Azərbaycan ssr elmlər akademġyasi tarġX Ġnstġtutu

195 
 
Qeyd:  Kitabın  üz  qabığında  naĢir  səhv  olaraq  müəllifin  adını  Abdullah  ibn 
Fəzlullah  əvəzinə  Fəzlullah  ibn  Abdullah  yazmıĢdır.  Müəllifin  dəqiq  adı 
haqqında  bax:   «Tarix-i Vəssaf», səh. 6. 
35. «Tarix-i Vəssaf», səh. 143. 
36. Yenə orada, səh. 652. Vəssaf və onun əsəri haqqında ətraflı məlumat almaq 
üçün  bax:  А.  А.  Али-заде.  Социального-экономическая  и  политическая 
история  Азербайджана  XIII-XIV  вв.  Баку,  1956,  səһ.  15-16;  И.  П. 
Петрушевский.  Основные  источники  по  истории  периода.  Бах.  История 
Ирана,  səһ.  169-172;  Ч.  А.  Стори.  Персидская  литература,  ч.  II,  səһ.  769-
775; М. Mortəzəvi. Göstərilən məqaləsi, səh. 40. 
37. Əbulqasim  Abdullah  bin  Əli  əl-KaĢani.  Tarix-i  Ulcaytu,  Tehran,  1348  Ģ., 
(1969). Kitabın naĢiri Məhin Həmboli səhv olaraq müəllifin adını Abdullah bin 
Məhəmməd  yazmıĢdır.  Əslində  Əbulqasim  Abdullah  bin  Əli  bin  Məhəmməd 
əl-KaĢanidir. Bax: həmin əsərin 4-cü səhifəsinə; (sonralar: «Tarix-i Ulcaytu»). 
Əbülqasim KaĢani və onun 
əsəri  haqqında  ətraflı  məlumat  almaq  üçün  bax:  S.  M.  Onullahi.  Elxanilər 
dövrünə aid istifadə edilməmiĢ mənbə. «Azərb. SSR EA Məruzələri», XXXII 
cild, № 5, 1976, səh. 58-61. 
38. Əbubəkr Qutbi əl-Əhəri. Tarix-i ġeyx Üveys. Lahə, 1273 hicri (1964), səh. 
168-170, 173; (sonralar: «Tarix-i ġeyx Üveys»). 
39. Hafiz  Əbru.  Zeyli  cami-ət-təvarix-i  RəĢidi,  Tehran,  1317  Ģ.,  (1938); 
(sonralar: «Zeyli cami-ət-təvarix-i RəĢidi»). 
40. Zeynəddin Qəzvini.  Zeyli tarix-i qozide. LDUƏN,  Ģifr M.  O; 153: bax: V. 
Z. Piriyev.  Azərbaycanın XIV  əsr  tarixinə  dair yeni  mənbə.  «Azərb. SSR EA 
Xəbərləri»,TFH seriyası, 1971, № 1, səh. 32-42. 
41. ġami. Zəfərnamə, səh. 129, 148. 
42. Əbdürrəzzaq 
Səmərqəndi.  Mətlə-üs-sədeyn  və  məcmə-ül-bəhreyn. 
Əlyazma. Bir nüsxəsi Saltıkov-ġedrin    adına    LDUK-də   saxlanılır.  1941 və 
1949-cu  illərdə  iki  cilddə  Lahurda,  1974-cü  ildə  isə  I  cildi  Tehranda  nəĢr 
olunmuĢdur. Biz  həm əlyazma, həm də  Lahur və Tehran nəĢrlərindən istifadə 
etmiĢik (sonralar: Əbdürrəzzaq Səmərqəndi. Mətlə-üs-sədeyn.) 
Qeyd:  Əbdürrəzzaq  Səmərqəndi  haqqında  ətraflı  məlumat  almaq  üçün  bax: 
Rovzət-üs-səfa. Təsnife Mir Məhəmməd bin Seyid Bürhanəddin XavəndĢah əl-
Ģəhir  be  Mirxond,  5-6  c.,  Tehran,  1339  Ģ.,  (1960),  səh.  516-518;  (sonralar: 
Mirxond.  Rovzət-üs-səfa).  И.  П.  Петрушевский.  Основные  источники  по 
истории периода. Бах. История Ирана, səh. 212; Ч. А. Стори. Персидская 
литература, c. II, səh. 820-828. 
43. «Ketabe-Diyarbəkriyyə».  Təlife  Əbubəkr  Tehrani.  Ankara,  1962-64,  I-II 
hissə. 
44. Bəzi  tədqiqatçılar,  o  cümlədən  V.  F.  Minorski,  Ġ.  P.  PetruĢevski,  O.  Ə. 
Əfəndiyev,  Ч.  А.  Стори,  Ç.  M.  Ġbrahimov  bu  sözü  səhv  olaraq  «Xunc»  - 

