Azərbaycan xalq cümhuriYYƏTİNİn keçİRİLMƏSİ ÜZRƏ DÖVLƏt komiSSİyasi
Yüklə 5,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
86
fevraldan aprelə qədər qanuna baxıb, apreldə hökumətə təqdim etmişdi. Hökumət bunu qəbul etməyib, verilib maliyyə-iqtisad komisyonuna, bu komisyonda qanunu müzakirə edib, verər hökumətə, hökumət qəbul edib 9 avqustda verər maliyyə- büdcə komisyonuna. Maliyyə-büdcə komisyası da bunu müzakirə edib Parlamana təqdim edir. Mühümi məsələ olduğu üçün və uzanmamağa görə Parlaman mayın 12-də qərar qoyub ki, məmurların məvacibi martdan artsın. Mən burada bir şey unutdum ki, ərz edim, nəinki maaşların artması, bəlkə bir para məmurların məvacibini bərabərləşdirməsi lazımdır. Çünkü, bir nəzarətdə kargüzar 1200 manat məaş aldığı halda, digər bir nəzarətdə 1800 manat alırmış. Burada məmurlar 18 sinfə bolünür. Şəməndufer məmurları çox olduğu üçün 21 sinfə bölünürlər. Burada, birinci sinfə nazirlər, 2-ci sinfə müavinləri qeyd olunubsa, lakin maaşları təyin olmuyubdur. Çünkü, Parlamanda məbusların məvacibi artırılanda bu məsələyə baxılıbdır. 3-cü sinfin maaşından 4500 manatdan başlayıb, 18 sinif isə 1500 manatdan ən aşağı 1400-1300-1200 və çoxları, xırda iş görürlər 800 manat təyin olunubdur. Bu mmurların maaşları o qədər artırılıb ki, güzəran etsinlər, maaş təyin olunanda məsuliyyət və qulluqları bir olan məmurlar üçün bir cür maaş təyin olunubdur. Maaş burada təyin olub hərbiyyə naziri məmurları və xariciyyə nazirinin qeyri dövlətdə olan məmurlarınıda başqasına onların maaşına başqa surətdə baxılacaq. 2-ci şöbədə keçənlərdə böylə bir qanun vardı ki, məmurlara, məsələ kazyonnı palata müdirinə, posta müdirinə, mənzil verilir idi. İndi, əgər dövlət bunlara mənzil verir isə, onların maaşından 5 faiz çıxılacaqdır. Əgər işıq və odun da verir isə 10 faiz çıxılacaqdır. Kuryer və xırda qulluqçulara ki,dövlət mənzil verir, onlardan bu faiz çıxılmayacaqdır. 3-cü şöbədə bir para xidmətçilər, məsələn meşə bəyi və qeyrilərə əkin yeri də verilirmiş ki, onlar o yeri əkmişlər və olar da öz qüvvəsində qalır. Bir para idarələrdə, məsələn məktəblərdə, yemək də verilir. Onlardan ancaq yeməyin tamam olduğu qiyməti alacaqlar. Bunlardan keçəndən sonra maaş az olduğundan məmurlar 2 yerdə xidmət edirlər. İndi o ixtiyar onlardan alınır, yalnız məktəblər xüsusunda ixtiyar verilir ki, müəllimlər müdir onun ilə qeyri də yerlərdə dərs verə bilərlər. Ədliyyə məhkəmə üzvü məktəbdə qanun dərsi verə bilir, iqtisadi cəhətdən bir mühəndis yaxud texnik məktəbdə dərs verə bilər. Keçmişdə bir para məmurlar iclaslarda iştirak etməsi üçün əlavə maaş alırdılar, o da indi verilməyəcək, ondan sonra vergi müdiriyyətində və məhkəmədə bir məmur nə qədər artıq qalar isə, artıq da mənfəət verər. Bir para məmurlar da vardır ki, hər beş il müddətindən sonra onun maaşı üzərinə bir şey artırılır idi. İndi bu da götürülmüş, yalnız bu işdən maarif nəzarətində bulunan müəllimlər bəhrəmənd olacaqlar. Çünkü ildə 4-5 yüz manat fərqi olan məbləğ bir o qədər pul deyildir. Bir də maaarif nəzarətində bulunan müəllimlərin pedaqoqiçeski sovetdə katib və başqa bu kimi artıq vəzifələri olursa onlara xüsusi maaş veriləcəkdir. Maarif nəzarəti yaxşı olmuşdur, çünki, müəllim 87
