92
olsun, amma bir az düzəlsə yaxşı olar. Lakin bu sistem ilə gələcəkdə hərəkət etmək
böyük nəfi verəcəkdir. Fəqət bir şeyə diqqət etməlidir. Nəzərimcə, bu sistemanı
düzüb qoşanda, onu düzüb qoşan maliyyə büdcə komisyamız bu fikir ilə iştiğal
olub ki, filan mənsəbdə olan xidmətçi ondan bu günəcən aşağı mənsəbdə olan
xidmətçi ilə bərabər bulunmasın. Demək, əgər məsələn, pristavın bir qədər prestiji
artıqdır, onunla kargüzar, ya kargüzar müavini bir zadda bərabər olmasın. Çünkü,
qulluq cəhətcə bu vaxta qədər bu yuxarı olub. O, bir az aşağı olubdur. Nəzəri-
diqqətinizi buna cəlb edirəm. Bir çox adamların nöqteyi-nəzəri düz olsun,
məmurlar deyəndə, zənn etməyin ki, ümum məmurlara aiddir. Öylə məmurlar var
ki, bir ildə maaş artmasa da danışmaz. Çünkü o, buna papiros pulu, çəkmə
sildirmək pulu kimi baxır. Onun başqa doxodları var. Özünüz də bilirsiniz. Burada
söz ola bilməz. Bunu ondan ötəri gətirirəm. O zəhmətkeşlərə fikir verəsiniz ki,
qan-tər içində oxuyub, qələmi vasitəsilə maaş alırlar və maaşdan başqa bir doxodu
da yoxdur. Səhərdən oturdursan saat 2-yə 3-ə qədər işlədirsən, nə verirsən 1200-
1400-1500 rüblə. Bakı kimi yerdə əlbəttə keçinməz. Bu onun yeməyinə, içməyinə
çatmaz. Hələ paltar və başqa xərclər qalsın kənarda. Bunu nəzərdə tutmalıdır. Bunu
da nəzərdə tutmalıdır ki, qulluqçu böylə vaxtda yemək içməyi qayda ilə yerinə
yetirsin. Qulluqçu nə mənsəbdə olursa olsun bunun maaşı ilə külfət dolanır. Bu
maaş ilə külfət dolanmaz. Və, bizdə ola bilsin ki, filan qulluqçu filan qulluqçudan
mərtəbəcə yüksək olsun. Burda çin mərtəbə sözü yoxdur. Burada maaş məsələsidir.
Nə olar, bir katib pristav ilə, naçalnik ilə bir dərəcədə olsun. Buna heç bir əziyyət
olmaz. Xub, mənim təklifim budur ki, 18 sinfə bölməyin o qədər lüzumu yoxdur.
15-16 tamamdır, 17,18-ci siniflər, bu maddələr ləğv edilsin. O maddələrdə olan
xidmətçilər 15 və 16 siniflərə təqsim edilsin. Oraya idxal edilsin. Bu təklifim əgər
qəbul edilərsə, bir iki günlük işdir.
(Səslər: Bunu komisyada niyə söyləmədiniz?).
Biz istəyirik ki, bu qanunu nöqsanı olsa da təcili keçirək. Xırda
qulluqçuların qeydinə qalmaq lazımdır. 17 və 18-ci ləğv edilərsə də onda bizim hər
çinə sistem üzrə bir şey deyildir. Ancaq xidmətçilərin maaşını artıra bilərik. O
təfavüt ki, qorxurlar, qoy o təfavüt olsun, ancaq belə olsun ki, xidmətçilərin halı
təmin edilsin. Bu hal, öylə haldır ki, aşağı, yuxarı olmaz. Gərək öylə olsun ki, hamı
yesin, içsin, həyatını keçirsin. Buna görə 17 və 18 sinifləri, 15-16-ya idxal edin.
