Azərbaycan ssr elmlər akademġyasi tarġX Ġnstġtutu

211 
 
8. В.  Г.  Тизенгаузен.  Сб.  материалов,  относящихся  к  истории  Золотой 
Орды. т. I, Извлечения из сочинений арабских, СПб., 1884,  əl-Əmari, səh. 
239-240; (sonralar: В. Г. Тизенгаузен. Сб. материалов, т. I,  
9. Yenə orada. 
10. «Səfərname-ye Marko Polo», Tehran nəĢri, səh. 31. 
11. «Mükatibat», səh. 321; Ə. Ə. Əlizadə. Göstərilən əsəri, səh. 191. 
12. «Mükatibat»,  səh.  195;  RəĢidəddin  Rəb-i  RəĢididə  çalıĢan  1400  nəfər 
quluna ildə xeyli qadın paltarı, kiĢi paltarı, ayaqqabı, alt paltarı, baĢ Ģalı və s. 
verirdi  ki,  bunlar  Təbrizdə  və  Rəbi  RəĢididə  hazırlanırdı.  «Mükatibat»  (rusca 
tərcüməsi), səh. 238-240. 
13. «Cami-ət-təvarix», III cild, səh. 392. 
14. Yenə orada, səh. 394. 
15. Yenə orada, səh. 394. 
16. Yenə orada, səh. 540. 
17. «Mükatibat», səh. 188, 192; rusca tərcüməsi, səh. 233-237. 
18. Barbaro. Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran, səh. 95-96. 
19. Təvəkkül  ibn  Bəzzaz.  Səfvət-əs-səfa  (əlyazma),  vər.  9;  «Mətlə-üs-sədeyn; 
Özbəkistan  SSR  EA  ġərqĢünaslıq  Ġnstitutunun  əlyazma  fondu,  inv.,  №  4357; 
Lahur çapı, II cild, səh. 196. 
20. Xondəmir. Həbib-üs-ciyər (Tehran nəĢri), III cild, səh. 165. 
21. Yenə orada, səh. 165. 
22. Karxana  haqqında  ətraflı  məlumat  almaq  üçün  bax:  R.  K.  Kiknadze.  Из 
истории  ремесленного  производства  (карханэ)  в  Иране  XIII-XIV  вв., 
Ближний и Средний Восток. Сб. статей. Изд. вост. лит-ры., М., 1962;. М. 
X.  Гейдаров.  О  некоторых  вопросах  организаций  внутренней  эволюции; 
карханэ  в  Азербайджане  XVII  в.  «Изв.  АН  Азерб.  ССР,  серия  общест. 
наук», 1966, № 1, стр. 60-67. 
23. «Cami-ət-təvarix», III cild, səh. 542-544. 
24. Yenə orada, səh. 544. 
25. Barbaro. Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran, səh. 76. 
26. Qeyd: Bu kitabın iki nüsxəsi Aya-Sofiya kitabxanasında 3614 və 4612 №-li 
Ģifrlər  altında  mühafizə  olunur.  Bax:  Mehdi  Bdhrami.  Sənaye-e-Ġran.  Zurufe 
səfalin, Tehran, 1327 Ģ., (1948), səh. 38. 
27. Cəfər ibn Məhəmməd. Tarix-i Yəzd, Tehran, 1338 Ģ., səh. 88-89. 
28. Ġbn  Bəttutə.  Səfərname.  Məhəmməd  Əli  Movəhhidin  fars  dilinə  tərcüməsi, 
Tehran, 1337, səh. 254.  
29. «Vəqfname-ye Rəb-i RəĢidi», səh. 259. 
30. «Tarix-i  Ulsaytu»,  səh.  46-47;  ġərəfəddin  Yəzdi.  Zəfərnamə.  I  cild,  səh. 
290;  «Tarix-i  cahanquĢai-ye  Teymuri»,  vər.  124;  «Rovzət-üs-səfa»,  Tehran 
nəĢri, V cild, səh. 219; «Azərbaycan tarixi» (üç cilddə), I cild, Bakı, 1961, səh. 
217. 

