Az?Rbaycan
Yüklə 6,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
511 Baş əyib qabağında, Hər qatında sayıl oldum. Olaram sayıl, Hüsnünə mayıl, Boyu həmayıl, Gün kimi yayıl, Günəş tək isti, Canımın qəsdi. Əhvalım pisdi. Niyə pozdun pərgarımı, Əllərim boş elədin sən.
Bəstə boylu, qara gözlü, Gəlişin necə gözəldi. Can alansan, şirin sözlü, Duruşun necə gözəldi. Ziyadın ağlını aldın, Gülüşün necə gözəldi.
Adındı Şövkət, Eşqi məhəbbət, Çox çəkdin zəhmət, Tez getdi xilqət. Çatdın murada, Ay mələkzada, Qurbanam ada. Yıxılan könlümü alıb, Günlərim xoş elədin sən
512 XXVI. XALQ TƏBABƏTI Iri adamın qulağı ağrıyır e, almanı qoyursan kabab olur, bişir. Onu düz bölürsən. Yarısın bir üz qoyursan qulağa. Içəridə nə var, hamısın çəkir, yaxcı eliyir.
Çilədağı quyruğ ilə qatıb döyürsən, yara ki, deşilmir ha, qoyursan onun üstünə, yaranı elə dağıdır, elə deşir ki, nə var içəridə irin, çirk, tökür eşiyə.
Bınnan əzələ sabın yoxuydu. Başımızı giliynən yuyurdux ki, saçımız uzansın, həm də qəşəng görünsün. Qızı olan ananın döşünü sağıllar, bir xırda pambığı da bu süddə isladıllar, gətirip salıllar qulağa. Sora da soğanın içinin cücüyü var e, onu sarı yağda dağ elirsən, pambığı bu yağda isladırsan, çox isti yox, lilivan olanda salırsan qulağın içinə, ağrını kəsir. Qaraqğac qabığını döyüp qatığıynan təpitmə qəyirib qoyursan irinin və yaxud çibanın üstünə deşilir. Əsas da qulağın dalı şişəndə qoyulur.
Mixəyi buruna çəkəndə burunun qanın qurudur. Burun qanıyanda əsasən mixəy çəkəllər.
Gicitkanı qurudursan, avırsan. Əlini kəsmisən e, tökürsən o yaranın üstünə, beş dəqiqiyə qan kəsir, özü də sağalır.
Qantəpər, səhlab, çobanyastığıdı, bir də kəklikotudu. Bu dördünü qatıb bir yerdə dəmlirsən. Sora süzürsən istəkana, həylə işmirsən ha, çayı necə içirsən həylə soyudub, qurtum – qurtum içirsən, sonra bir xırda gözdürsən, bir də bir qurtum içirsən. Birdən başa çəkmirsən, gündə 3 istəkan
513 işsən nə qədər soyuxluğun, öskürməyin var, kəsəcəy, bir də səndə o cür xəstəlih olmuyacax. Əyər yazda alergiyan olursa ya da gün qripi olursansa, onda yayda başaa papax qoyub geersən bir çayın, ya da gölün qırağında bədənini basdırırsan quma, özünü bu qumda
tərlədirsən, kəklikotu və çobanyastığınnan dəmlənmiş çayı qurtum – qurtum içirsən. O gedən ta səndə gün qripi olmur. Sətəlcəm olana duvax qoyallar, dalına.
Qızdırmaya sarı ginə verəllər. Inax olanın başın çırtallar ki, qan çıxsın, onda sağalar.
Bırnında çöp qalanı çöpçüdə pülədəllər. Bizdərdə ösgürənə boyağotu, bağayarpağı toxumunnan içidəllər.
Üzərriyin qoxusu da diş ağrısına xeirdi. Həmən toxumu ağrıyan dişin üsdünə qoyub sıxırsan, xıp kəsir.
Yara yerə yağlıqara basallar. Şahdərə arağı qaşınan yerlərə sürtülür; xınaynan qatılıb bədənə sürtülür. Gülabdan ürəy ağrısında istifadə olunur. Bizdərdə belə bir inam var ki, gülab çəhməyin düşər–düşməzi olar. Söyüd arağı – salxım söyüddən çəkilir. Qızdırmada istifadə olunur. Onun yarpaxları yığılır qazana, par üsuluynan arax çəkilir. Boymadərən arağı ancax mədə ağrısında, qastiritdə istifadə olunur.
514 Boymədərən tək özü təzyiq salmağa xeyirdi. Xiyar arağı – tam yetişmiş, saralmış xiyarın toxumu çıxarılır, par üsuluynan arağı çəkilir. Qızdırmaan birinci dərmanıdı. Kişmiş arağı – körpələr sancılananda istifadə olunur. Məryəm noxudu – qaynadıb ishal zamanı içillər.
Çay tikanı – meyvəsinnən 1 – 2 –sini yedihdə mədə – bağırsaxda olan xəstəlihlər yox olur.
Gülxətimi – kötüyünü südlə qaynadıb içdihdə, hərarəti dərhal aşağı salar, öskürəyi kəsər.
Qızılgül – ləçəhlərinnən və kötüyünnən qurudub yastıq düzəltsən, ürək xəstəliklərində əvəzsizdir.
Göytikan – çiçəklərinnən dəmliyib içdihdə, ishalı əlbəəm sağaldır.
Əncir yarpağını qaynadıp suyunu bir ləyənə töhsən, ayağı topuğa qədər onun suyunda saxlasan ishalı kəsər.
Üzərliyi dəmləyib, qarqar etsən boğazağrısını yox edər. Xiyarı kəsib ağrıyan oynaxlara qoyduxda, 3 – 4 gün təkrar etməhlə, ağrılar aradan qalxar.
Bağa yarpağıdı, həmənköməncidi, bunun mədə, qarın ağrısına köməyi çoxdu.
Soyux dəymənin birinci dərmanı tut doşabıdı. Qızılca çıxaranı bükərdih qırmızı parçıya, 40 nar çubuğunu da bağlardıx, yanında da bir yumurta qoyardıx
515 içində suyu olan qaba. Əyər göz, nəzər olardısa yumurtalar çatdayardı.
Şivərən suyunu burun qanıyanda buruna salallar, əlbəəm qanı dayandırar, laxtalandırar.
Yaranın, şişin üstünə gicitgən qoyardıx.
Qarayara çıxmışdı bı əlimə. Bının dədəsi dedi ki, qorxma, bacı, heş nə olmuyacax. Getdi bını yardı təbənəynən, zoğun çıxartdı. Qayıtdı qara yoncaynan kişmişi döydü, basdı yaranın üstünə. Bir – iki gün sora da qara yoncanı döydü, ələdi, qoydu bıra. Onnan da yara yaxşı oldu, qoydu getdi.
onun suyuynan gözü yuyurdux.
Şivərən suyun yayda içillər ki, suzmasınnar.
Bizlərdə belədi ki, çox öskürən adama bağayarpağı toxumun dəmliyib verəllər, öskürməsin əlbəəm kəsər.
Bir adamın bir yeri simniyəndə yarma çəkip sarıyardıx həmən şiş yerə.
yerə, deşip o irini təmizlərdi.
Qarnı
ağrıyana nanə,
solmazçiçəyi dəmliyip içirərdih.
Bir yerimiz göyərəndə ora soyux bir şey qoyardıx. Yüklə 6,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|