az, ehtiyac çoxdur, sairlərinə nisbətlə təhsil var. Bir para dəmir yol qulluqçularına yenə vaqonda getmək üçün yol pulu verirlərdi. İndi o qayda məvacibin dörddə biri qədəri olmaq üzrə baqi qalır. Ümuri-hökumət üçün 2400 rüblə artırdılar. Müavin nazir kibi sair nəzarətlərin də baş məmurlarına əlavə verilməsi nazirin öz ixtiyarına buraxılır, bu şərtlə maaşın 50%-dən artıq olmamaq şərtilə şurayi-vügəlayə doklad verilsin. Onlara məvaciblərinin yarısı qədər nümayəndəlik haqqı da vermək istəyirlər. Bu yeni maaşı iyulun birindən vermək fikrindədirlər. Əvvəlcə martdan istənilirdi, fəqət 12 may qanunu nəzərə alaraq maliyyə nəzarəti iyuldan qəbul etməyə qərara aldı. Bu qədər ki, artırıb, hərbiyyə nəzarəti məmurlarından başqa nə qədər para lazım olduğu məlum deyildir. Ancaq təxminən demək olar. Çünkü hökumətin mədaxil, məxaric smetası yoxdur. Keçən il yazılmışdı ki, hamı nəzarətlər smetalarını bildirsinlər. Bu vaxta kimi ancaq 2-3 nazir hazır edə bilibdir. İndi təxminən ildə 37 milyon manat cərimə var. Bu qəbul olunarsa 400 milyon manat edir. Bunlardan 200 milyonu Şəməndifər məmurlarına gedəcək, qabağımızdakı altı ay üçün 115 milyon lazımdır. Maliyyə-büdcə komisyonu layihəyə baxıb bir qədər təğyir və təbdil etmişdir. Əvvəla layihədə senator məvacibi vardı. Komisyon onu götürdü, çünkü nə senat var, nə senator. Palatın birinci sədri 3 sinfə yazılmışdı. Onu da müavini-nazirlər cərgəsinə keçirtdik. Məşixət də nazirlər kimi oldu. Amma bu qərar üzrə olubdur ki, sədr deyil, sədrlər deyilsin; 7-ci sinifdən 8-ci sinfə bəzi məmurlar keçirilmişdir. Məsələn vilayət mühəndisi, ziraət təbibi kimi. 8-ci sinifdən 7-ci sinfə bəzi müəllimlər keçirilmişdir. Qanuna görə darülmüəllimi qurtaranlar 7, qədər qurtarmamışlar 8 idi. Müəllim azlığını nəzərə alaraq hamını 7-yə keçirtdik. Xüsusən türklər 9-cu sinifdən 8-ci sinfə keçirilibdir. Gəncə yolu müdiri, hüdud komandanı və meşə müdiri, hüdud alayının vilayətdə olan böyük komandanı, fabrika inspektoru, meşənin müfəttişi və balıq idarəsi müfəttişləri, əskələmüdiri müavinləri, 9-cu sinifə götürülüb 11-ci Gəncə polis müdirinin baş müavini, ziraət müdirləri keçirilmiş-lər, bir də gəmi müdiri. 10-su sinfə 13-dən gətirib, çarda olan naiblər və Gəncə polis müdirinin ikinci müavini 11-ci sinfə gətirilib. 14-cüdən vergilər yığan müdirlər, 12-ci sinfə gətirilib 15-cidən çar vilayətində olan müdir köməkçiləri, 13-cü sinfə gətirilib kargüzarlar, əskələ idarəsinin kargüzarı 15-ci sinif, 17-cidən gətirilib müstəntiqlərin mladşı müavini, onların müavinləri, okrujnoy sudda kağız aparıb gətirənlərdən bir az aşağı idi. Onların maaşlarını yaxşı eləməkdən ötəri gətirilib 14-cü sinfə. Gəncə polis müdirinin baş katibi və tərik müabir nəzarətində qulluq edən makinaçılar, Kürdə gəmilərdə qulluq edirlər. Çar vilayətində bu ana qədər xristian kənd xudaları var idi ki, xristianları idarə edirdi. Onlar indi götürülüb və maliyyə-büdcə komisyonu da bunu qəbul etməyib 5-ci sinfə gətiriliblər. Nəzarətdə qulluq edən yuris Yüklə 5,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|