10
BİRLƏŞMİŞ MİLLƏTLƏR TƏŞKİLATININ TÖVSİYƏLƏRİNƏ NECƏ ƏMƏL ETMƏLİ
Kanadada özəl subyektlər tərəfindən törədilən işgəncə və pis rəftar
2011-ci ildə Kanada Universitet Qadınlar Federasiyasının (KUQF) 110 Klubu Kanada
Hökumətini özəl subyektlər tərəfindən törədilən işgəncə üçün xüsusi cinayət cəzasını
təyin etməyə vadar etmişdir.
Kanadanın Cinayət Məcəlləsi Dövlət subyektləri tərəfindən işgəncə törədənləri
cavabdehliyə cəlb edir. Məişət zorakılığı halları kimi özəl şəxslər tərəfindən törədilən
eyni işgəncə əməllərindən fərdi şəxslər zərər çəkdikdə bu şəxslər işgəncə cinayəti üçün
məsuliyyətə cəlb olunmur.
2012-ci ilin aprel ayında KUQF İşgəncə əleyhinə Komitəyə (İƏK) qeyri-rəsmi məruzə
təqdim etmişdir. KUQF üzvləri Komitənin Cenevrədə keçirilmiş may sessiyasında iştirak
etmişlər. “Biz eşitdik ki, Komitə Kanada Hökumətinin nümayəndələrinə bəyan etmişdir
ki, qeyri-Dövlət subyektləri tərəfindən işgəncə əməlləri törədildikdə gender əsaslı
zorakılığın bəzi formaları işgəncənin təzahürü olub, İşgəncə və Digər Qəddar, Qeyri-
İnsani və ya Ləyaqəti Alçaldan Rəftar və ya Cəza əleyhinə Konvensiyaya aid edilir. Bu,
gender bərabərliyi, qeyri-Dövlət subyektləri tərəfindən törədilən işgəncəyə məruz
qalmamaq üçün qadın və qızların ayrılmaz insan hüquqları xeyrinə olan qələbə idi. İƏK-
in yekun qeydi bizim üçün böyük bir sıçrayış olmuşdur ki, biz də öz işimizdə bundan
yararlana bildik”, deyə KUQF-nın iki üzvü şərh etmişdir. Komitənin Yekun Qeydlərinin
davamı olaraq, KUQF Qadınların Statusu üzrə Komissiyaya yazılı bəyanat təqdim etmiş,
özəl subyektlər tərəfindən törədilən işgəncə və pis rəftar haqda İƏK-in yekun qeydinə
əsaslanaraq, Kanadanın UDİ üçün müraciətin verilməsini dəstəkləmişdir.
İnsan hüquqları mexanizmlərinin iş dövrünün əvvəlki mərhələlərində iştirak edən və
ya etməyən VCİ-lərı aşkar etmişlər ki, insan hüquqları sahəsində onların öz məqsədləri ilə
əlaqədar olan mövcud tövsiyə və əldə edilən məlumatların müəyyən edilməsi ilə onların
prioritetləşdirilməsi real icra planlarının hazırlanması baxımından mühüm addımdır.
