AzTarix Metodik+ Layout 1

Motivasiya:
– Bu illüstrasiyalar haqqında nə deyə bilərsiniz? Onlar qədim insanların həyatı
haqqında bizə nə söyləyir?
Şagirdlər öz fərziyyələrini irəli sürürlər.
Azıx mağarasına – ilk insan məskənlərinə aid elektron vəsaitə (Azərbaycan tarixi.
Qədim dövr) baxılır.
Tədqiqat sualı: Alt Paleolit dövründə Azərbaycan ərazisində insanların həyatında
hansı hadisələr baş vermişdir?
Tədqiqatın aparılması:
Şagirdlər qruplara bölünür: «Azıx», «Zar», «Buzeyir», «Damcılı».
I qrup: Daş dövrünə xas xüsusiyyətləri maddi mənbələr əsasında müəyyən edin.
II qrup: Azıx adamının dini görüşlərini müəyyən edin.
III qrup:  «Quruçay mədəniyyəti» anlayışının yaranmasını izah edin.
IV qrup: Azıx mağarasının yerləşdiyi məkanı xəritədə müəyyən edin və onu
təsvir edin.
36
2. AZƏRBAYCAN ƏRAZİSİNDƏ 
ALT PALEOLİT DÖVRÜ
Standartlar: 1.2.1.; 1.2.2.; 2.1.2.
Məqsəd:
1. Azərbaycanda qədim Daş dövrünün öyrənilməsində maddi mənbələrin rolunu
izah edir;
2. Müxtəlif materiallar əsasında Azərbaycanın Daş dövrünə aid tədqiqatlar aparır;
3. Azərbaycanın Daş dövrünə aid abidələri xəritədə müəyyən edir.
Təlim forması: qruplarla iş, kollektiv iş
Təlim üsulu: beyin həmləsi, müzakirə
İnteqrasiya: Ü-t. 3.1.2.; 2.1.2.; Ə. 1.1.4.; Az-d. 3.1.2.; C. 3.1.2.
Resurslar: İKT, xəritə, iş vərəqləri, dərslik, marker, şəkillər
Гядим дювр
М и н и л л и к л я р
Я с р л я р
... ... ... 100 ... ... ... ... ... 40 ... ... 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6
Ерадан яввял  (е.я.)
Бизим ера
(b.e.)
 Çap üçün deyil