---

196 
 
«Xunci»  oxumuĢlar.  Əslində  Fəzlullah  Ruzbehan  Ġsfahan  yaxınlığında  olan 
«Xunəc» kəndindəndir. Bax: Yaqut Həməvi. Möcəm-ül-büldan, II cild, Tehran, 
1966,  səh.  500.  Miyana  ilə  Dehxarqan  (indiki  AzərĢəhr)  arasında  yerləĢən 
Kağəzkonan  da  keçmiĢdə  «Xunəc»  adlanmıĢdır:  Bax:  Ġstəxri.  Məsalik  əl-
məmalik,Leyden, 1870,   səh.  188; Nüzhət əl-qülub», Tehran, 1336 Ģ., səh. 72. 
Abul  Khayr  Fadlullah  b.  Ruzbihan  Khunjis  al-Ġsfahani.  Tarikh-i  alam-ara-yi 
Amini ...), an abridged trans. by V. Minorsky, London, 1957. 
45. И.  П.  Петрушевский.  Иранские  источники  по  истории  Азербайджана. 
XVI-XVIII вв. ССИА, вып. I. Баку, 1949, səh. 299. 
46. Həbib-üs-ciyər  fi əxbari əfrad əl-bəĢər, təlife Qiyasəddin bin Hümaməddin 
əl-Hüseyni əl-müddəu be Xondəmir, Tehran, 1333 Ģ., cild çaharom; Mir Yəhya 
Qəzvini.  Lübbət-təvarix.  SSRĠ  EA  Asiya  Xalqları  Ġnstitututu,  №  V-660 
(əlyazma); XurĢah ibn Qubad əl-Hüseyni. Tarix-i 
elçi-ye  NizamĢah.  Britaniya  Muzeyi  nüsxəsi.  Bax:  C.  Rieu.  The  Catalague  of 
the Persian Manusripts of the British Museum. London. 1879, vol. I, p. 110, or 
153.  ġah  Təhmasib.  Təzkire-ye  ġah  Təhmasib,  Kəlküttə,  1912,  Qazi  Əhməd 
Qaffari.  Tarix-i  cahan  ara,  Tehran,  1343  s,  Budaq  Qəzvini  Cəvahir  əl-əxbar. 
LDUK,  Dornun  kataloqu,  №  288;  Həsənbəy  Rumlu.  Əhsən-ət-təvarix. 
Əbdülhüseyn  Nəvainin  nəĢri,  Tehran,  1349  Ģ.,  ġərəfxan  Bidlisi.  ġərəfnamə, 
Peterburq, I-II cildlər, 1860-1862. 
47. «Tarix-i  ġah  Ġsmayıl».  (Persian  M.  ss.  536)  A  very  detailed  history  of  the 
rise of the safawid dynastry. Bax: Ч. А. Стори. Персидская литература. ç. II, 
səh. 853. 
48. Hafiz  Hüseyi  Kərbəlayi  Təbrizi.  Rovzat-ül  cinan  və  cənnat-ül  cinan, 
Tehran, 1344 Ģ, I-II hissələr (sonralar: «Rovzat-ül cinan»). 
49. Xacə  Mahmud  ibn  Xondəmir.  Tarix-i  ġah  Ġsmayıl  və  ġah  Təhmasib. 
Britaniya Muzeyi əlyazma nüsxəsinin mikrofilmi. Həmçinin bax: 
Ч.  А.  Стори.  Персидская  литература.  ç.  II,  səh.  854-855.  (sonralar:  Xacə 
Mahmud ibn Xondəmir. Tarix-i ġah Ġsmayıl və ġah Təhmasib). 
Qeyd:  Cunabadi  Xacə  Mahmudun  Xondəmirin  oğlu  olmasına  Ģübhə  edərək 
yazır:  «Xacə  Mahmud  iddia  edir  ki,  Xondəmirin  oğludur»  Bax:  Cunabadi. 
Rovzət-üs-səfəviyyə, AEATĠEA, inv. № 2614(5), vər. 823. halbuki əlyazmanın 
özündə müəllif yazır: «Tarix-i Həbib-üs-siyər təlif-i valede mosəvvəde in ovraq 
əst»  («Həbib-üs-ciyər»in  müəllifi  bu  vərəqələri  yazanın  atasıdır),  həmin 
əlyazma,  vər.  112.  Tarix  elmləri  doktoru  Ə.  Ə.  Rəhmani  isə,  nədənsə,  yazır: 
«Tam  qətiyyətlə  demək  olar  ki,  Xacə-Mahmudun  əsəri  itmiĢdir»;  bax:  A.  A. 
Raxmani. «Tarix-i alam arayi Abbasi» kак источник по источник по истории 
Азербайджана, Баку, 1960, səh. 57. 
50. «Nəqavət  əl-asar  fi  zikr-ül  əxyar,  təlife  Mahmud  bin  Hidayət  əfvəĢtei 
Nətənzi»,  Tehran,  1350,  Ģ.,  (1971);  (sonralar:  «Nəqavət  əl-asar  fizikr-ül 
əxyar»).  Bu  əsər  haqqında  ətraflı  məlumat  almaq  üçün  bax:  S.  M.  Onullahi. 

---