214
79. Hələ X əsr müəllifi Ġstəxri (təqribən 951-952-ci illərdə vəfat etmiĢdir.)
Təbrizdən Amidə qədər yol üstündə olan Ģəhərlər və onların arasında olan
məsafələr haqqında ətraflı məlumat vermiĢdir. Bax: Ġstəxri. Məsalik əl-
məmalik (fars dilinə tərcüməsi), Tehran, 1341 Ģ., səh. 161.
80. M. X. ġərifli. Göstərilən məqaləsi, səh. 51-55.
81. Bertold ġpuler. Göstərilən əsəri, səh. 432.
82. А. Ю. Якубовский. Феодальное общество Азии и его торговля с
Восточной
Европой в X-XV вв. Материалы по истории Узб. и Туркменской ССР, ч. I,
səh. 42.
83. И. П. Петрушееский. Хамдаллах Казвини как... səh. 915.
84. «Tarix-i Ulcaytu», səh. 47; həmçinin bax: S. M. Onullahi. Elxanilər
dövrünə aid istifadə edilməmiĢ mənbə. «Azərb. SSR EA Məruzələri», 1976, №
5, səh. 59.
85. V. V. Bartoldun hesablamasına görə 1911-ci il pulu ilə I tümən 7500
manata bərabər idi. Bax: В. В. Бартольд. Соч., т. II, часть, I, М., 1963, səh.
722. M., 1963, səh. 722.
86. «Mükatibat», səh. 237-238.
87. «Tarix-i Vəssaf», səh. 237-238.
88. Barbaro. Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran, səh. 109-110.
89. «Tarix-i Vəssaf», səh. 384.
90. Bax: «Mükatibat», səh. 197: «Risale-ye Fələkiyyə», səh. 242-244; Я. А.
Манандян. Göstərilən əsəri, səh. 300-301; Abbas Ġqbal. Göstərilən əsəri, səh.
558.
91. «Risale-ye Fələkiyyə», səh. 242-244.
92. «Cami-ət-təvarix», III cild, səh. 491, 495.
93. Yenə orada, səh. 395.
94. Yenə orada, səh. 540.
95. Marko-Polo. Göstərilən əsəri, Tehran nəĢri, səh. 25.
96. Abbas Ġqbal. Qarix-i Ġran, səh. 751-752; Mehdi BehiĢtipur. Tarixçe-ye
sənəte nəssaci dər Ġran əz dovre-ye əfsanei ta payane dovre-ye səfəvi, çape
əvvəl, Tehran, 1343 Ģəmsi, səh. 145-150.
97. «Nüzhət əl-qülub», səh. 91.
98. Yenə orada, səh. 91, 93-95, 96-98, 99-101, 103, 106-107.
99. Bəzi tədqiqatçılar səhv olaraq bu rəqəmi 875 tümən qeyd etmiĢdilər. Bax:
M. X. ġərifli. XIII-XIV əsrlərdə Azərbaycanda ticarət və ticarət yolları. «SSRĠ
EA AzF Xəbərləri», 1944, № 2-3, səh. 50; А. М. Беленицкий. К вопросу о
социальных отношениях в Иране. «Сов. востоковедение», 1948, т., V,
1948, t., V, səh. 125, Məhəmməd Cavad MəĢkur. Tarix-i Təbriz, səh. 569.
Əslində 87,5 tümondir. Bax: «Nüzhət əl-qülub», səh. 89-90; Təhrir-i Tarix-i
Vəssaf, səh. 162.
215
100. «Təhrir-i tarix-i Vəssaf», səh. 162; «Nüzhət əl-qülub», səh. 89-90.
101. «Risale-yi Fələkiyyə», səh. 58-62.
102. Yenə orada.
103. «Nüzhət əl-qülub», səh. 27-28.
104. «Nüzhət əl-qülub», səh. 27-28; Ə. Ə. Əlizadə. Göstərilən əsəri, səh. 254.
105. «Risale-yi Fələkiyyə», səh. 172.
106. Hülaku dövlətinin tənəzzülü və süqutu haqqında ətraflı məlumat almaq
üçün bax: V. Z. Piriyev. Göstərilən əsəri.
107. ġirin Bəyani. Tarix-i ali-cəlayir, səh. 191-193, 196.
108. Həsən Cavadi. Ġran əz dide-ye orupaiyan dər dovre-ye Elxanan. Məsəlle-
ye «Bərrəsiha-ye tarixi», sale həftəm, Ģomare 42, səh. 134-135;. (sonralar:
Həsən Cavadi. Ġran əz nəzəre...).
109. Osman Turan. Selçuqlular tarihi ve turk islam medeniyeti, Ankara, 1965,
seh. 249; (sonralar: Osman Turan. Səlcuqlar tarixi).
110. «Tarix-i ġeyx Üveys», Haaqa, 1954, səh. 144.
111. Yenə orada.
112. М. А. Сейфеддини. Монетное дело в Азербайджане в XII - первой
половине XV вв. (автореф. докт. дисс), Баку, 1970, səh. 53-54.