---

37
Məlumatın mübadiləsi: Qruplar müəyyən olunmuş zaman kəsiyində cavablar
hazırlayır. Cavablar təqdim olunur. 
Məlumatın müzakirəsi: Cavablar dinlənilir, münasibət bildirilir, əlavələr edilir
və  qiy mət lən dirmə  aparılır.
Qrupların qiymətləndirmə meyarları: 
Ümumiləşdirmə və nəticə: Şagirdlər üçün daha aydın olur ki, qədim Qarabağın
təbii-coğrafi şəraiti – Quru çay sahilindəki sıx meşələr, vəhşi heyvanlar, münbit tor-
paq, əmək aləti ha zır la maq üçün Quruçaydan seçilən çay daşları, mülayim iqlim,
soyuqlar düş dükdə isə Quru  çay dərələrinin üzərində olan təbii dağ mağarası qədim
insanların burada məs kən salmasına səbəb olmuşdur.
Yaradıcı tətbiqetmə: «Azərbaycan – Qarabağ ən qədim insanların ilk məskən lə -
rin dən biri olmuş dur» – esse yazın. 
Ev tapşırığı: Azərbaycan xəritəsində Alt Paleolit düşərgələrinin yerləşdiyi mə -
kanları müəyyən edin.
Refleksiya və qiymətləndirmə: 
Qiymətləndirmə meyarları:
1) maddi mənbələrin rolunu izahetmə; 2) tədqiqataparma; 3) müəyyənetmə.
Formativ qiymətləndirmə:
Qruplar
Mənbələr -
dən düzgün
istifadə
Təqdim -
etmə
Tapşırıq 
vaxtında
yerinə 
yetirilib
Əmək -
daşlıq
Ümumi
nəticə
I
II
III
IV
I səviyyə
II səviyyə 
III səviyyə 
IV səviyyə
Qədim dövrün öy -
rənil mə sində  mad di
mənbələri seçir, ro -
lu nu izah edə bilmir
Dövrün  öyrənil mə -
 sin də  maddi  mən -
bə lərin rolunu çə-
   tinliklə  izah  edir
Qədim dövrün
öyrənilməsində
maddi mənbə lərin
rolunu izah edir
Qədim  dövrün  öy rə nil -
mə sində tarixi və maddi
mənbələri seçir və on la rın
rolunu asanlıqla izah edir
Daş dövrünə aid
müxtəlif material-
lar toplayır, sərbəst
təqdimat edə bilmir
Daş dövrünə aid
müxtəlif material
toplayır, çətinliklə
tədqiqat aparır
Müxtəlif materiallar
əsasında  Azər bay ca nın
Daş dövrünə aid
planlı tədqiqat aparır
Daş dövrünün müxtəlif
mərhələlərini  fərqlən di -
rir və asanlıqla tədqiqat
aparır
Daş dövrünə aid
abi dələri  tanıyır,
xə  ritədə  müəyyən
edə bilmir
Daş dövrünə aid
abidələri  xəri tə -
lər də  çətinliklə
müəyyən edir
Daş dövrünə aid abi -
dələri xəritələrdə düz -
gün müəyyən edir
Daş dövrünə aid abi -
dələri asanlıqla müəy -
yən edir və xəri tədə
sərbəst göstərir
 Çap üçün deyil

---

38
– Bu illüstrasiyalar hansı dövr haqqında məlumat verir? Bu barədə nə deyə bi -
lər siniz?
Tədqiqat sualı: Orta və Üst Paleolitdə insanların inkişafında, birgəyaşayış for -
ma sında hansı mütərəqqi dəyişikliklər baş verdi? 
Tədqiqatın aparılması: Şagirdləri problemin həllinə istiqamətlən dirmək üçün
onlar qruplara bölünür («Neandertallar», «Homo sapienslər», «Ulu icma», «qədim
insan») və onlara iş vərəqi təqdim olunur.
I qrup: Orta Paleolitə xas olan xüsusiyyətləri müəyyənləşdirin və zaman oxunda
qeyd edin.
II qrup: Üst Paleolitə xas olan xüsusiyyətləri müəyyən edin və zaman oxunda
qeyd edin.
III qrup: Bacarıqlı və ağıllı insanı bir-birindən fərqləndirin – Venn diaqramı qurun.
IV qrup: Ulu icma ilə qəbilə icması arasındakı fərqi izah edin. Venn diaq ra mın -
dan istifadə edin.
Məlumatın mübadiləsi: Müəyyən olunmuş zamanda qruplar cavabları hazırlayır
və təqdim edir.
Məlumatın müzakirəsi: Cavablar dinlənilir, əlavələr olunur və qiymət ləndirmə
aparılır. 
3. AZƏRBAYCAN ORTA VƏ ÜST PALEOLİT DÖVRÜNDƏ 
Standartlar: 1.1.1.; 1.2.1.; 1.3.1. 
Məqsəd:
1. Zaman oxunda Orta və Üst Paleolitin xronoloji mövqeyini müəyyənləş di rir;
2. Orta və Üst Paleolitin öyrənilməsində maddi mənbələrin əhəmiyyətini izah edir;
3. Ulu icma və qəbiləni müqayisə edir.
Təlim forması: kollektiv və qruplarla iş
Təlim üsulu: beyin həmləsi, Venn diaqramı, suallar
İnteqrasiya: Ü-t. 1.1.3.; 3.1.2.; 2.1.1.; Az-d. 1.2.4.
Resurslar: İKT, xəritə, iş vərəqləri, dərslik, marker
Motivasiya:
 Çap üçün deyil

---