---

212 
 
31. «Səfvət-üs-səfa»,  vər.  18;  «Vəqfname-ye  məscid-i  Müzəffəriyyə».  Bax: 
Məhəmməd Cavad MəĢkur. Tarix-i Təbriz, səh. 656, 659, 663. 
32. Əxi haqqında bax: В. А. Гордлевский. Из жизни цехов в Турции. К ис-
тории  «ахи».  Зап.  коллегии  востоковедов,  т.  II.  вып.  2,  АП  СССР,  Л., 
1927; М. X. Гейдаров. Göstərilən əsəri, səh. 115-143. 
33. «Zəfərnamə»,  səh.  290;  «Rovzət-üs-səfa»,  IV  cild,  səh.  566;  V  cild,  səh. 
219; «həbib-üs-ciyər»  (Tehran nəĢri), III cild, səh. 236. 
34. «Həbib-üs-siyər», III cild, səh. 137. 
35. «Vəqfname-ye Rəb-i RəĢidi», səh. 354, 357, 382. 
36. Yenə orada, səh. 191. 
37. «Nüzhət əl-qülub», səh. 28. 
38. Yenə orada, səh. 85, 103, 106-107. 
39. Ġbn  əl-Əsir,  səh.  205;  Azərbaycan  dilinə  tərcüməsi,  Bakı  nəĢri,  səh.  197-
198. 
40. Nəsəvi. Göstərilən əsəri, səh. 224. 
41. Yenə orada, səh. 245. 
42. Ġbn əl-Əsir. Göstərilən əsəri, azərbaycanca tərcüməsi, səh. 194. 
43. Ə. Ə. Əlizadə. Göstərilən əsəri, səh. 95-98; З. М. Буниятов. Государство 
атабеков Азербайджана, səh. 114, 116-117. 
44. «Tarix-i Vəssaf», səh. 50-51. 
45.  Histoire  du  commerce  du  levant,  par  W.  Heyd,  II,  Leipzig,  1923,  p.  III. 
(sonralar: Heyd. Göstərilən əsəri). 
46. Mənbələrin  verdiyi  məlumata  görə  tamğa  vergisi  ilk  dəfə  Abaqa  xan 
dövründə  (1265-1282)  ġəmsəddin  Sahib  Divan  tərəfindən  Rumda  (Kiçik 
Asiya) həyata keçirilmiĢdir. Bax: «Cami-ət-təvarix», III cild, səh. 147. Tamğa 
haqqında ətraflı məlumat almaq üçün bax: A. A. Ali-zade. Göstərilən əsəri, səh. 
216-218; yenə onun. Termin «tamqa» «Изв. АН Азерб. ССР», 1955, № 4; И. 
П. Петрушевский. Земледелие... səh. 386-387. 
47. «Cami-ət-təvarix», III cild, səh. 9-92, 189, 202, 211-214. 
48. Yenə orada. 
49. Basqaq  -  əyalət  hakiminin  yaxın  köməkçisinə  deyilirdi.  Lakin  hakimin 
xəbəri olmadan heç bir iĢ görə bilməzdi (Cüveyni, II cild, səh. 243). 
50. Cüveyni. Tarix-i cahanquĢay, II cild, səh. 245-246. 
51. Cüveyni.  Tarix-i  cahanquĢay,  II  cild,  səh.  244;  «Həbib-üs-ciyər»,  III  cild, 
səh. 60. 
52. Cüveyni. Tarix-i cahanquĢay, II cild, səh. 281. 
53. Yenə orada, II cild, səh. 274-276. 
54. Bax: Ə. Ə. Əlizadə. Göstərilən əsəri, səh. 346-347. 
55. Heyd. Göstərilən əsəri, səh. 93. 
56. Karl Jahn. Dogu ile bati arasinda bir ortagag kultiir merkezi Tebriz. (Prof. 
Karl Jahn'in islam arastirmalari Enstitusunda verdigi bir konferan-tir) Istambul- 

