KOMPYUTER TƏLİM TEXNOLOGİYALARI
93
VIII sinfə aid Fizikadan metodik vəsaitdə müəlliflər haqlı olaraq hesab edirlər ki, təlim
nəticələri zəif və sağlamlıq imkanları məhdud olan şagirdlərin də dərsdə fəal iştirakını təmin
etmək lazımdır. Bunun üçün onlara müxtəlif maddələrin istilikkeçirməsinin fərqli olduğunu
aydınlaşdırmaq üçün aşağıdakı kimi təcrübə aparmaq tövsiyə olunur: Kalorimetrin içərisinə
metal, şüşə və ağac, yaxud plastmas çubuq daxil edib, ora isti su tökülür. Bir müddətdən (4 - 5
dəq) sonra çubuqların sudan kənarda qalan hissəsinə şagirdlər barmaqları ilə toxunmaqla
maddələrin
istilikkeçirməsinin müxtəlif olması qənaətinə gəlirlər.
Aparılan
araşdırmaların müzakirəsindən sonra şagirdlər bərk cisimlərin, xüsusilə metalların istilikkeçirmə
xassəsinin maye və qazlara nisbətən yüksək oldğunu öyrənirlər. Onlar qazların
istilikkeçirməsinin isə mayelərə nisbətən daha zəif olduğunu təcrübədə müşahidə edirlər.
Araşdırma zamanı şagirdlərdə yaranan sualları cavablandırmaq üçün onlara istiqamtləndirici
suallar da vermək olar.
Dərslikdə verilmiş “Nə öyrəndiniz” adlı tapşırığın açar sözlərdən istifadə etməklə yerinə
yetirilməsi şagirdlərin öyrəndiyi əsas bilikləri və anlayişları müstəqil olaraq ümumiləşdirməyə
xidmət edir. Şagirdlərin özlərini qiymətləndirmələri üçün mövzunun sonunda “Öyrəndiklərinizi
yoxlayın” adlı tapşırığın suallarını məqsədəuyğun hesab etmək olar. Müəllim dərsin təlim
məqsədlərinə nail olmaq dərəcəsini şərhetmə və əsaslandırma meyarı üzrə dörd səviyyədə
qiymətləndirir. Metodik vəsaitdə qeyd olunan meyarlara və səviyyələrə uyğun formativ qiymət-
ləndirmə ətraflı təsvir edildiyindən onun üzərində dayanmağa lüzum görmədik.
Ədəbiyyat:
1. Murquzov M.İ,Abdurazaqov R.R. Fizikada multimediya. I hissə, Bakı, Bakınəşr, 2007.
2. Murquzov M.İ.,Abdurazaqov R.R.,Əliyev R.M.,Əliyeva D.Z. Fizika 8. Dərslik. Bakı,
Bakınəşr, 2015, 200 s.
3. Murquzov M.İ., Abdurazaqov R.R., Əliyev R.M., Əliyeva D.Z. Fizika 8. Müəllim üçün
metodik vəsait. Bakı, Bakınəşr, 2015, 200 s.
4. İsmayılov İ.N. Fizikanın tədrisi metodlarının təkmilləşməsində yeni informasiya
texnologiyaları vasitələrinin rolu, yeri və funksiyaları. Pedaqoji universitet xəbərləri, 2005, №2,
s.26-32.
5. Veysova Z.A. Fəal / interaktiv təlim.Bakı UNİCEF,2007.
6. Беспалько В. П. Oбразование и обучение с участием компьютера. Воронеж, НПО
"МОДЭК", 2002.
7. Разумовский В.Г., Орлов В.А. и др. Методика обучение физике /Под ред. Г. Г.
Никифорова. Москва, ВЛАДОС, 2004.
Xülasə
Мəqalədə ümumtəhsil məktəblərin VIII sinifində “İstilikkeçirmə” mövzusunun tədrisi
nümunəsində fiziki hadisələrin öyrənilməsində kompüter modelləşməsindən istifadənin
xüsusiyyətləri şərh olunmuşdur.
Açar sözlər: fiziki hadisə, informasiya texnologiyaları, kompüter modelləşməsi, istilik keçirmə,
maddələrin istilikkeçirməsinin fərqli olması.
R e s u m e
The article outlines the features of the use of computer modeling in the study of physical
phenomena on teaching the topic "Thermal conductivity" at the VIII class of secondary
educational schools.
Keywords: physical phenomenon, information technology, computer modeling, thermal
conductivity, different thermal conductivity of materials.
KOMPYUTER TƏLİM TEXNOLOGİYALARI
94
А н н о т а ц и я
В статье излагаются особенности использования компьютерного моделирования в
изучении физических явлений на примере преподавания темы «Теплопроводност» на
VIII классе общеобразовательных школ.
Ключевые слова: физическое явление, информационные технологии, компьютерноe
моделирование, теплопроводность, различие теплопроводности вещества.
PARALEL HESABLAMA PROSESLƏRİNİN PROQRAMLAŞDIRILMASI
Heydər Əliyev adina AzərbaycanAli Hərbi Məktəbi
Baş muəllim Mötəbər Yusifova
Baş müəllim Nərgiz Əlizadə
Məsələnin praktik əhəmiyyəti
Tətbiqi proqramlaşdırmada paralel hesablama proseslərinin həyata keçirilməsi mühüm praktik
əhəmiyyət kəsb edir. Paralel hesablamaların həyata keçirilməsi metodlarının araşdırılması hər
zaman aktual olmuş [2-7] və indi də aktuallığını itirməmişdir. Hesablama proseslərində
paralelizmin tətbiqində məqsəd əvvəllər, əsasən, iki və daha artıq hesablama maşınının müxtəlif
üsullarla paralel istismarı ilə sistemin ümumi hesablama sürətinin artırılmasından ibarət idi [3, 4, 6,
7]. Məsələn, mümkün qədər qısa zamanda çox tərtibli diferensial tənliklərin ədədi üsullarla həlli və
s. Lakin, mikroprosessorların inkişafı nəticəsində isə eyni hesablama sistemində paralel hesablama
proseslərinin proqramlaşdırılması aktuallaşdı. Bu zaman paralelizmin məqsədi hesablama
sisteminin məhsuldarlığını artırmaqdan daha çox, proqramlaşdırılan fiziki prosesin ayrı-ayrı
hissələrinin alqoritmində real zamanda paralelliyi reallaşdırmaq oldu. Məsələn, hər hansı bir
vericidən (məsələn, radardan ) gələn siqnalın qəbulu və eyni anda real zamanda onun emalının
həyata keçirilməsi paralel proseslərin reallaşdırılmasını tələb edir. Paralel proseslərə bunun kimi bir
çox misal gətirmək mümkündür. Proqramçı nəzərindən hesablama prosesinin həyata keçirilməsi ilə
yanaşı proqramın interfeys elementlərindən gələn məlumatın (Events) emalı da paralel
hesablamalara misal ola bilər. Məsələn, vericidən gələn siqnalın emalı ilə yanaşı interfeysin
idarəetmə elementləri ilə emal prosesi parametrlərinin dəyişdirilməsi və ya proqramın tamamilə
saxlanılması. Ümumiyyətlə, bu, proqramlaşdırmada bir neçə prosesin təşkili kimi başa düşülür və
onun həyata keçirilməsi metodikası öncə hesablama sisteminin, bununla yanaşı əməliyyat
sisteminin arxitekturalarından asılıdır.
Dostları ilə paylaş: |