının
başa
çatdırılması;Meliorasiya və su təsərrüfatı sahəsində islahatların sürətləndirilməsi;
Aqrar sahədə sahibkarlığın inkişafına dövlət yardımı;Aqrar sahədə idarəetmə
sisteminin islahatı;Kəndin sosial inkişafı;Aqrar sahənin elmi, normativ-hüquqi
təminatı və kadr hazırlığı;Aqrar sahənin informasiya təminatı;
Bundan sonra 17 avqust 2002-ci ildə “2002-2005-ci illər üzrə AR-də kiçik və
orta sahibkarlığın inkişafının Dövlət Proqramı” adlı genişmiqyaslı sənəd qəbul
edilmişdir. Proqramda 1997-2000-ci illər üzrə qəbul olunmuşmüvafiq proqramdan
irəli gələn vəzifələrin əsasən yerinə yetirildiyi və bununnəticəsində ÜDM-nin 71%-
nin, kənd təsərrüfatı istehsalının isə 99%-nin özəl bölmətərəfindən təmin edilməsi
qeyd olunmaqla yanaşı sahibkarlıqla məşğul olanlarınmövcud imkanlardan az olması,
özəl bölmədə strateji cəhətdən mühüm olan, strukturformalaşdırıcı potensiala malik
müəssisələrin zəif inkişaf etməsi, KOS-un ölkəixracında payının və strukturunun
təkmilləşdirilməsinə təsirinin məhdud olması, KOSmüəssisələrinin 70%-nin Bakı və
onun ətrafında cəmlənməsi qeyd olunaraq onunregional inkisafının hazırkı
səviyyəsinin ölkənin mövcud potensialına uyğun gəlməməsivə daxili istehsalçılar
arasında iqtisadi əlaqələrin zəifliyi də göstərilərək geniş miqyaslıtədbirlər planı
nəzərdə tutulmuşdur. Proqramın davamı olaraq 2002-ci ildə sahibkarlığıninkişaf
etdirilməsi
və
tənzimlənməsinin
təkmilləşdirilməsi
sahəsində
bir
sıra
addımlaratılmışdır. əlk növbədə 27 avqust 2002-ci ildə Sahibkarlığa Kömək Milli
Fondununyenidən
təşkil
olunması
məqsədilə
yeni
ə
sasnaməsi
qəbul
olunmuşdur.Əsasnamədən irəligələrək 27 avqust 2002-ci tarixli 779 ə-li fərmanla
“AR Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun vəsaitinin istifadəsi Qaydaları” qaydaları
təsdiq edilmiş, 13 sentyabr2002-ci il qtisadi nkişaf Nazirinin 63 ə-li əmri ilə ”AR
Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun vəsaitinin istifadəsi üzrə müsabiqə komissiyası
haqqında” Əsasnamətəsdiq edilərək onun vəzifəsinin müsabiqə əsasında müvəkkil
bankların seçilməsivasitəsilə Fondun vəsaitinin səmərəli istifadəsini təmin etməkdən
ibarət olması,komissiyanın funksiyaları, müvəkkil bankların seçilmə meyarları kimi
məsələlərmüəyyənləşdirilmiş, 28 noyabr 2002-ci il NK-nın 189 ə-li “Ölkədə
sahibkarlığın inkişafı ilə bağlı digər mənbələrdə nəzərdə tutulan vəsaitlərin AR-nin
Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunda cəmləşdirilməsi haqqında” Qərarı ilə dövlət
büdcəsində“Kiçik sahibkarlığa investisiya yardımı”, o cümlədən “Kənd təsərrüfatı ilə
məşğul olmaq üçün məcburi köçkünlərə kreditlərin verilməsi”, “Fermer
təsərrüfatlarına kredit güzəştləri fondu” üçün nəzərdə tutulan vəsaitlərin, məşğulluq
tədbirlərininmaliyyələşdirilməsi çərçivəsində yeni iş yerlərinin yaradılması ilə bağlı
xərclərin vədövlət əmlakının özəlləşdirilməsi nəticəsində əldə edilən pul vəsaitinin
sahibkarlığadövlət koməyinin maliyyələşdirilməsi üçün qanunvericiliklə nəzərdə
tutulan hissəsininFonda cəlb olunması nəzərdə tutulmuşdur.
27 avqust 2002-ci tarixli 779 ə-li fərmanla “AR Sahibkarlığa Kömək Milli
Fondunun vəsaitinin istifadəsi Qaydaları” təsdiq edilmiş, 13 sentyabr2002-ci il
qtisadi nkişaf Nazirinin 63 ə-li əmri ilə ”AR Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun
vəsaitinin istifadəsi üzrə müsabiqə komissiyası haqqında” Əsasnamətəsdiq edilərək
Dostları ilə paylaş: |