VCİ-lər tövsiyələrin
prioritetləşdirilməsi üçün müxtəlif meyarlar toplusundan istifadə
edə bilər, məsələn:
• Həmin VCİ-lərı gücləndirən insan hüquqları mexanizmi və ya qurumu tərəfindən verilən
tövsiyələr;
• VCİ-nin iş planlarına real olaraq inteqrə edilə biləcək və onların məqsəd və fəaliyyətinə
uyğun olan tövsiyələr;
• İnsan hüquqları sahəsində qanunvericiliyin şərhi və tətbiqində yeni tərəqqiyə nail olan
tövsiyə və tapıntılar;
• Həyata keçirilməsi bir sıra faktorlarla xarakterizə oluna bilən tövsiyələr (məsələn, həyata
keçirilməsi üçün Dövlət tərəfindən prioritetləşdirilən; beynəlxalq icmanın təzyiqi və/və ya
yardımı; resusların mövcud olması);
• Vətəndaş cəmiyyətinin digər tərəflərlə koalisiyada işləyib icrasını izləyə biləcəyi tövsiyələr;
• Həyata keçirilməsi VCİ tərəfindən qiymətləndirilə bilən tövsiyələr;
• VCİ fəaliyyəti olmadan etinasızlıq göstərilə biləcək tövsiyələr; və
• Xüsusilə vətəndaş cəmiyyətinə ünvanlanan tövsiyələr, məsələn, Xüsusi Məruzəçinin insan
hüquqları müdafiəçilərinin vəziyyətinə dair müdafiəcinin icmasına ünvanlanan tövsiyələri.
11
Vətəndaş Cəmİyyətİ üçün Praktİkİ təlİmat
UDİ t
öv
si
yəsi
Pri
ori
te
tləşdirilmişdir
M
oni
torinq nö
vü
və əsas tədbirlər
Ca
vabd
eh
təşkila
t(lar)
və r
esurslar
Vax
t
çər
çi
vəsi
Gös
təri
c(lər)
Cinsi orien
tasiy
a v
ə
gender mənsubiy
yətinin
ayrı-seçkilik
də
qadağan edilmiş əsas olar
aq qəbul edilməsi
məqsədilə a
yrı-seçkiliy
ə
qar
şı hüquqi müdafiənin
gücləndirilməsi.
Bəli. V
Cİ v
ə
be
ynəlx
alq icma
tərəfindən çağırış olmasa, Hök
umətin
əhəmiy
yət v
ermə
yə
biləc
əyi mühüm imk
an
Vəkillik. Parlamen
t
üzvlərinin lobbiçiliyi. Qanun
vericilik
la
yihəsinin
hazırlanmasında iş
tir
ak. K
ampaniy
a
LGB
T
təşkila
tları
digər V
Cİ
ilə bir
gə
tərəf
daşlıqda.
C
ari fəaliy
yətin
bir his
səsi.
Nö
vbəti
4 il.
Qe
yri-
ayrı-
seçkilik
haqqında
qanun
vericilik
də
cinsi orien
tasiy
a
və gender mənsubiy
yəti
ayrı-seçkilik
də
qadağan edilmiş əsaslar
Homoseksual, biseksual və tr
ans
seksual şə
xslərə
qar
şı dö
zümlülüyü
artırmaq üçün ic
timai
məluma
tlandırma
kampaniy
alarını
başlamaq v
ə y
a onlar
a
qoşulmaq.
Bəli. Y
ux
arıda bax.
K
ampaniy
ada iş
tir
ak
etmək. Gənclər
, geniş
ic
timaiy
yət v
ə hüquq
mühafizə or
qanlarını
əha
tə e
tmə
yi təklif
etmək. K
ampaniy
ada
iş
tir
ak e
tmək Hədəf
mühit: orta mək
təblər
,
univ
er
sit
etlər
, idman
klubları, polis təlim mərk
əzləri.
LGB
T
təşkila
tları
digər V
Cİ
ilə bir
gə
tərəf
daşlıqda.
Əla
və r
esur
slar
Nö
vbəti
4 il
K
ampaniy
anın
keçirilməsi. Əhali ar
asında mar
aqlı
dairələr
Gender bər
abər
sizliyi
məsələsi
Xe
yr
. Y
etərinc
ə
qe
yri-dəqiq if
adə
olunub
.
Gender və cinsi mənsubiyyət əsasında qeyri-ayrı-seçkilik mövzusunda UDİ tövsiyələrinin
prioritetləşdirilməsi
UDİ tövsiyələrinin prioritetləşdirilməsi və ilkin iş planının hazırlanmasının aşağıdakı kimi
xülasəsi verilə bilər: