© “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin
əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi
İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu
99
şəkildə aşağı səviyyədə olduğu hər hansı digər fəaliyyətdə iştirakına kömək etmək
(ruhlandırmaq) vəzifəsi daxildir”. Bu yeni vəzifəyə əlilliyi olan şəxslərin bərabərliyi
vəzifəsində aydın şəkildə göstərilən “cəlb etmək” vəzifəsi daxil deyil.
• Bərabərlik və İnsan Hüquqları Komissiyasından – UNCRPD yanında Britaniyanın
“müstəqil mexanizmindən” ən azı bir nəfər əlilliyi olan şəxsin qanunla Komissiya üzvü
olması və 2017-ci ilə kimi qanunla nəzərdə tutulan Əlillik üzrə Komitənin yaradılması
tələb edilir.
Təlimçi bölməsi
Sessiya planı: kiçik qruplarda çalışma – siyasət formalaşdırma
prosesində effektli iştirak
Xülasə
Aşağıdakı diaqramlar əlilliyi olan şəxslərin siyasi ardıcıllığı çərçivəsində müxtəlif
yollarla cəlb olunduqları zaman nə hiss etdiklərini əks etdirir
Məlumat
Məsləhətləşmə
İnklüziv qərar qəbulu
Əlaqə yoxdur Məhdud qarşılıqlı əlaqə Başlanğıcdan bərabər
partnyorlar
İştirak yoxdur
Bir qədər iştirak Çox iştirak
Təsir yoxdur
Məhdud təsir
Artıq qoyulmuş parametrlər
daxilində çox təsir
• Sizin siyasət formalaşdıranlar/vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları/media sektorunuz
əlilliyi olan şəxslərin bu siyasi ardıcıllıqdakı qərar qəbulunda iştirakına necə dəstək
verə bilər?
• Sizin sektorunuzdakı fərdlər və təşkilatlar birlikdə necə daha effektli işləyə bilər?
• Öz sektorunuzda olmayan şəxslər və təşkilatlarla necə daha yaxşı işləyə bilərsiniz,
(məsələn, milli və yerli siyasətçilər və rəsmilər/vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları və
media)?
Sessiya planı: qrup çalışması – siyasət formalaşdıranlar siyasi
ardıcıllığın hər bir mərhələsində nə etməlidirlər?
İnklüziv qərar qəbuluna kömək üçün hökumət orqanı hər bir siyasət formalaşdırma
mərhələsində hansı növ fəaliyyətləri öz üzərinə götürə bilər və ya götürməlidir.
1.
Məqsədlərin qoyulması
[məsələn, həll edilməli olan problemlə əlaqəli məlumat təminatı; dəlil və fikirlər
səsləndirməyə çağırış; ictimai dinləmə və forumlar; birgə komitələr və işçi qruplar.]
İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu
© “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin
əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi
100
2.
Seçimlərin ilkin variantının hazırlanması və təhlili
[məsələn, ictimai məşvərətlər üçün minimum standartlar; siyasi layihələr və əlaqəli məlumata
əlçatımlılıq; fokus qrupları və ictimai görüşlər; ekspertləri və digər maraqlı tərəfləri cəlb etmək.]
3.
Siyasəti müəyyən etmək
[məsələn, siyasi problemlər və təkliflər/siyasi layihələrlə əlaqəli sənədlərə çatımı təmin
etmək; ictimai dinləmələr; vətəndaşlardan ibarət münsiflər; iştirakla hazırlanmış büdcə.]
4.
Siyasəti həyata keçirmək
[məsələn, açıq və şəffaf tender; çatdırılma üçün strateji tərəfdaşlığın planlaşdırılması və işlənib
hazırlanması; siyasətdən faydalananlar tərəfindən çatdırılmaya cəlb edilən mütəxəssislərin təlimi.]
5.
Monitorinq və nəzərdən keçirmə
[məsələn, fikirlərin bildirilməsi, şikayət və təriflər; vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları ilə
müntəzəm görüşlər; məqsədlərlə əlaqəli nəticələrin ekspert araşdırması və analizi; komitə
görüşləri, ekspert məşvərətləri, ictimai debat vasitəsilə siyasətin nəzərdən keçirilməsi.]