---

213 
 
Universitesi  edebiyat  fakultesi  yayinlari  islam  tetkikleri  enstitusu  dergisi,  cilt 
IV, 1971, Istambul, seh. 29-34. (sonralar: Karl Yan. Göstərilən məqaləsi). 
57. Yenə orada. 
58. Yenə orada, səh. 29. 
59. Bax: Ə. Ə. Əlizadə. Göstərilən əsəri, səh. 221. 
60.  Марко  Поло.,  səh.  31;  Путешественники  об  Азербайджане,  т.  I 
(составил 
З. Ямпольский). Баку, 1961, 1961, səh. 34. 
61. Toplanılan 80 tümən vergidən 30 tümənini ildə baĢ vəzir Sədrəddin Zəncani 
mənimsəyirdi. Bax: Təhriri   Tarix-i Vəssaf, səh.  162. 
62. «Tarix-i Vəssaf», səh. 272-274. 
63. Ə.  Ə.  Əlizadə.  Göstərilən  əsəri,  səh.  220-222;  М.  А.  Сейфеддини.  Мо-
нетное  дело  и  денежное  обращение  в  Азербайджане  XII-XV  вв.,  кн.  I, 
Баку, 1978, səh. 219;  «Azərbaycan  tarixi» (üç  cilddə), I cild, Bakı 1961 səh. 
207. 
64. «Tarix-i Vəssaf», səh. 269, 271. 
65. Yenə orada, səh. 269. 
66. Yenə orada, səh. 274. 
67. «Cami-ət-təvarix», III cild, səh. 346.  
68. «Təhriri-tarix-i Vəssaf», səh. 199. 
69. Qazan xanın islahatları haqqında ətraflı məlumat almaq üçün bax: «Cami-
ət-təvarix»,  III  cild,  səh.  452-571;  И.  П."Петрушееский.  Рашид. 
ад-Дин  и  его  исторический  труд.  Вступ.  статья.  «Сборник-летописей 
Рашид ад-Дина», т. 2, ч. 1. M., - L., 1958; Ə. Ə. Əlizadə. Göstərilən əsəri səh. 
179-182;  А.  И.  Фалина.  Реформы  Газан-хана.  «Уч  зап.  ИВАН  СССР»  т. 
XVII, М., 1959, стр. 51-76. 
70. «Cami-ət-təvarix»,  III  cild,  səh.  414;  Ə.  Ə.  Əlizadə.  Göstərilən  əsəri.  səh. 
190, 217. 
71. «Tarix-i Vəssaf», səh. 347. 
72. «Vəqfname-ye Rəbi RəĢidi», səh. 353: 
73. «Rovzat-ül-cinan», I cild, səh. 485. 
74. «Mükatibat»,  səh.  31;  «Vəqfname-ye  Rəb-i  RəĢidi»,  səh.  174;  Ə.  Ə. 
Əlizadə. Göstərilən əsəri, səh. 190. 
75. Seyid Məhəmmədrza Təbatəbai. Tarix-i ədəbiyyate-Ġran, I cild, səh. 159. 
76. Ticarət  yolları  haqqında  bax:  «Nuzhət  əl-qulub»,  səh.  181-184;  Heyd. 
Göstərilən  əsəri,  səh.  113-117;  И.  П.  Петрушееский.  Хамдаллах  Казвшга 
как... Səh. 913; J. A. Manandyan. Göstərilən əsəri, səh. 287, 292, 295-297;. Ə. 
Ə. Əlizadə. Göstərilən əsəri, səh. 54-56. 
77. «Nüzhət əl-qülub», səh. 181-184. 
78. Barbaro. Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran, səh. 92-96. 

---