Onları da bir-iki sinif artıraq, bu qərar ilə bu iki təklifi edirəm. Bundan əlavə doğru
söylədilər, haman qabaqda, müvəqqəti büdcə məsələsi müzakirəyə qoyulanda
"Əhrar" fraksiyası bir təklif eylədi ki, ərzaq məsələsinə diqqət olunsun, maaşı
artırmaq ilə həyat təmin olmaz. Buna görə bu xahiş deyil əvvəl təklif sonra xahiş
elədi ki, hökumət kooperativlərə kömək etsin və məmurlara ərzaq paylasın.
hökumət buna Bakıda bir qədər əhəmiyyət verib, başqa yerlərdə isə heç əhəmiyyət
verməyibdir. Buna görə bu xahişi yenə meydana qoyuram. İkinci də maliyyə
93
məsələsidir. Bu məsələ bağlıdır maliyyəmizin yüksəkliyinə. Söyləyəcəklər ki,
maliyyəmiz ümum aləmin maliyyəsindən asılıdır. Əsasən, əgər istəsək əhvali
yünkülləşdirək və maliyyəmizi bu saatdakı kimi saxlayaq, bu nə ilə olar. Bu olar
mədaxili artırmaq ilə. Ticarət və ərzaq işini qaydaya salmaqla, spekulyasiyanın
qabağını almaqla. Ona görə mən ikinci xahiş olaraq deyirəm ki, Parlaman qəbul
eyləsin maliyyə məsələsini yüksəltmək üçün də hökumət tezliklə bir layihə gətirsin
keçirək, iş görülsün. Mən bu iki təklifi xahiş edirəm.
Rəis - Söz Ağa Aşurovundur.
Ağa Aşurov - Bu məsələnin iki tərəfi vardır, bir posuşestvu qaldı, əsasən
bu layihədə iki məqsəd olub, biri əmələlərin maaşını artırmaq, bir də maaşları
nizama salmaq, müsavi eyləmək haqqında. İndi bilmirəm, müsavi olub, olmayıbmı,
onu məruzəçi yaxşı başa sala bilmədi. Mən ki, yaxşı başa düşmədim, müsavi nə cür
olur. Burada 18 punkt var bir yerdəki 23 punkt olsun, bərabərlik görmürəm. O,
səfər maaşları artıranda, bildik ki, nə qədər artırırıq, indi isə 15, 25 30, 50 mi faiz
artırırıq, bilmirik. Bilirik ki, maaşları artırırıq. Kimə nə qədər artırarıq bilmirik.
Ondan başqa gərək biz bilək ki, o vaxtdan ki, biz maaş artırmışıq, o vaxta qədər
neçə faiz bahalıq olub, ona münasib də artırmalı idik, amma indi gözü bağlıdır,
bəlkə 100% bahalıq artıb, biz 10% maaş artırırıq. Bunlar olmayanda, bilmirik
mənfəəti nə qədər olacaq. Bu rəqəmlərə yaxşı baxmaq lazımdır. Onsuz da çətin
olur. Bir də maaşların martdan iyundan artırılması sözü vardır. Əlbəttə martdan
olsa yaxşıdır. İkinci məsələ zəmm maaşı martdan etibarən olsun, yaxud iyuldan
etibarən olsun. İyuldan etibarən olursa əlbəttə o qulluqçular üçün yaxşıdır. Fəqət
baxalım büdcə üçün yaxşımıdır? Büdcəlik mövcudunu və nə olduğunu biz
bilmirik. Məlumunuzdur ki, hər bir tacirin bir naməsi olur. Mədaxil və məxaricini
bilir. Halbuki o bizdə yoxdur. Bu pullar nerəyə gedir, nerdən gəlir. Büdcə haqqında
məlumatımız olmadığı kimi dokladçik də bu xüsusda bir şey söyləmədi.
Rəis - Hökumətin komisyada nümayəndəsi vardır.
Aşurov (dəvamla) - Bu xüsusda "Prodovolstvia"üçün bir şöbə lazımdır.
Bu bahalıq ancaq kimin demək üçündür, əgər bu iki məsələni biz həll edərsək,
çarəsini bularsaq, digər şeylər ümumiyyətlə düzələr. Biz əvvəla çörəyi ucuz
etməliyik və bunun üçün də hökumət orqanizasiyası tərəfindən lazımi tədbirlər
görülməlidir. Məlumunuzdur ki, çörək alanlar əksəriyyətlə Quba, Xaçmaza
gedirlər və oralarda həftələrcə vaqon gözləyirlər ki, Bakıya gətirə bilsinlər.
Halbuki, vaqon vaxt ilə verilməyir və ya intizamsızlıqdan yollarda qalır. Bunun
üçün un vaxtında Bakıya çatmadığından çörək baha satılır. Biz əgər Bakıda çörək
işini düzəltsək, bütün Azərbaycanda da düzələr. Və yenə əppək satanlar manatda
yarım manat var gözləyirlər. Mən təklif edirəm ki, biz əvvəla bunları
düzəltməliyik, ikinci göylərə buğda verməli.
Səslər - Buğdanı deyil, parta verməli.