Sessiya planı: kiçik qruplarda çalışma – inklüziv qərar qəbulu
üçün uyğun model işləyib hazırlamaq
Ssenari seçin
1.
Siz çətin vəziyyətdə olan valideynlərinizi dəstəkləmək üçün yeni xidmətə
başlayırsınız.
2.
Əlilliyi olan şəxslər arasında yüksək işsizlik faizini aşağı salmaq üçün yeni siyasət
işləyib hazırlayırsınız.
3.
Siz yerli iqtisadiyyata və icmaya töhfə verəcək avtobus xidmətlərini yaxşılaşdırmaq
üçün nəzərdən keçirirsiniz. Ətraf ərazidə fabrik, həbsxana, xəstəxana və bir neçə məktəb
var.
Fəaliyyət (45 dəqiqə)
1.
Qərar qəbulu və kommunikasiya proseslərini ayrı-ayrı qruplarda hazırlayın. Qərar
qəbulu prosesinə kimi cəlb edəcəyinizi və atacağınız addımları müəyyənləşdirin.
2.
İştirakçılar bu prosesi plakat vərəqə yazmalı, prosesi ətraflı izah etməyə hazır olmalı,
seçimlərini əsaslandırmalıdırlar.
Müzakirə (45 dəqiqə)
1.
Hər qrupdan təklif etdikləri prosesi paylaşmağı xahiş edin, digər qrupların fikirlərini
dinləyin.
2.
Hər bir qrupun fayda və narahatlıqlarının qısa icmalını verin.
3.
Təklif olunan prosesdə narahatlıq doğuran məsələlərin həlli üçün dəyişiklik etməyi
qrupdan xahiş edin.
4.
Dəyişiklik prosesində qrup razılığının olmasını yoxlayın.
© “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin
əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi
İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu
101
Ətraflı düşünün, sonra qərara alın
Məlumat
Müzakirə
Qərar
Nəzərdən keçirmə
Araşdırma
Əks etdirmə
Fikirlər
Yoxlama seçimləri
Sessiya planı – VCT-lər üçün siyasət necə layihələşdirilir
və işlənib hazırlanır
• Bu, milli/yerli miqyasda edilir?
• Bu, ilkin olaraq milli və ya yerli proqramların təsirinə məruz qalır?
• Bu, siyasi qərar qəbul edənlər və ya hökumət işçiləri tərəfindən təsirə uğradılıbmı?
• Bu, əlilliyi olan şəxslər üçün nəzərdə tutulmuş xüsusi müdaxilədir, yoxsa axına
salınmaya daha geniş yanaşmanın bir hissəsidir?
• Bunu kim və necə maliyyələşdirir?
• Bu siyasətdən təsirlənəcəyi, cəlb olunacağı gözlənən hansı maraq qrupları var?
• Vaxt çərçivəsi necədir?
• Bu, yenidir, yoxsa artıq mövcud olanlar üzərində qurulub?
Sessiya planı – nə vaxt və necə məsləhətləşmək
İnsanlar nə qədər məlumat verməlidirlər; onlar öz fikirlərində nə qədər inamlı olmalıdırlar;
geniş ictimaiyyət qarşısında deyiləsi fikri beyində formalaşdırmaq üçün nə qədər vaxt
lazımdır; onlar müdirlərini/özlərindən vəzifəcə yüksək insanları müzakirənin əhəmiyyətinə
necə inandırırlar; onlar qərar qəbulu ardıcıllığının müxtəlif mərhələlərində müzakirə açmaqla
bağlı riskləri necə qəbul edirlər.
Sessiya planı
Qrup üzvlərinin öz rollarının nədən ibarət olduğunu və sizin nə üçün məhz onları cəlb etdiyinizi
aydın başa düşdüklərinə necə əmin olmalı; hansı mərhələdə kimi cəlb etməyə necə qərar
vermək, onların iştirakını nə üçün və necə təmin etmək barədə bəzi məsləhətlər verməli.
Sessiya planı
Ehtiyac duyduğunuz resursları planlaşdırmaq və koordinasiyalı yanaşmaya sahiblənmək
barədə xüsusi vasitə/sessiya planı tuta bilərsinizmi? Siz qərar qəbuluna inklüziv yanaşmanı
necə maliyyələşdirirsiniz, bunun üçün sizə nə qədər vaxt lazımdır?