113. M. A. Seyfəddininin əsərində XII-XIV əsrin əvvəlləri arasında sikkənin
təhlili verilmiĢdir ki, bundan 150-yə qədəri, yəni yarıdan çoxu Təbrizdə zərb
olunmuĢdur. Bax: М. А. Сейфеддини. Монетное дело и денежное
обращение в Азербайджана XII-XV вв., кн. I, Баку, səh. 162, 175, 180, 185-
188, 194-195, 202-203, 215-217, 220.
114. Ə. Ə. Əlizadə. Göstərilən əsəri, səh. 17.
115. «Cami-ət-təvarix», III cild, səh. 390.
116. «Nüzhət əl-qülub», səh. 27-28, «Risale-yi Fələkiyyə», səh. 172.
117. Mövlana Övliya Amoli. Tarix-i Röyan, Tehran, 1313, səh. 121.
118. «Tarix-i ġeyx Üveys», səh. 171-175; V. Z. Piriyev. Göstərilən əsəri, səh.
96.
119. Heyd. Göstərilən əsəri, II cild, səh. 232.
120. Yenə orada, səh. 139.
121. Naxçıvani. Dəstur əl-katib, I cild, II hissə, səh. 388.
122. Yenə orada, I cild, I hissə, səh. 204-205, 219.
123. Yenə orada, I cild, I hissə, səh. 530-532, 534-537; II cild, səh. 316.
124. ġirin Bəyani. Tarix-i Ali-cəlayir, səh. 162-163.
125. Heyd. Göstərilən əsəri, səh. 139.
126. Klavixo. Göstərilən əsəri, səh. 160.
127. «Dəstur əl-katib», II cild, səh. 389.
128. Yenə orada, II cild, səh. 158-160.
129. «Tarix-i ali-cəlayir», səh. 193-196.
130. «Risale-yi Fələkiyyə», səh. 66.
216
131. Bax: Məhəmməd Cavad MəĢkur. Tarix-i Təbriz, səh. 606-612; «Rovzat-
ül-cinan», II cild, 640-659.
132. Hafiz Əbru. Zeyli Cami-ət-təvarix-i RəĢidi, səh. 281.
133. Yenə orada, səh. 295.
134. Klavixo. Göstərilən əsəri, səh. 328-329.
135. И. П. Петрушевский. Государства Азербайджана в XV в., бах:
ССИА,. вып. I, Баку, 1949, səh. 195.
136. Klavixo. Göstərilən əsəri, səh. 162, 167.
137. «Tarix-i Ulcaytu», səh. 116.
138. Klavixo. Göstərilən əsəri, səh. 168.
139. Klavixo yazır ki, Xəzər dənizinin cənub sahilində yerləĢən Gilandan
Sultaniyyə Ģəhərinə hər cür ipək gətirilir və buradan DəməĢt, Suriya və
Türkiyənin digər yerlərinə ixrac olunur. Bundan əlavə, ġamaxı ipəyi
Sultaniyyəyə ixrac olunur. Ġran, Venetsiya və Kenuya tacirləri də Sultaniyyəyə
gəlirlər. ġirazın ətrafından müxtəlif ipək, pambıq və tafta parçalar, Xorasandan
isə xam və toxunulmuĢ pambıq malları, çoxlu rəngarəng qumaĢ Sultaniyyəyə
gətirib orada paltar tikirlər. Ticarət cəhətdən Sultaniyyə o qədər əhəmiyyətlidir
ki, ildə xeyli miqdar gəlir imperatorluğun xəzinəsinə daxil olur. Bax: Klavixo.
Göstərilən əsəri, səh. 168-170.
140. Шилтберкер. Путешествие, Одесса, т. I, вып. I, 1857, səh. 47.
141. Yenə orada, səh. 47.
142. «Rüzhət əl-qülub», səh. 60.
143. Həmin dövrdə əcnəbi tacirlər üçün Sultaniyyənin bütün məhəllələrində
karvansara var idi. Bax: Klavixo. Göstərilən əsəri, səh. 170.
144. «Mətlə-üs-sədeyn», əlyazma, vər. 491.
145. Firidun bəy. MünĢaati-səlatin, II cild, səh. 231-232.
146. Ətraflı məlumat almaq üçün bax: S. M. Onullahi. XV əsrdə
Azərbaycanda bəzi vergilərin miqdarı və ölçüsü haqqında. «Azərb. SSR EA
Xəbərləri», TFH seriyası, 1967, № 1, səh. 49-59.
147. Kontarini. Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran,- səh. 137.
148. Barbaro. Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran, səh. 77.
149. Kontarini. Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran, səh. 137, 144, 154.
150. «Əhsən-ət-təvarix» (Tehran nəĢri). səh. 615, 626.
151. Yəhya Qəzvini. Lubb-ət-təvarix. SSRĠ EA ġərqĢünaslıq Ġnstitutu
(Leninqrad) əlyazması nüsxəsi, V-660, vər. 147a.
152. «Divane həkim Qətrane Təbrizi», səh. 208.
153. З. М. Буниятов. Государство атабеков Азербайджана səh. 188.
154. «Əcayib əd-dünya.» Göstərilən əlyazması, vər. 1996.
155. Cami-ət-təvarix, III cild, səh. 229.
156. Yenə orada, səh. 143.
157. «Tarix-i Vəssaf», səh. 385, «Nüzhət əl-qülub», səh. 87.
Dostları ilə paylaş: |